Ik schrijf wel graag over dit onderwerp. Vroeger, toen ik er veel mee bezig was, heb ik er nog lezingen en workshops rond gegeven. Als je dat doet, moet je het wel grondig onderzoeken, dus daar heb ik in der tijd veel tijd en energie in gestoken.
Wat je schrijft, je niet te focussen op de droom, daar kan ik uit eigen ervaring tegen in brengen dat het haast onmogelijk is bewust te blijven op de droom, als je er niet op focust. Mijn ervaring is juist dat je je luciditeit maar kunt handhaven door je erg te richten op de droom, door je er in te engageren. Ik heb met vanalles geëxperimenteerd, zelfs met met mediteren in de droom, maar dan verloor ik steevast ofwel de droom (werd ik wakker) ofwel de luciditeit (het besef dat het een droom was).
Ik heb wel gelezen dat sommigen er in slagen van bewuste droom over te gaan naar bewust zijn in diepe slaap, juist door niet meer op de droom te focussen, maar dan moet je bewustzijn al zo verfijnd ontwikkeld zijn dat het bewust kan blijven zelfs als alle ervaren wegvalt, want dat gebeurt er als je niet meer focust op de droom, dat het niet meer in stand wordt gehouden, gaat vervagen en uiteindelijk wegvallen dan.
Daarom heb ik manieren gezocht om toch beschouwend te blijven en toch betrokken te blijven in de droom, op die manier kon ik langer mijn bewustzijn bewaren en toch experimenteren met meditatieve toestanden. Ik deed dit bijvoorbeeld door wel in meditatie houding te gaan zitten, met mijn droomlichaam, maar met de droomogen geopend, zodat er visuele indrukken bleven binnenkomen en tegelijkertijd bewegende bewegingen te blijven maken met mijn droom-armen, zodat er ook tactiele indrukken bleven binnen komen, en ik toch beschouwend kon blijven zonder dat ik helemaal onbewust ging of wakker schoot doordat er geen indrukken meer waren. Maar later ben ik gaan beseffen dat gewoon bewust zijn in de droom al meditatie is op zich, je bent dan al helemaal teruggetrokken in de geest, alles wat je dan tegenkomt is dan jouw geest, dus kan je die geest gaan verkennen zoals het zich voordoet.
In de droomyoga adviseren ze niet zozeer te mediteren in de droom, maar de droom als meditatie te gebruiken om los te komen aan je vaste conditioneringen. Bijvoorbeeld om los te komen van de enorm sterke gewoonte om steeds volledig geïdentificeerd te zijn met een lichaam, iets wat zich in de droom nog steeds voordoet. Ook als je helemaal bewust bent in de droom, blijft je geest vanuit die sterke conditionering een lichaam creëren, dat even echt, of zelfs echter voelt, als je fysieke lichaam. Om los te komen van die conditionering kan je het dan bewust gaan veranderen, bijvoorbeeld je kan je lichaam heel groot maken, dan heel klein tot het maar een stip is, je kan ook je lichaam gaan veranderen in een boom, een rivier, of je lichaam opsplitsen in twee, vier, oneindig lichamen. Op die manier kan je actief je sterke identificatie met hetgeen je normaal als je lichaam ervaart, wat losweken. Ook mededogen ontwikkelen en manta's reciteren wordt geadviseerd in de droom-yoga, doordat je de beknellende beperking niet meer hebt van je fysieke lichaam in de droom, kunnen deze zaken veel dieper op je geest inwerken.
Maar dit klinkt misschien allemaal wat te simpel, zo eenvoudig kan het toch niet zijn? En dat klopt, zo eenvoudig is het nu ook weer niet. Je moet eerst al bewust worden in de droom. Heel veel aandacht hebben voor je dromen (ze opschrijven of bespreken met familieleden) en bepaalde oefeningen doen overdag, kunnen de kans hiervoor vergroten. En dan is er nog het moment dat je opeens beseft dat je aan het dromen bent, dan moet je ook nog herinneren wat je je voorgenomen had om te beoefenen. Raar genoeg lukt dit nog wel soms, soms kan je je zelfs herinneren waar je ligt te slapen en wat je voor het slapen gaan allemaal hebt gedaan, inclusief dus je voornemen om dit of dat te doen als je tot besef zou komen van je droom. En dan moet je nog je droom stabiliseren, zodat je er niet weer onmiddellijk uitvliegt (door wakker te worden), en als dat allemaal gelukt is, dan kan je beginnen met oefenen, maar ook dan kan de droom (je eigen geest dus) je proberen af te leiden door een mooi meisje langs te sturen bvb die wel graag een babbeltje met je wil slaan en wie weet nog wel wat meer, of door iets angstig op je af te sturen en ga zo maar door. Als je al die afleiding links laat liggen, dan kan je pas gaan oefenen in de droom. Dat is een realistischer beeld van hoe het er aan toe gaat.
En om het nog beter in perspectief te brengen: vroeger toen ik er heel intens mee bezig was, werd ik hooguit twee, maxium drie keer per weeks even lucide in mijn dromen, en duurde die lucide momenten vaak niet meer dan 5 minuten. Dus niet veel tijd om met al dit bovenstaande te gaan experimenteren dus.
Maar omdat het dus teveel van mijn tijd vroeg, en ik op den duur te gefascineerd werd door de droomervaring op zich, heb ik het losgelaten. Ik krijg nu nog wel drie of vier keer per jaar eens spontaan een bewuste droom, maar meer ook niet.
Zoals onlangs had ik er nog eens één, spontaan, maar eigenlijk wel de meest indringende bewuste droom ooit. Nu, ja, niet helemaal "bewuste droom", want ik was niet bewust dat ik aan het dromen was, ik dacht dat ik echt gestorven was, maar was wel volledig bewust, maar ik dacht dus echt dat ik bewust was van de ervaring na de dood.
Ik droomde dus, maar dat wist ik toen nog niet, dat ik voelde dat ik ging sterven, ik wou nog afscheid nemen van mijn gezin, dus snelde ik naar huis, schreeuwde hen nog toe dat ik ging sterven, maar dat ze zich geen zorgen moesten maken, dat het allemaal goed ging komen met mij. En dan voelde ik mijn lichaam in elkaar storten. Net als bij de overgang van waken naar slapen, voelde ik mijn lichaam uitschakelen, en dan allerlei rare sensaties, schokken en beven, en het als het ware afscheuren van het lichaam, tot ik in de lucht zweefde met een illusoir lichaam. Ik herkende meteen de toestand, dit was net hetzelfde als in een lucide droom (alleen wist ik toen niet dat het ook echt droom was en niet echte dood, op dat moment dacht ik echt dat ik echt gestorven was), hoe dan ook, ik was helemaal bewust, ik kon doen wat ik wou. Het eerste wat ik deed was de lucht in vliegen, maar er overviel mij opeens een zwaarte die mij naar beneden trok de aarde in. Ik werd als het ware de aarde in gezogen, en hoe dieper ik in de aarde zakte, hoe enger, beknellender het werd, ik hoorde zelfs duivels gekerm, ik werd bijna overmeesterd door angst, tot ik mij herinnerde hoe ik in lucide dromen had geleerd terug omhoog te vliegen als ik zwaar werd, door hoog te gaan zingen, dus ik begon heel erg hoog te zingen, en ja… ik steeg terug omhoog, de aarde uit, weer de lucht in, ik bleef hoger en hoger zingen tot ik hoog boven besneeuwde bergtoppen vloog. Ik had het gevoel dat ik nog veel hoger kon, weg van de aarde, maar toen ervaarde ik opeens dat dat hoog vliegen ook maar illusie was, het gaf een beter gevoel, ruimer, aangenamer, maar ik realiseerde mij dat het maar een gevoel was, en dus iets dat komt en gaat. Op dit gevoel moet ik mij niet toeverlaten, kwam dan in mij op, dat is illusie, dus liet ik mij bewust terug vallen naar de aarde… ik viel en met een slag, die ik doorheen heel dat illusoir lichaam voelde, de aarde in en kwam daar weer dat bekneld gevoel op, die duivelse geluiden en zelf iets dat op pijn leek, maar niet meer de angst, integendeel ik liet mij bewust opgezogen worden door de aarde, steeds dieper, en bleef desondanks in rust, in vrede, de bekneldheid, hoewel wel gevoeld, raakte het deze rust en vrede niet, en als ik even later uit nieuwsgierigheid terug omhoog vloog, kon die ruimtelijkheid en vrijheid en het goede gevoel van het in de lucht vliegen deze rust en vrede ook niet raken. En dat voelde erg bervijdend. Maar opeens hoorde ik geklop. En meteen kwam er in mij op dat men mij probeerde te reanimeren en dat ik het kloppen en duwen op mijn hart hoorde. "Ik moet snel terug mijn lichaam terugvinden", dus ik vloog intuïtief de richting uit waar mijn lichaam zich leek te bevinden, en ik vond het en voelde mij er meteen weer ingezogen worden. Maar hierbij verlies ik ook de helderheid, en kwam ik dus in een gewone droom terecht. Het verhaal in die droom ging gewoon verder, maar ik was mij niet meer bewust, dus alles ging zoals in een gewone droom, waarbij de droom jou eigenlijk leeft. Het had wel nog allemaal betrekking op de ervaring ervoor en ik droomde als het ware dat ik mij herinnerde wat er gebeurd was en dat ik weer tot leven gekomen was, maar zonder zelf-reflectie, zonder helder bewustzijn. In de droom bleek het dan nog zelfs dat ik in een verkeerd lichaam gekropen was enzo, maar, gezien ik niet mee helder bewust was, werd dit allemaal maar aanvaard en niet over gereflecteerd. Uiteindelijk werd ik wakker uit de droom. Ik ben wel even helemaal door elkaar geschud geweest door deze droom, een dag lang heb ik grotendeels voor mij uit zitten staren en zitten verwerken wat het allemaal met mij had gedaan, op dat moment was ik erg onverschillig over wat er gebeurde, goed of slecht, aangenaam of onaangenaam, ik bleef beschouwend in een gelijkmoedige toestand. Maar de volgende dag was alles weer als voorheen, en nu nog, en stel ik vast dat ik nog steeds wat afkeer heb van onaangename situaties, en nog steeds aangetrokken ben tot aangename situaties, maar ik kan er wel iets gemakkelijker doorheen zien, en dus het onaangename of het aangename relativeren.
Waarom ik dit nu deel, ik weet het niet, het is gewoon gebeurd. Jullie zijn er iets mee of niet.
Hoe dan ook, toch nog iets over dat "ijle" lichaam: in de waakstaat wordt het fysieke lichaam gebruikt voor zintuiglijk waarnemen. In de droomstaat niet, maar wordt, uit gewoonte, dit zintuiglijk waarnemen in de ervaring helemaal nagebouwd rond een illusoir lichaam. Het "ijle" lichaam, hoewel het als even echt wordt ervaren als het fysieke, alleen je weet (in een bewuste droom toch) dat het geen echt lichaam is, en niet de beperkingen deelt van een echt lichaam (vandaar dat je er dus mee kunt vliegen, en door droomobjecten heen kan stappen), is daar enkel uit gewoonte, conditionering, omdat bewustzijn zonder zintuiglijke ervaring tot dan toe nog nooit ervaren is. Dus ofwel bouwt de ervaring zich na, en kan je bewust blijven dankzij deze ervaring, ofwel, als dit niet gebeurt, ga je onbewust (val je in slaap). Gewone droom is eigenlijk je bewustzijn dat uit gewoonte weer tot ervaren komt, maar omdat er geen informatie komt van het lichaam, bouwt het alles wat een lichaam ervaart illusioir na, opdat het bewustzijn zich op iets, een ervaring kan richten, dit duurt een tijdje, en dan gaan we weer bewusteloos (diepe slaap). Bewuste droom is wanneer dit bewustzijn gewoon niet in minimale autonome staat is, maar helemaal online is gekomen, als dit gebeurt terwijl het lichaam nog slaapt, dan gaat de droom die al opgebouwd was, gewoon verder, alleen ben je je er dan volledig bewust van en heb je in min of meerdere mate (afhankelijk van hoe helder je bewustzijn online is gekomen) ook gewoon toegang tot je geheugen, zoals in de waaktoestand, vandaar dat je dingen die je voorgenomen had kan herinneren en dus ook bewust uitvoeren.
Ik heb experimenten gedaan met zintuiglijk ervaringen in de bewuste droom. Bijvoorbeeld je kan echt iets proeven en de smaak heel intens beleven, je kan zeker vanalles voelen in de droom, er is zelfs pijn, maar die voelt doffer aan als in het echt, niet zo doordringend, er is ook genot, geluiden worden ook waargenomen als echt en wat je ziet, ziet er op één of ander manier zelfs echter uit als in de waaktoestand. Je kan ook wegkijken en terugkijken en toch blijft dat waarvan je weggekeken hebt dan gewoon op zijn zelfde plaats (vaak wel met lichte wijzigingen in de details), het beeld dat je creëert (of beter dat zich creëert, want dit gebeurt automatisch, vanzelf, zonder dat je iets of wat moet voorstellen) in je geest heeft dus echt wel een zekere stabiliteit, tenzij dat je het bewust anders wil. Dus als je zegt ik ga met mijn handen voor mijn ogen en als ik ze weg trek wil ik een ander landschap zien, dat gebeurt dat hoogstwaarschijnlijk ook zo. Heel veel heeft dus te maken met verwachting, je ervaart wat je verwacht. Maar het leuke is dat als je niets verwacht, gewoon verwacht "ik zal achter deze hoek nu opeens een heel ander landschap zien", zonder het zelf in te vullen, dan verrast de droom jou door zelf een landschap samen te stellen (waarschijnlijk wel op basis van je herinneringen, maar zonder dat je ze zelf ophaalt, of dit stuurt). Dat werkt zelfs beter dan zelf te veel in te willen vullen, waardoor je meestal echt wakker wordt. Dus bewust dromen is een subtbiel evenwicht van je onbewuste zijn gang te laten gaan en er toch bewust in te bewegen, het te verkennen, ontdekken. Eigenlijk loop je tijdens een bewuste droom gewoon bewust rond in je onbewuste.
Lucide groeten,
Dorje.
