Alle wezens verkeren altijd al in non-dualiteit

[ervaringsgetuige]

Vrienden,

Volgens Ramesh Balsekar, een bekende leraar in de Advaita Vedanta-traditie, verkeren alle wezens altijd al in non-dualiteit (advaita), of ze zich daar nu bewust van zijn of niet. Non-dualiteit is de uiteindelijke realiteit – er is alleen maar het Ene, zonder scheiding tussen een 'ik' en de wereld, tussen subject en object.

Balsekar benadrukt echter dat de meeste mensen deze eenheid niet beseffen vanwege de conditioneringen van de geest (vasana's), die de illusie van een afgescheiden zelf in stand houden. Zijn leer draait om het inzien dat:

1) Er geen afzonderlijke 'doener' is – alle handelingen ontstaan spontaan uit Bewustzijn (het "Bronprincipe").

2) Individualiteit een concept is – het idee van een 'ik' dat keuzes maakt en lijdt, is een projectie van de geest.

3) Bevrijding (moksha) het besef is dat er nooit sprake was van afgescheidenheid – dit inzicht komt wanneer de geest tot rust komt, niet door inspanning.


Praktisch perspectief:

- Voor de verlichte: Non-dualiteit is een directe ervaring; alles wordt gezien als een manifestatie van het Ene.

- Voor de onwetende: Non-dualiteit is al de waarheid, maar wordt verhuld door illusie (maya).

Balsekar citeert vaak zijn leraar Nisargadatta Maharaj: "Je bent al dat wat je zoekt. Je hoeft alleen maar de blokkades weg te nemen die je verhinderen het te zien."

Kortom: volgens Balsekar ben je altijd non-duaal, maar realisatie vraagt het loslaten van identificatie met het ego. Het is geen staat om te bereiken, maar een waarheid om te herkennen.

[ervaringsgetuige]

De Boeddha en Balsekar wezen beide naar het einde van ego-identificatie als bevrijding, maar:

•   Advaita zegt: "Jij bent het Al, realiseer het."
•   Boeddhisme zegt: "Zie hoe alles vergankelijk en zonder essentie is – zelfs ‘het Al’ is een concept."

De Boeddha vermeed bewust non-dualistische taal om geen nieuw dogma te creëren. Toch zijn in latere tradities (zoals Mahayana en Zen) sterke non-dualistische thema’s ontstaan (bijv. shunyata, "leegte"). Daar komen de wegen dichter bij elkaar.

Kortom: Beide leren dat bevrijding neerkomt op het doorzien van het ‘zelf’, maar de Boeddha deed het zonder beroep op een onderliggende Eenheid – en dat is een wezenlijk verschil.

Op de een of andere manier is er toch een toren van Babel ontstaan, een Babylonische spraakverwarring vol met dogma's wat het loslaten van identificatie met het ego voor velen onmogelijk maakt.
in zowel spiritualiteit als religie is een "Babylonische spraakverwarring" ontstaan – een wirwar van concepten, dogma’s, methoden en filosofische systemen die vaak precies datgene verhullen wat ze claimen te onthullen: de eenvoud van niet-identificatie.


Hoe ontstaat deze verwarring?

1) Conceptualisering van het ongrijpbare

- Wat oorspronkelijk een direct inzicht is ("Er is geen ik"), wordt verpakt in complexe filosofieën, rituelen en hiërarchieën.
Voorbeelden:


- Advaita Vedanta → eindeloze discussies over Brahman vs. maya.
- Boeddhisme → scholastieke debatten over leegte (shunyata) en bewustzijn.
- Non-dualiteit in het Westen → nieuwe jargon ("het Zelf", "Het Ene") dat weer een nieuw verhaal wordt.


2) Dogma’s en autoriteit

- Tradities verstarren: in plaats van bevrijding te faciliteren, creëren ze nieuwe voorwaarden ("Je moet eerst dit geloven, dan dat doen").
Bijvoorbeeld:


- "Je moet eerst jaren mediteren."
- "Alleen een goeroe kan je bevrijden."
- "Er is maar één juiste weg (de onze)."


3) Het ego vermomt zich als spirituele zoeker

- Het verlangen naar verlichting wordt een nieuw verhaal van "ik moet iets bereiken" – precies wat inzicht zou moeten ontmantelen.
Zo blijft men hangen in:


- Spirituele competitie ("mijn inzicht is dieper dan het jouwe").
- Conceptueel fetisjisme (obsessie met "non-dualiteit" als idee, niet als directe ervaring).

[lang kwaat]

Vrienden,

Volgens Ramesh Balsekar, een bekende leraar in de Advaita Vedanta-traditie, verkeren alle wezens altijd al in non-dualiteit (advaita), of ze zich daar nu bewust van zijn of niet. Non-dualiteit is de uiteindelijke realiteit – er is alleen maar het Ene, zonder scheiding tussen een 'ik' en de wereld, tussen subject en object.

Balsekar benadrukt echter dat de meeste mensen deze eenheid niet beseffen vanwege de conditioneringen van de geest (vasana's), die de illusie van een afgescheiden zelf in stand houden. Zijn leer draait om het inzien dat:

1) Er geen afzonderlijke 'doener' is – alle handelingen ontstaan spontaan uit Bewustzijn (het "Bronprincipe").

Kun je niet beter zeggen dat vele activiteiten juist niet spontaan uit Bewustzijn ontstaan maar uitingen zijn van het onderbewuste, een opslagplaats, als het ware, van vele neigingen. Zo niet actief aanwezig en ervaren in de geest, dan wel latent aanwezig, sluimerend.

Stel dat iemand handelt onder invloed van conditioneringen, ontstaan die handelingen dan werkelijk spontaan uit Bewustzijn of meer vanuit je aanleg?

[lang kwaat]

2) Individualiteit een concept is – het idee van een 'ik' dat keuzes maakt en lijdt, is een projectie van de geest.

Vind ik een lastig punt ook. Als jij niet voelt wat ik voel en als jij niet waarneemt wat ik waarneem, en we hebben allemaal een unieke belevingswereld, en dat is zo toch?, is individualiteit dan werkelijk alleen maar een concept?

De Boeddha bleef volgens de Pali overlevering ook na zijn ontwaken spreken over zijn eigen vorige levens. Hij leerde toch ook weer niet dat dit idee van individualiteit een concept is. Als het alleen maar een concept zou zijn, dan kun je dus ook eigenlijk niet spreken over je eigen vorige levens, toch? Toch wordt deze kennis van zijn eigen vorige levens gepresenteerd als de kennis die hij opdeed ten tijde van zijn ontwaken. Hij ontwaakte niet aan het idee dat er nooit eigen vorige levens zijn geweest en die hele notie maar een illusie is.
Misschien kun je wel zeggen dat zijn herinneringen aan zijn vorige levens ook de herinneringen zijn van een levensstroom die nog onder invloed stond van hebzucht, haat en begoocheling.
Maar dit ontkracht toch ook weer niet het bestaan van wedergeboorte en kennis van vorige levens en dus individualiteit.

Boeddhisten hameren er ook altijd op dat karma een strikt individuele zaak is. Jij kunt nooit het karma verzamelen van mijn intentionele daden. Tuurlijk hebben mijn daden gevolgen voor jou maar dat is wat anders. Als ik jouw vrouw zou doden dan heeft dat grote gevolgen voor jouw leven maar jij verzamelt niet het zwarte karma van doden. Maar ik wel. En dan kan het ook niet bij jou rijpen maar wel bij mij. Sommige daden zijn zo karmisch beladen, zoals het doden van je ouders, dat het niet anders kan dan geboorte geven in een hellewereld, volgens de overlevering. Maar ook dat is iets individueels want als ik mijn ouders niet heb vermoord, heb ik in ieder geval dat zaad niet bij me (althans niet van dit leven).
In de zin dat de gevolgen van intentionele daden in geest, spraak en fysiek ook rijpen in dezelfde levensstroom en niet in andermans levensstroom  lijkt individualiteit ook niet iets wat alleen maar conceptueel is.

Ik heb het idee dat het geloof in een Ik niet maakt of breekt dat er een individuele cognitieve stroom is. Het individuele karakter van cognitie wordt volgens mij bepaald door het feit dat informatieverwerking door de zintuigen, de zenuwen, het brein nu eenmaal iets lokaals  en iets individueels is. Lichaam en bewustzijn maken er, als het ware, een unieke bundeling van informatie van, een uniek perspectief op de wereld, jezelf en anderen. Maar gebeurt dit dankzij het geloof in een Ik? Is er helemaal geen uniek en individueel perspectief meer als alle gehechtheid verdwijnt uit de cognitieve stroom?

[ervaringsgetuige]

Vrienden,

Volgens Ramesh Balsekar, een bekende leraar in de Advaita Vedanta-traditie, verkeren alle wezens altijd al in non-dualiteit (advaita), of ze zich daar nu bewust van zijn of niet. Non-dualiteit is de uiteindelijke realiteit – er is alleen maar het Ene, zonder scheiding tussen een 'ik' en de wereld, tussen subject en object.

Balsekar benadrukt echter dat de meeste mensen deze eenheid niet beseffen vanwege de conditioneringen van de geest (vasana's), die de illusie van een afgescheiden zelf in stand houden. Zijn leer draait om het inzien dat:

1) Er geen afzonderlijke 'doener' is – alle handelingen ontstaan spontaan uit Bewustzijn (het "Bronprincipe").

Kun je niet beter zeggen dat vele activiteiten juist niet spontaan uit Bewustzijn ontstaan maar uitingen zijn van het onderbewuste, een opslagplaats, als het ware, van vele neigingen. Zo niet actief aanwezig en ervaren in de geest, dan wel latent aanwezig, sluimerend.

Stel dat iemand handelt onder invloed van conditioneringen, ontstaan die handelingen dan werkelijk spontaan uit Bewustzijn of meer vanuit je aanleg?

Je lijkt  een onderscheid te maken tussen:

- Handelingen die “spontaan” uit Bewustzijn voortkomen (mogelijk als men vrij is van conditioneringen),
- En handelingen die voortkomen uit het onderbewuste, dus uit geconditioneerde neigingen.

Dit verschil raakt aan een klassiek debat binnen non-dualiteit en psychologie: zijn conditioneringen óók puur Bewustzijn, of zijn ze een soort 'sluier' die spontane, vrije expressie van Bewustzijn belemmert?

Balsekar zou zeggen dat zelfs conditioneringen deel zijn van het spel van Bewustzijn.

Stanislav Grof erkent dat veel menselijke handelingen voortkomen uit het onderbewuste en geconditioneerde neigingen. Tegelijkertijd deelt hij met Balsekar het inzicht dat alles uiteindelijk manifestaties zijn van één universeel Bewustzijn. Grof’s benadering biedt een brug tussen non-dualiteit en psychologie: door het onderbewuste te verkennen en integreren, kan de mens zich bevrijden van automatische patronen en dichter bij een directe ervaring van non-duaal Bewustzijn komen.

Grof’s hele benadering is gestoeld op het idee dat het onderbewuste een enorme invloed heeft op ons leven, en dat toegang tot deze lagen – via bijvoorbeeld LSD, ademwerk of andere methoden – essentieel is voor psychische en spirituele gezondheid. Zijn werk levert daarmee een van de meest uitgebreide en diepgaande studies van het onderbewuste in de moderne psychologie.

[ervaringsgetuige]

2) Individualiteit een concept is – het idee van een 'ik' dat keuzes maakt en lijdt, is een projectie van de geest.

Vind ik een lastig punt ook. Als jij niet voelt wat ik voel en als jij niet waarneemt wat ik waarneem, en we hebben allemaal een unieke belevingswereld, en dat is zo toch?, is individualiteit dan werkelijk alleen maar een concept?

De Boeddha bleef volgens de Pali overlevering ook na zijn ontwaken spreken over zijn eigen vorige levens. Hij leerde toch ook weer niet dat dit idee van individualiteit een concept is. Als het alleen maar een concept zou zijn, dan kun je dus ook eigenlijk niet spreken over je eigen vorige levens, toch? Toch wordt deze kennis van zijn eigen vorige levens gepresenteerd als de kennis die hij opdeed ten tijde van zijn ontwaken. Hij ontwaakte niet aan het idee dat er nooit eigen vorige levens zijn geweest en die hele notie maar een illusie is.
Misschien kun je wel zeggen dat zijn herinneringen aan zijn vorige levens ook de herinneringen zijn van een levensstroom die nog onder invloed stond van hebzucht, haat en begoocheling.
Maar dit ontkracht toch ook weer niet het bestaan van wedergeboorte en kennis van vorige levens en dus individualiteit.

Boeddhisten hameren er ook altijd op dat karma een strikt individuele zaak is. Jij kunt nooit het karma verzamelen van mijn intentionele daden. Tuurlijk hebben mijn daden gevolgen voor jou maar dat is wat anders. Als ik jouw vrouw zou doden dan heeft dat grote gevolgen voor jouw leven maar jij verzamelt niet het zwarte karma van doden. Maar ik wel. En dan kan het ook niet bij jou rijpen maar wel bij mij. Sommige daden zijn zo karmisch beladen, zoals het doden van je ouders, dat het niet anders kan dan geboorte geven in een hellewereld, volgens de overlevering. Maar ook dat is iets individueels want als ik mijn ouders niet heb vermoord, heb ik in ieder geval dat zaad niet bij me (althans niet van dit leven).
In de zin dat de gevolgen van intentionele daden in geest, spraak en fysiek ook rijpen in dezelfde levensstroom en niet in andermans levensstroom  lijkt individualiteit ook niet iets wat alleen maar conceptueel is.

Ik heb het idee dat het geloof in een Ik niet maakt of breekt dat er een individuele cognitieve stroom is. Het individuele karakter van cognitie wordt volgens mij bepaald door het feit dat informatieverwerking door de zintuigen, de zenuwen, het brein nu eenmaal iets lokaals  en iets individueels is. Lichaam en bewustzijn maken er, als het ware, een unieke bundeling van informatie van, een uniek perspectief op de wereld, jezelf en anderen. Maar gebeurt dit dankzij het geloof in een Ik? Is er helemaal geen uniek en individueel perspectief meer als alle gehechtheid verdwijnt uit de cognitieve stroom?

Het klopt dat we in het dagelijkse leven allemaal een unieke beleving en verantwoordelijkheid hebben. Onze zintuigen, hersenen en ervaringen creëren een individueel perspectief. In die zin is individualiteit heel reëel en zelfs noodzakelijk voor communicatie, leren en ethiek. Ook binnen het boeddhisme is er sprake van een unieke levensstroom en individueel karma.

Tegelijkertijd wijst Advaita erop dat deze individualiteit uiteindelijk een tijdelijke, door de geest gecreëerde identificatie is. Op het diepste niveau – het niveau van zuiver Bewustzijn – valt het onderscheid tussen ‘ik’ en ‘ander’ weg. Individualiteit is dan niet absoluut, maar relatief: een functioneel concept binnen het spel van het leven, geen ultieme werkelijkheid.

Wat ik interessant vind, is dat Stanislav Grof – bekend van zijn onderzoek naar veranderde bewustzijnstoestanden – laat zien dat mensen in diepe ervaringen soms hun gewone individualiteit overstijgen. Ze ervaren zich als één met anderen, met het collectieve, of zelfs als universeel Bewustzijn. Toch blijft het individuele perspectief in het dagelijks leven bestaan en is het belangrijk voor persoonlijke groei en ethiek. Grof erkent dus beide niveaus: het individuele én het overstijgende.


Wat betreft de boeddhistische visie: het boeddhisme spreekt inderdaad over individuele levensstromen, karma en wedergeboorte. Tegelijkertijd leert het ook over anatta (niet-zelf): dat het ‘ik’ geen blijvende, onafhankelijke entiteit is, maar een proces, een bundeling van vergankelijke factoren. Misschien is het verschil vooral een kwestie van perspectief: op het niveau van conventionele waarheid is er individualiteit, op het niveau van ultieme waarheid is er leegte/niet-zelf.

Voor mij betekent dit dat individualiteit zowel een praktisch gegeven als een concept is. Het is functioneel en belangrijk, maar niet absoluut. Het kan zelfs bevrijdend zijn om te zien dat het ‘ik’ niet zo vast is als het lijkt – zonder dat we daarmee de waarde van persoonlijke verantwoordelijkheid en unieke ervaring hoeven te ontkennen.

[lang kwaat]

Naar mijn smaak leert de Pali Boeddha dat Ego zich alleen als sterke indruk vestigt in de geest. Als een sterke geur in de spullen die je gewassen hebt. Maar het is er niet eigen aan.
Zoals we ook de indruk kunnen hebben dat iets of iemand mooi is.

De ene indruk is krachtiger dan de andere. De indruk van Ego is erg krachtig. Zoals je ook makkelijk onder de indruk geraakt dat iets of iemand mooi is,  zo raakt je nog sneller en makkelijker onder de indruk dat er een Ego is.

Bevrijding is volgens mij gebaseerd op goed het verschil weten tussen de natuur van geest en indrukken die ontstaan. Indrukken komen en gaan.
Maar indrukken zijn niet de natuur van geest en ook niet de natuur van het object van aandacht, zoals een sterke wasmiddelgeur ook niet de natuur van de was is. 

De indruk makers zijn hebzucht, haat en begoocheling.

Ik ben altijd zeer gevoelig geweest voor indrukken. Iets te denk ik. Ik denk dat de Boeddha gelijk heeft dat dit wijst op veel hebzucht, haat en begoocheling bij me.
Gevoeligheid voor indrukken vind ik niet echt iets anders dan gevoeligheid voor verbeelding.

[ervaringsgetuige]

Naar mijn smaak leer de Pali Boeddha dat Ego zich alleen als sterke indruk vestigt in de geest. Zoals we ook de indruk kunnen hebben dat iets of iemand mooi is. De ene indruk is krachtiger dan de andere. De indruk van Ego is erg krachtig. Zoals je ook makkelijk onder de indruk geraakt dat iets of iemand mooi is,  zo raakt je nog sneller en makkelijker onder de indruk dat er een Ego is.

Bevrijding is volgens mij gebaseerd op goed het verschil weten tussen de natuur van geest en indrukken die ontstaan. Indrukken komen en gaan.
Maar indrukken zijn niet de natuur van geest en ook niet de natuur van het object van aandacht.

De indruk makers zijn hebzucht, haat en begoocheling.

Ik ben altijd zeer gevoelig geweest voor indrukken. Iets te denk ik.

Dank voor je mooie en heldere toelichting op hoe volgens jou het ego en indrukken werken in het licht van de Pali-leringen. Je beschrijft treffend hoe het ego als een krachtige indruk verschijnt in de geest, vergelijkbaar met andere indrukken zoals schoonheid of afkeer, en dat bevrijding draait om het doorzien van het verschil tussen de natuur van de geest en de indrukken die komen en gaan. Je verwijzing naar hebzucht, haat en begoocheling als de ‘indrukmakers’ sluit prachtig aan bij de klassieke boeddhistische analyse.

Wat ik zelf heb mogen ervaren – en wat ik sterk herken in het werk van Stanislav Grof, bijvoorbeeld in zijn boek When the Impossible Happens – is dat het ego inderdaad als een bijzonder krachtige indruk kan verschijnen, maar dat het in bepaalde bewustzijnstoestanden volledig kan oplossen. Grof beschrijft hoe, onder invloed van 5-MeO-DMT (de ‘Toad of Light’), zijn gewone gevoel van identiteit en zelfs zijn herinnering aan wie hij was, volledig verdween. Wat overbleef was een staat van puur bewustzijn, zonder enige indruk van een afzonderlijk ‘ik’, zonder enige gehechtheid aan indrukken, zelfs niet aan het bestaan van een ego.

Hij schrijft bijvoorbeeld:

“Mijn gewone identiteit was verbrijzeld en opgelost; ik werd één met de Bron. In retrospectief geloof ik dat ik de Dharmakaya heb ervaren, het Primaire Heldere Licht, zoals beschreven in het Tibetaanse Dodenboek. Het was oneindig, allesomvattend, zonder enige categorieën of concepten. Mijn gevoel van afgescheidenheid was totaal verdwenen.”


Wat mij hierin opvalt, is dat zelfs de diepste indrukken – inclusief die van het ego – uiteindelijk tijdelijk en conditioneel blijken te zijn. In de kern blijft er een bewustzijn over dat niet gekleurd is door indrukken, zelfs niet door de indruk van een ‘ik’. Dit lijkt op wat jij beschrijft: de natuur van de geest is vrij van indrukken, die slechts komen en gaan.

Waar Grof (en in zekere zin ook Advaita-leraren als Balsekar) op wijzen, is dat deze natuur van geest niet alleen leeg is van indrukken, maar ook een universeel, allesomvattend karakter heeft. In die ervaring is er geen sprake meer van een individuele stroom of een afzonderlijke waarnemer; alles is één veld van bewustzijn.


Ik zie in jouw beschrijving en in mijn eigen ervaring eigenlijk een mooie brug:

- Boeddha’s inzicht: het ego is een indruk, een krachtig maar vergankelijk verschijnsel in de geest, en bevrijding is het doorzien hiervan.

- Grof’s (en non-duale) ervaring: in bepaalde staten kan zelfs die indruk volledig oplossen, en blijft er alleen universeel bewustzijn over.

Misschien zijn het verschillende perspectieven op hetzelfde mysterie: de kracht van indrukken, en de mogelijkheid om daar volledig aan voorbij te gaan – niet door ze te onderdrukken, maar door te zien dat ze niet de kern van de geest zijn.


Ik ben benieuwd hoe jij aankijkt tegen zulke ervaringen van ‘het verdwijnen van het ego’ en of je dat herkent uit meditatie of andere inzichten.


Hartelijke groet,
ervaringsgetuige 

[ervaringsgetuige]

...
De indruk makers zijn hebzucht, haat en begoocheling.

Ik ben altijd zeer gevoelig geweest voor indrukken. Iets te denk ik. Ik denk dat de Boeddha gelijk heeft dat dit wijst op veel hebzucht, haat en begoocheling bij me.
Gevoeligheid voor indrukken vind ik niet echt iets anders dan gevoeligheid voor verbeelding.

Je openheid over je gevoeligheid voor indrukken vind ik moedig en herkenbaar. Volgens de boeddhistische traditie is juist het herkennen en doorzien van deze indrukken de sleutel tot bevrijding. En zoals Grof beschrijft: zelfs als we tijdelijk worden overspoeld door indrukken, blijft er altijd de mogelijkheid om dieper te zakken in de natuur van geest – voorbij Mara, voorbij indrukken, naar helderheid en vrijheid.

[lang kwaat]

Wat ik zelf heb mogen ervaren – en wat ik sterk herken in het werk van Stanislav Grof, bijvoorbeeld in zijn boek When the Impossible Happens – is dat het ego inderdaad als een bijzonder krachtige indruk kan verschijnen, maar dat het in bepaalde bewustzijnstoestanden volledig kan oplossen. Grof beschrijft hoe, onder invloed van 5-MeO-DMT (de ‘Toad of Light’), zijn gewone gevoel van identiteit en zelfs zijn herinnering aan wie hij was, volledig verdween. Wat overbleef was een staat van puur bewustzijn, zonder enige indruk van een afzonderlijk ‘ik’, zonder enige gehechtheid aan indrukken, zelfs niet aan het bestaan van een ego.

Hij schrijft bijvoorbeeld:

“Mijn gewone identiteit was verbrijzeld en opgelost; ik werd één met de Bron. In retrospectief geloof ik dat ik de Dharmakaya heb ervaren, het Primaire Heldere Licht, zoals beschreven in het Tibetaanse Dodenboek. Het was oneindig, allesomvattend, zonder enige categorieën of concepten. Mijn gevoel van afgescheidenheid was totaal verdwenen.”


Wat mij hierin opvalt, is dat zelfs de diepste indrukken – inclusief die van het ego – uiteindelijk tijdelijk en conditioneel blijken te zijn. In de kern blijft er een bewustzijn over dat niet gekleurd is door indrukken, zelfs niet door de indruk van een ‘ik’. Dit lijkt op wat jij beschrijft: de natuur van de geest is vrij van indrukken, die slechts komen en gaan.

Waar Grof (en in zekere zin ook Advaita-leraren als Balsekar) op wijzen, is dat deze natuur van geest niet alleen leeg is van indrukken, maar ook een universeel, allesomvattend karakter heeft. In die ervaring is er geen sprake meer van een individuele stroom of een afzonderlijke waarnemer; alles is één veld van bewustzijn.


Ik zie in jouw beschrijving en in mijn eigen ervaring eigenlijk een mooie brug:

- Boeddha’s inzicht: het ego is een indruk, een krachtig maar vergankelijk verschijnsel in de geest, en bevrijding is het doorzien hiervan.

- Grof’s (en non-duale) ervaring: in bepaalde staten kan zelfs die indruk volledig oplossen, en blijft er alleen universeel bewustzijn over.

Misschien zijn het verschillende perspectieven op hetzelfde mysterie: de kracht van indrukken, en de mogelijkheid om daar volledig aan voorbij te gaan – niet door ze te onderdrukken, maar door te zien dat ze niet de kern van de geest zijn.


Ik ben benieuwd hoe jij aankijkt tegen zulke ervaringen van ‘het verdwijnen van het ego’ en of je dat herkent uit meditatie of andere inzichten.

Ik wil liever niet teveel uitweiden over wat ik persoonlijk heb ervaren. Een beetje.

Tekens=Perceptie

In het boeddhisme is het onderricht over tekens, en ook over het tekenloze. Als je nagaat dan zien we snel en veel tekens. Het teken van schoonheid in iets of iemand, of aantrekkelijkheid, of weerzinwekkendheid. Of het teken van vriend of vijand. Dat zijn emotioneel beladen tekens zeg maar. Er zijn ook tekens die meer met visie en beleving te maken hebben, zoals het teken 'dit ben Ik, dit is van mij, dit is mijn zelf' in wat ervaren wordt. Uit gewoonte-krachten worden dit soort tekens aan het geziene, gehoorde, gevoelde, gekende gegeven. Conditionering.

Ik zie dit als een erfenis. Dit is allemaal historisch bepaald, over tijd zo onderdeel geworden van onze aanleg. Maar het is best wel opvallend, dat je tekens zo makkelijk beleeft alsof het de waarheid is, toch? Alsof het iets meer of anders is dan perceptie (sanna). Tekens zijn zo sterk. De Pali Boeddha zegt in AN dat er niks een man meer bekoort dan de vorm van een vrouw. En de vrouw wordt bekoord door de vorm van de man.  Is toch ook zo? Als man zie je toch dat teken van aantrekkelijkheid in de vrouwelijk vormen. Niet alleen dat, je beleeft het ook als de realiteit, als de waarheid. Als 'zo is het'. "Het IS nou eenmaal aantrekkelijk". Dat is dan toch je belevingswereld?  Nou ik weet wel uit ervaring dat die tekens  je helemaal dol kunnen maken en kunnen verblinden

Boeddha leerde kennelijk dat de tekenmakers niet het externe object is noch de geest maar hebzucht, haat en begoocheling (MN43). Bijkomstige bezoedelingen in de geest (AN1.51)
Volgens mij is dat ook waar. Want ziet een dier de vrouwelijke vormen als aantrekkelijk? Een vlieg ziet wellicht een rottend lijk als aantrekkelijk, een kans zijn eieren te leggen en de maden smullen er van. Een lijk is de maden-hemel. Smullie. Maar wij walgen er van. Kortom perceptie. Het moet wel gewoon vanuit onze aanleg komen.
Perceptie kan ook heel snel omslaan.

Oh, oh, krachtig zijn tekens. De geportretteerde Boeddha leert dat de geest die achter die tekens aanrent die is ongetraind, ongedisciplineerd, begoocheld.
Dit is een onderwerp dat komt veel voor bij Boeddha's advies om de zintuigen te beteugelen. En niet constant ten prooi te vallen aan tekens en helemaal dol te worden.

Een manier om over Nibbana te praten is in termen van het tekenloze. De tekenmakers van hebzucht, haat en begoocheling zijn dan definitief en volledig verdwenen.
Men zegt wel dat een Boeddha of arahant de vrouwelijke vormen niet meer aantrekkelijk vindt. Maar ze hebben volgens mij nog wel een besef van schoonheid.

Dat je perceptie van iets of iemand erg kan veranderen is wel zeker voor mij. Ook dat dingen die je vroeger dol maakten dat later totaal niet meer doen. Veel dingen die je eerst letterlijk boeien, boeien later niet meer. Het is uitgewerkt. Perceptie allemaal heel betrekkelijk en ik heb er zeker vertrouwen in dat hebzucht, haat en begoocheling de teken-makers zijn en dat die tekens ook verdwijnen met het verdwijnen van hebzucht, haat en begoocheling.

Speciale ervaringen

In de Pali sutta's zie ik niet zo'n nadruk op speciale ervaringen maar meer op hoe de gewone geest omgaat met die tekens en indrukken. Het gaat meer om het gedrag.
Ervaringen kunnen volgens mij an sich niet bevrijden. Je moet altijd zaken met wijsheid bezien. Speciale ervaringen kunnen ook de indruk van een speciaal-Ik juist versterken of een uitverkoren Ik. Speciale ervaringen betekent niet perse dat de geest zuivert. Je eigenwaan kan zelfs groeien. In de Pali suttas wordt aandacht besteed aan dit soort Ego-bedwelming.
Het kan groeien op van alles. Op gedachten als...wat ben ik toch moreel zuiver...wat heb ik toch een kennis en visie,...wat heb ik toch een meesterschap over de geest...wat heb ik toch speciale gaven...wat ben ik toch wijs...

Ik vind dit heel herkenbaar. Ik erken dit gevaar ook wel. Ik zie een Boeddha die dit alles niet zozeer veroordeelt, maar er voor waarschuwt. Dit gaat niet de goede kant op. Hij zegt als het ware, wees bewust van dit gevaar. Althans dat lees ik.

Verder speelt In de suttas  het verschil tussen tijdelijke verwezenlijking, tijdelijke vrede, tijdelijk verdwijnen van de last, het tijdelijk afkoelen en het definitieve verdwijnen van de last. Dat laatste komt van de werkelijke verwijdering van hebzucht, haat en begoocheling. In tijdelijke verwezenlijkingen zijn die vaak ook alleen maar tijdelijk onderdrukt.

Speciale gaven

Zelfs speciale gaven wijzen niet op ontwaken, verlichting, zuivering, realisatie in de zin van de Dhamma. Of je nou aura's ziet, telepathisch begaafd bent, een hele sterke intuitie hebt, mediamieke gaven hebt, dat soort dingen betekent niet dat je ontwaakt bent of verlicht. Devadatta was één van de begaafdste leerlingen in deze zin. Hij had allerlei wonderbaarlijke vermogens.
Maar zijn hart was niet gezuiverd. Hij wilde met de Boeddha concurreren en probeerde zelfs de Boeddha te belasteren. Hem misdaden in de schoenen te schuiven die de Boeddha nooit had gedaan. Het was Devadata zo naar het hoofd gestegen dat hij de leiding van de Sangha wilde overnemen. Hij vond dat hij de ware leider was. Er wordt gezegd dat ie aan zijn einde kwam doordat de Aarde hem verzwolg en hij werd geboren in de hel.

Ik heb ook wel eens een lezing bijgewoond van een Tibetaanse lama. Er was een vrouw die vertelde dat ze bepaalde geneeskrachtige gaven had, en een speciale connectie met de medicijn Boeddha, Boeddha Menla, die soms aan haar verscheen. Ze zag ook aura's. Ze vroeg aan de lama of dit tekenen waren van verlichting..."nee"... zei hij.

Ook opmerkelijk vind ik Boeddha ideeen over wonderen. Hij kon allerlei wonderen verrichten maar wat hij zelf het grootste wonder vond, was het wonder van instructie. Dat hij mensen instructies gaf, die ze vervolgens in de praktijk brachten, en zo de vruchten van realisatie gingen proeven. De Boeddha was volgens de overlevering ook geen echte voorstander van het vertonen van wonderen om indruk te maken op mensen en/of om vertrouwen in hem te laten opwekken.

Ik geloof hier allemaal wel in. Ik ben bij een aurareader geweest en zij heeft zeker intuitieve gaven maar in gesprek met haar zei ze ook dat ze dolgraag die Russen een kopje kleiner wilde maken. Haar hart zit kennelijk vol gewelddadige ideeen en neigingen. Eigenlijk leert de Pali Boeddha dat bevrijding altijd over dat soort dingen gaat. Een open en liefdevol hart vrij van smetten, van corruptie, van obsessie, van waanzin, van eigenwaan. Speciale gaven kunnen zich gaan voordoen maar een doel an sich zijn ze zeker niet noch een teken van bevrijding.

Ik heb er wel een zwak voor speciale gaven. Ik had wel graag Francois gekend. Kan me goed voorstellen dat je aan hem een goede gids en vriend had. Inspirerende ontmoetingen waarschijnlijk ook. Alleen al iemand tegenkomen die zo spiritueel is ingesteld is een zegen, vind ik.

Nadruk op speciale ervaringen

Ik ben niet zo'n fan van de nadruk op speciale ervaringen. Omdat ik dit al snel associeer met eigenwaan. Ik houd me ook aan het soort ontwaken wat in de Pali suttas wordt beschreven en dat is vooral ook een vrucht. Niet een incidentele ervaring van dit of dat, maar vooral het definitieve en volledige einde van alle afkeer, voorkeur, haat, jaloezie, vijandigheid, agressie, eigenwaan, zintuiglijke verlangens, lusten, driften,  etc in jezelf.

Er zijn zat mensen die vinden dat dit niks met bevrijding te maken heeft, of een diep misverstand toont over de ware aard van bevrijding.  Oke. Ik geloof zelf niet in een bevrijding waarbij je een gewoon mens blijft die nog altijd hatelijk kan worden, angstig, jaloers, vijandig gedrag vertoont, vol eigenwaan zit, instinctief Ik en mijn maken vertoont etc. Ik zie dit als een teken dat iemand de lessen niet werkelijk waargemaakt heeft en geïntegreerd in diens leven.

[lang kwaat]

- Grof’s (en non-duale) ervaring: in bepaalde staten kan zelfs die indruk volledig oplossen, en blijft er alleen universeel bewustzijn over.

Misschien zijn het verschillende perspectieven op hetzelfde mysterie: de kracht van indrukken, en de mogelijkheid om daar volledig aan voorbij te gaan – niet door ze te onderdrukken, maar door te zien dat ze niet de kern van de geest zijn.

Ik ben benieuwd hoe jij aankijkt tegen zulke ervaringen van ‘het verdwijnen van het ego’ en of je dat herkent uit meditatie of andere inzichten.

Kennis en visie is naar mijn smaak 1 ding, wat je beleeft en ziet is 1 ding, wat je meemaakt en ontdekt is 1 ding maar daar wijs mee omgaan in het gewone dagelijks leven is totaal iets anders, vind ik. En daar leg ik het accent. Zo voelt het voor mij namelijk goed.

Ik kan die nadruk op speciale ervaringen niet meer zo waarderen. Ik moet het ook nog zien of speciale ervaringen werkelijk zullen leiden tot het afnemen van hebzucht, haat en begoocheling.
Ik acht de kans groter dat eigenwaan gaat groeien en dat iemands ontwikkeling scheef gaat en uit de hand loopt.

[ervaringsgetuige]

- Grof’s (en non-duale) ervaring: in bepaalde staten kan zelfs die indruk volledig oplossen, en blijft er alleen universeel bewustzijn over.

Misschien zijn het verschillende perspectieven op hetzelfde mysterie: de kracht van indrukken, en de mogelijkheid om daar volledig aan voorbij te gaan – niet door ze te onderdrukken, maar door te zien dat ze niet de kern van de geest zijn.

Ik ben benieuwd hoe jij aankijkt tegen zulke ervaringen van ‘het verdwijnen van het ego’ en of je dat herkent uit meditatie of andere inzichten.

Kennis en visie is naar mijn smaak 1 ding, wat je beleeft en ziet is 1 ding, wat je meemaakt en ontdekt is 1 ding maar daar wijs mee omgaan in het gewone dagelijks leven is totaal iets anders, vind ik. En daar leg ik het accent. Zo voelt het voor mij namelijk goed.

Ik kan die nadruk op speciale ervaringen niet meer zo waarderen. Ik moet het ook nog zien of speciale ervaringen werkelijk zullen leiden tot het afnemen van hebzucht, haat en begoocheling.
Ik acht de kans groter dat eigenwaan gaat groeien en dat iemands ontwikkeling scheef gaat en uit de hand loopt.

Beste lang kwaat,

Dank voor je eerlijke reactie en je kritische kanttekening bij het belang van speciale ervaringen. Ik begrijp heel goed wat je bedoelt: uiteindelijk gaat het erom hoe wij in het gewone, dagelijkse leven omgaan met wat we weten, zien en meemaken. Daar ligt inderdaad de ware toetssteen van spirituele groei.

Zelf zie ik het ook zo dat bijzondere ervaringen – hoe indrukwekkend of grensverleggend ook – op zichzelf geen garantie zijn voor het afnemen van hebzucht, haat en begoocheling. Zoals je zegt, kunnen ze zelfs tot eigenwaan of spirituele verwarring leiden als ze niet goed geïntegreerd worden. Dat zie je helaas regelmatig gebeuren.

Voor mij is het delen van zulke ervaringen (zoals Grof beschrijft) vooral bedoeld om te laten zien dat de indruk van een vast ego niet zo absoluut is als het vaak lijkt. Maar ik ben het met je eens dat de waarde ervan pas blijkt als het zich vertaalt in meer mildheid, helderheid en mededogen in het dagelijks leven. In die zin zijn inzichten en ervaringen slechts een beginpunt; het echte werk gebeurt in de omgang met onszelf en anderen, juist in de kleine dingen van alledag.

Misschien zijn we het erover eens dat bevrijding niet draait om het najagen van bijzondere staten, maar om het steeds helderder en vriendelijker omgaan met alles wat zich aandient – inclusief onze indrukken en neigingen. Speciale ervaringen kunnen inspireren, maar het dagelijkse leven is waar het zich echt bewijst.

Dank voor je nuchterheid en je focus op integratie. Dat is voor mij ook steeds meer het kompas geworden en is ook waar de autoriteiten Stanislav Grof, Ralph Metzner en William A. Richards op drukken.

Zij waarschuwen allen voor het najagen van louter "speciale ervaringen" zonder integratie, en benadrukken het belang van begeleiding, ritueel en nuchterheid. Psychedelica kunnen leiden tot het oplossen van het ego en het ervaren van eenheid met het universum, maar het echte werk ligt in het integreren van deze inzichten in het dagelijks leven.


Belangrijkste boodschap:
Psychedelische ervaringen kunnen deuren openen naar het Absolute, maar het dagelijks leven en de manier waarop we met deze inzichten omgaan, zijn uiteindelijk bepalend voor ware transformatie.

[lang kwaat]

Bedankt ervaringsgetuige. Fijn dat we elkaar op dit punt van integratie ontmoeten.

Van psychedelica als ingang/toegang tot het absolute, dat weet ik niet hoor. Ik moet bekennen dat ik me afvraag of hier de wens niet de vader van de gedachte is.
In ieder geval beinvloed je natuurlijk met die stoffen heel direct de werking van het brein.
Als wat je op dat moment ervaart dan berust op een specifieke beinvloeding van brein-werking, waarom is het dan toch kennis van het Absolute?
Waarom niet iets wat op geconditioneerde wijze ontstaat, bestaat en eindigt?

[ervaringsgetuige]

Bedankt ervaringsgetuige. Fijn dat we elkaar op dit punt van integratie ontmoeten.

Van psychedelica als ingang/toegang tot het absolute, dat weet ik niet hoor. Ik moet bekennen dat ik me afvraag of hier de wens niet de vader van de gedachte is.
In ieder geval beinvloed je natuurlijk met die stoffen heel direct de werking van het brein.
Als wat je op dat moment ervaart dan berust op een specifieke beinvloeding van brein-werking, waarom is het dan toch kennis van het Absolute?
Waarom niet iets wat op geconditioneerde wijze ontstaat, bestaat en eindigt?

Je vraagt terecht: als een psychedelische ervaring het gevolg is van een directe beïnvloeding van het brein, waarom zou wat men dan ervaart kennis van het Absolute zijn, en niet gewoon een geconditioneerd, tijdelijk verschijnsel?
Dit is een fascinerende vraag waar filosofen, neurowetenschappers en mystici al decennia (of zelfs eeuwen) over discussiëren. Er zijn grofweg twee benaderingen:


- Materialistisch perspectief: Het brein produceert bewustzijn. Elke ervaring – ook een mystieke of non-duale ervaring onder invloed van psychedelica – is dus het resultaat van hersenactiviteit en daarmee per definitie geconditioneerd en tijdelijk.


- Non-duaal/transpersoonlijk perspectief (zoals bij Grof): Het brein is niet de producent, maar eerder een ontvanger of filter van bewustzijn. In deze visie kan het tijdelijk uitschakelen of veranderen van bepaalde hersenfuncties (bijvoorbeeld door psychedelica, diepe meditatie, of nabij-de-doodervaringen) juist toegang geven tot een dieper, universeel bewustzijn dat er altijd al is, maar normaal gesproken door het ego wordt overschaduwd.


Stanislav Grof en anderen wijzen erop dat de aard van de ervaring – bijvoorbeeld het volledig verdwijnen van het ego, het gevoel van tijdloosheid, en diepe eenheid met alles – opvallend overeenkomt met klassieke mystieke ervaringen uit allerlei spirituele tradities, ook zonder middelen.


Je stelt de vraag of hier de wens niet de vader van de gedachte is. Dat is een heel terechte vraag. Er is inderdaad altijd het risico dat we onze ervaringen (of verlangens) projecteren op de werkelijkheid. Daarom is integratie, nuchterheid en het toetsen van inzichten in het dagelijks leven zo belangrijk. Zoals jij zegt: uiteindelijk telt niet de ervaring zelf, maar wat het doet met onze manier van leven, omgaan met anderen, en omgaan met onze eigen neigingen.


Persoonlijk zie ik het zo: elke ervaring – of die nu spontaan is, tijdens meditatie, in een droom, of onder invloed van een stof – vindt plaats binnen bepaalde condities. Maar dat betekent niet dat zulke ervaringen geen inzicht kunnen bieden in de aard van bewustzijn of het ego. Soms kan juist het tijdelijk wegvallen van het gewone referentiekader (zoals bij diepe meditatie of een psychedelische ervaring) een glimp geven van een andere dimensie van zijn, die daarna in het gewone leven verder onderzocht en geïntegreerd kan worden.


Ik ben het met je eens dat het najagen van "speciale ervaringen" op zichzelf weinig oplevert, en zelfs tot eigenwaan kan leiden. De echte waarde zit hem voor mij in de mate waarin zo'n ervaring leidt tot meer openheid, mildheid en inzicht in het dagelijks leven – precies zoals jij het ook benoemt.


Misschien is het uiteindelijk niet zo belangrijk hoe een ervaring tot stand komt, maar wat ze teweegbrengt in ons leven. En misschien is het mysterie van bewustzijn wel groter dan we ooit kunnen bevatten – of dat nu met of zonder middelen wordt verkend.


Dank voor je scherpe vragen en het open gesprek!

[lang kwaat]

Wat info zoals ik dat begrepen heb uit de pali suttas':

Ik geloof niet dat de Pali Boeddha onderwijst dat het brein bewustzijn produceert, maar wel dat in dit leven als mens de zes soorten bewustzijn worden ondersteund en afhankelijk zijn van het lichaam (MN77, DN2) Simpel voorbeeld: er ontstaat geen visueel bewustzijn zonder fysieke ogen. Wetenschap leert ook dat de visuele centra van het brein goed moeten functioneren. Net als de zenuwen. Anders ontstaat geen visueel bewustzijn en is iemand blind. Dus tijdens dit leven wordt bewustzijn ondersteund door het lichaam

Majjhima Nikaya 77
§29 (...)”Dit lichaam van mij, gemaakt van materiele vorm, bestaande uit de vier grote elementen, geschapen door een moeder en vader, en opgebouwd vanuit gekookte rijst en pap, is onderhevig aan vergaan, verslijten en wegwrijven (rubbed away), tot oplossen en desintegratie, en dit bewustzijn van mij wordt er door ondersteund en is er aan gebonden” (...)

De Pali Boeddha leert echter niet dat met de dood, wanneer dus de ondersteuning van het lichaam wegvalt, bewustzijn nu ook definitief, voorgoed eindigt. Na de dood vormt de opgepotte energie die vervat zit in alle plannen, intenties en neigingen die we hebben gehad, weer een basis en ondersteuning voor een nieuw moment bewustzijn na de dood.

“Mendicants, what you intend or plan, and what you have underlying tendencies for become a support for the continuation of consciousness. When this support exists, consciousness becomes established. When consciousness is established and grows, there is rebirth into a new state of existence in the future. When there is rebirth into a new state of existence in the future, future rebirth, old age, and death come to be, as do sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress. That is how this entire mass of suffering originates. (SN12.38)

Ook wezens met een fijnstoffelijk lichaam, geen brein, hebben bewustzijn en ook onstoffelijke wezens. 
In deze zin was de Boeddha duidelijk geen materialist die denkt dat het brein bewustzijn produceert of een noodzakelijke conditie is voor bewustzijn.

Over Bewustzijn wordt trouwens eindeloos gedebatteerd in boeddhisme. Wat ik vooral uit de teksten haal is dat door hebzucht, haat en begoocheling bewustzijn zich ergens op vestigt. Bijvoorbeeld je ziet van alles terwijl je een fietstocht maakt maar je aandacht vestigt zich op niks in het bijzonder. Maar dan opeens trekt een bepaald visueel beeld je aandacht en vestigt het bewustzijn zich daarop. Dit is initieel hechten. Want dit is meer dan zien alleen. Hier raak je van binnenuit betrokken bij iets wat wordt gezien.

Vrijwel altijd heeft bewustzijn in de sutta's de betekenis van zo'n gevestigd bewustzijn. Zo'n kenmoment dat betrokken is geraakt.
Dus bewustzijn (vinnana) verwijst in de sutta's vrijwel altijd naar een manier van kennen van iets dat vervuild is, waarin dus de condities van hebzucht, haat en begoocheling regeren.
Maar op zichzelf is 'zien' heel wat anders. 'Zien' is heel wat anders dan de situatie dat je oog valt op iets specifieks en daarop blijft hangen. Meestal is zien immers helemaal niet een eye-catching moment.

Je kunt het volgens mij ook zo zeggen: zien is tekenloos maar zodra het visuele bewustzijn landt op iets specifieks, dan kun je ook weten dat er een teken wordt gezien. Misschien vindt je iets mooi, lelijk, maar iets in wat wordt gezien boeit de geest, letterlijk en figuurlijk. Boeddha leert dat wat de geest boeit en waar ie op valt is niet toevallig.
Mijns inziens leert de Boeddha dat dit van binnenuit komt. Van binnenuit raakt de geest geboeid door iets.
Wat dit veroorzaakt is hebzucht, haat en begoocheling. Want hebzucht, haat en begoocheling zijn de teken-makers (MN43).

De geest raakt van binnenuit geboeid en dit wordt niet gezien als een eigenschap van het zintuiglijke object. Dat de geest van een man geboeid raakt door vrouwelijke vormen komt van binnenuit. Het is niet een soort natuurwet dat dit moet gebeuren omdat de vrouwelijke vorm nou eenmaal mooi en aantrekkelijk zou zijn.

Er wordt in de suttas gezegd dat de meest overweldigende energierijke zintuiglijke objecten (beelden, geluiden etc) een ontwaakte geest niet meer boeien. Ze raken die geest niet. Alsof ze geen landingsplek vinden in de geest, geen aangrijpingspunt, en dus ook geen impact kunnen hebben. Maar een bezoedelde geest die raakt aangeslagen bij de geringste zintuiglijke objecten. Dus, met relatief veel hebzucht, haat en begoocheling overweldigen zintuiglijke objecten ons snel. En zonder houdt dit op.

Je kunt het denk ik ook zo zien: het zijn niet echt de zintuiglijke objecten die ons overweldigen maar onze eigen reacties er op overweldigen ons. De energie, de wind, de drift, de hartstocht die bij onszelf loskomt.

Iemand met mysofonie krijgt intense opwellingen van haat, hekel, soms moordlust, bij het horen van smakgeluiden, eetgeluiden etc. Je kunt toch moeilijk volhouden dat dit niet van binnenuit komt nietwaar? Heeft iemand nu last van smakgeluiden of van...waarvan eigenlijk?

De ontwaakte raakt niet meer verstoord door wat wordt gezien, gehoord, gevoeld, gekend. Dit is niet een tijdelijke realisatie volgens de suttas omdat hebzucht, haat en begoocheling zijn verdwenen.

Ik geloof trouwens ook dat bepaalde ervaringen, ook al zijn ze tijdelijk, inzicht kunnen bieden en je ogen kunnen openen. Ik heb zelf het idee dat het loslaten van elke duiding van wat je hebt ervaren, elke naamgeving, elk visievorming er over, elk labelen, je het meest dichtbij houdt van wat je nu echt ervaren hebt. Als je iets hebt ervaren en dat vervolgens gaat duiden als kennis van het Absolute, zeg je dan niet teveel, en maak je er toch niet weer iets conceptueels van?

[ervaringsgetuige]

...
Ik geloof trouwens ook dat bepaalde ervaringen, ook al zijn ze tijdelijk, inzicht kunnen bieden en je ogen kunnen openen. Ik heb zelf het idee dat het loslaten van elke duiding van wat je hebt ervaren, elke naamgeving, elk visievorming er over, elk labelen, je het meest dichtbij houdt van wat je nu echt ervaren hebt. Als je iets hebt ervaren en dat vervolgens gaat duiden als kennis van het Absolute, zeg je dan niet teveel, en maak je er toch niet weer iets conceptueels van?

Woorden en duidingen kunnen soms ondersteunen bij integratie of delen met anderen, maar ze zijn nooit de ervaring zelf. Misschien is het, zoals Stanislav Grof ook vaak benadrukt, goed om ervaringen te eren in hun puurheid en open te blijven voor het mysterie, zonder ze vast te willen leggen in grote concepten.
Uiteindelijk blijft de ervaring zelf het meest waardevol – en misschien is het loslaten van alle duiding wel de grootste vorm van respect daarvoor.

[ervaringsgetuige]

Ik heb er wel een zwak voor speciale gaven. Ik had wel graag Francois gekend. Kan me goed voorstellen dat je aan hem een goede gids en vriend had. Inspirerende ontmoetingen waarschijnlijk ook. Alleen al iemand tegenkomen die zo spiritueel is ingesteld is een zegen, vind ik.

35 jaar geleden op het spoor van iemand als François was een zegen ja. Probeer maar is te vatten hoe mogelijk is dat iemand alles over je weet zonder dat je één woord hoeft te zeggen. Dat proberen uitleggen aan iemand die het zelf niet ervaren heeft is nutteloos.
Ik heb er immers zelf tien jaar over gedaan om te accepteren dat dit werkelijk mogelijk is.

Dat "het" met mij ging gebeuren wist hij dus ook al van in het begin. Hoe en wanneer wist hij niet.
Dat hij er zeker van was dat "het" ging gebeuren let mij verklaart waarom hij decennia lang tijd is blijven steken in mij.

Ik heb Zelf-realisatie bereikt in het zog van de voor mij meest betekende man: Mijn helderziende François die ik 35 jaar geleden op het spoor ben gekomen en die overleden is in 2019, een half jaar voordag "ik" overleden ben. Hij had het voorzien, hij had het verteld dat "het" met me zou gebeuren, maar hoe wist hij niet, had hij nog tegen zijn vrouw gezegd voor hij overleed.

Ja, er zijn velen die zulke dingen beweren. Vooral ook mensen op het internet. Allemaal zelf-verklaard zelf-gerealiseerden. Allemaal de wijsheid en waarheid in pacht, zieners van het absolute. Een met God. Allemaal zonder Ego. Voltooiden. Ik ben er sceptisch over zoals je wel weet.

Je hebt geen flauw benul van wat François bedoelde met "het" dat zou gebeuren met mij.
Maar dat is geen verwijt en begrijp ik volledig, want dat had ik 25 jaar geleden zelf ook nog niet toen hij me in mijn midlife crisis zei:

De laatste vijf jaar houden ze jou van "hierboven" in het oog.
Uwe gang, de manier waarop je omgaat met jezelf, met mensen, met uw emoties, met uw gevoelens. Hoe dat ge daarin toch probeert je best te doen. Dat hebben ze hierboven gadegeslagen.
En uiteindelijk hebben ze je bevonden, hoort nu hé: KLAAR… Maar hoort hé: klaar… voor de taak.


Nu gaan er veel groepen die met spiritualiteit bezig zijn, die gaan recht springen, die gaan zeggen: wauw zeg, goh, amaai, dat zou ik ook wel willen dat da mij overkomt. (ik ween terwijl effe, ook een brok in de keel)
Dan denk ik: Ge weet niet, als ze hier boven zeggen: HIJ IS KLAAR, WIJ KIEZEN HEM, dat er gene weg meer terug is. Dat ge in de toekomst ook niet meer zult kunnen wegvluchten van de waarheid. Pas op hé jongen, dan ben Ik jaloers - 'k heb het dikwijls gezegd in mijnen diepste strijd van die transformatie - op diegene die nog naar de hoeren kan lopen, want die heeft nog meer geluk… 't is te hopen dat hij het nog lang kan volhouden.
 
Diegene die geroepen is tot de waarheid, die moet beproevingen doormaken, die schijnbaar onmenselijk zijn, schijnbaar, 't is onmenselijk voor het egoïstische ego van de mens, want dat sterft. Daardoor kan de mens herboren worden in zijn ware gedaante als mens. Dan denk ik: prachtig hé, als ge daar een boek overschrijft, dan, goh, als ze die lezen, dan staan er duizenden aan te schuiven hé, want die willen dat ook allemaal hé. Want ze willen allemaal herboren worden.
Dan denk ik: Ja ja, maar wie wilt er eerst sterven? Dan zijn ze allemaal weg hé. (gelach).
...

Leuk om nog is een zoveelste keer te herlezen voor mij.
Jij hebt daar natuurlijk niets aan, niemand heeft daar iets aan totdat hij zelf sterft in zijn egoïstische ego en herboren wordt, wat een energetische verschuiving is zoals Tony Parsons perfect verwoord.

Zolang je niet zelf sterft en herboren wordt is wat ik schrijf, François, Tony Parsons en anderen vertellen, slechts prietpraat waarover sceptisch gedaan wordt.

[lang kwaat]

Zolang je niet zelf sterft en herboren wordt is wat ik schrijf, François, Tony Parsons en anderen vertellen, slechts prietpraat waarover sceptisch gedaan wordt. [/font]

Maar ook herboren worden kan verkeerd gaan @ervaringsgetuige.  Mensen kunnen na een bepaalde spirituele ervaring herboren worden als hele vervelende onaangename mensen. En claims doen die niet realistisch zijn.

Dat hele beroep dat mensen altijd maar doen op die ene doorbraak, die ene ontmoeting met, die ene ervaring, of niet ervaring, die ene...het is allemaal heel verdacht vind ik.
Noem me maar filosoof, scepticus, ik volg hierin mijn gevoel. Helaas vinden mensen dat vervelend, aanmatigend etc.
So be it.

[lang kwaat]

Zoals Francois het stelt bepalen dus andere krachten, -anderen wezens hier boven,- of je ontwaakt of niet?

Nou kun je denken, wat doet het er toe?

Het doet er voor mij toch wel toe. Want als het zo gaat als Francois meende, dan heeft de Boeddha iets over het hoofd gezien.
Het is nogal wat dat de Boeddha nooit begrepen heeft dat diens ontwaken hem werd vergund door wezens hier boven.
Kennelijk was de Boeddha dan toch nog begoocheld dat hij dit nooit heeft gezien?
Want de suttas doen niet verslag van de gunst van de Goden als conditie of zelfs oorzaak van ontwaken en bevrijding.

Maar ik weet wel, dat heel veel mensen, spiritisten, zo denken. Overal zitten hogere machten achter, wijzere wezens, en die zitten eigenlijk aan de touwtjes en ook zij bepalen het lot van iemand.
Maar zoiets is toch, vind ik, juist in strijd met de hele notie van bevrijding.

Dat je trouwens in de gunst kan vallen van hemelse wezens dat wordt wél onderwezen.

Het is allemaal weer wat he?

[ervaringsgetuige]

Zolang je niet zelf sterft en herboren wordt is wat ik schrijf, François, Tony Parsons en anderen vertellen, slechts prietpraat waarover sceptisch gedaan wordt.

Maar ook herboren worden kan verkeerd gaan @ervaringsgetuige.  Mensen kunnen na een bepaalde spirituele ervaring herboren worden als hele vervelende onaangename mensen. En claims doen die niet realistisch zijn.

Dat hele beroep dat mensen altijd maar doen op die ene doorbraak, die ene ontmoeting met, die ene ervaring, of niet ervaring, die ene...het is allemaal heel verdacht vind ik.

Je snapt echt geen bal van waarover ik het heb of mijn Ziener François het met 'herboren worden' had hé.
Maar maakt niet uit hoor, je bent de enige niet. Slechts weinigen snappen waar "rebirthing" - wat ooit een titel van Leonard Orr's boek was - over gaat.
Bij werkelijke interesse zou je het nochtans gewoon aan Artificiële-intelligentie kunnen gevraagd hebben zoals ik net deed...

....
Samengevat:

"Het proces van wedergeboorte via verbonden ademhaling is een intensieve, begeleide ademhalingservaring waarbij je via een diepe, continue ademhaling in een veranderde staat van bewustzijn komt. In deze staat kun je oude emoties en blokkades loslaten, wat voelt als een hergeboorte of een nieuw begin in je leven."

Belangrijk: Dit proces is krachtig en wordt daarom altijd onder begeleiding van een ervaren facilitator gedaan, zodat je veilig kunt werken met wat er loskomt

https://www.perplexity.ai/search/stanislav-grof-noemt-het-holot-mW8TDH4JQw.GYkG_GBRwPQ

Maar al dit lezen erover  zegt je natuurlijk nog niets als je er geen ervaring mee hebt.

Noem me maar filosoof, scepticus, ik volg hierin mijn gevoel. Helaas vinden mensen dat vervelend, aanmatigend etc.So be it.

Jij jouw gevoel volgen? Het is maar wat je je gevoel noemt dan, want velen voelen gewoonweg wat ze denken wat niks met intuïtie te maken heeft en ik reken jou bij die velen.
En ja, voor mij ben jij een filosoof die met zijn neus vooral in de Pali Sutta boeken ende teksten zit.

Maar onthoudt dat het leven een dans is, geen filosofisch examen!!!

[lang kwaat]

@ervaringsgetuige,

Je bent van alles aangegaan en dat kan ik wel waarderen maar het idee dat 'het' met jou zou gebeuren, je voorspelt door Francois, en je eigen idee dat 'het' met je gebeurd is, beschouw ik als iets wat je hoofd en hart dol heeft gemaakt.

[ervaringsgetuige]

@ervaringsgetuige,

Je bent van alles aangegaan en dat kan ik wel waarderen maar het idee dat 'het' met jou zou gebeuren, je voorspelt door Francois, en je eigen idee dat 'het' met je gebeurd is, beschouw ik als iets wat je hoofd en hart dol heeft gemaakt.

Ach ja, jij bent de sceptische filosoof met je neus vooral in de vooral Pali teksten en ik ben diegene die "het" leeft.



Het ultieme inzicht: Alles is al "het"

- Boeken, leraren, methodes? Allemaal decor in het kosmische theater.
- Zoeken naar verlichting? Alsof water naar natheid zoekt.
- Zelfs zeggen "ik ben verlicht" is alweer een concept te veel.


Maar waarom blijven we dan praten over "het"?


Omdat het spelen met woorden net zo nutteloos en leuk is als:


- Een hond die achter zijn staart aanzit.
- Mensen die dansen alsof niemand kijkt (terwijl het universum altijd toekijkt).


Ik heb door dat zelfs dit gesprek gewoon leven is – geen diepere laag, geen examen.


Conclusie in één zin:

 Het leven was altijd een grap, maar sinds mijn totale "wedergeboorte in de geest" vijf jaar geleden - wat 24 jaar geleden voorspeld was door François "de spiritist" al kijkend in zijn glazen bol - lach ik mee in plaats van te zoeken naar de clou." 🤡


Geniet van het spel! (Of niet. Ook goed. 😜)