Het proces van egodood is fundamenteel voor het directe non-duale inzicht

[lang kwaat]

Eckhart Tolle benadrukt dat het ego—het dwangmatige, identificerende ‘ik’—de bron is van menselijk lijden. Zijn centrale boodschap is dat ware bevrijding ontstaat wanneer je niet langer automatisch gelooft dat je gedachten en emoties jouw ware ‘ik’ zijn. Volgens Tolle blijft er na ontwaken een functioneel gebruik van het ‘ik’ over, nodig voor communicatie en handelen, maar zonder de gehechtheid en het lijden die het ego veroorzaken. Hij noemt dit “leven in aanwezigheid”: je gebruikt de termen ‘ik’ en ‘mijn’ nog, maar je weet dat ze slechts verwijzen naar een tijdelijke vorm, niet naar een werkelijk afgescheiden zelf.

Ik geloof niet dat de Boeddha leert dat het dwangmatig identificeren uitgaat van een Ik maar dit is het resultaat van de combinatiewerking van verzamelde onwetendheid en begeerte. Vele spirituele meesters lijken toch een Ik te poneren dat als een soort aanstichter, of eerste oorzaak functioneert van alle ellende die we over onszelf en anderen afroepen. Dus als dit Ik maar weg is, dan is alles oke. Maar precies dat leert de Boeddha niet, volgens mij, want een Ik als aanstichter of eerste oorzaak, dat is nou precies het geloof in een Atta, een zelf met eigen kracht. Denken dat zoiets bestaat of alles zo functioneert is juist de kern van onwetendheid.
...

Je gelooft dit, je gelooft dat, gelooft zus, je gelooft zo...

Ja, ok, en hoe is het gesteld met je mentaal lijden?
Want om daar hoe dan ook van bevrijdt te worden gaat het uiteindelijk om, niet?

Immers, wie niet meer mentaal lijdt (in de diepste, blijvende zin) is verlicht volgens veel spirituele tradities.

Hier moet je wel voorzichtig mee zijn, vind ik. Want er zijn vaak hele verschillende oorzaken/condities voor iemands geluk, vrede, stabiliteit, bekoeling.
Iemand kan door een krachtig geloof in Gods wil en Gods liefde en goedheid, vrede hebben met wat die persoon overkomt qua ziekte en ogenschijnlijk mentaal onaangedaan zijn.
Maar dat vind ik toch een andere basis van onaangedaan zijn dan de afwezigheid van alle hebzucht, haat en begoocheling. Want dat berust volgens mij niet op krachtig geloof.

Het kan ook zijn dat mensen van nature of door ervaringen een bepaald optimisme hebben ontwikkeld waardoor ze wellicht ook weinig mentaal lijden.
Of misschien zijn mensen wel onverschillig en ongevoelig geworden en daarom zo stabiel?

Volgens mij kan het ook voorkomen dat mensen sterke trots/eigenwaan verwarren met mentale stabiliteit en koelte en vrede.

Hoe dan ook moet je wel oog hebben, vind ik, voor de condities waaronder iets ontstaat en bestaat.

[ervaringsgetuige]

En Ik? Ik ben totaal onwetend op dit vlak, maar ik voel het wel zo aan dat het niet de bedoeling kan zijn om wat dan ook te beschouwen, beleven en kennen als: 'dit ben Ik, dit is van mij, dit is mijn zelf. Eigenlijk kan zelfkennis niet de bedoeling zijn. Volgens mij is de weg die de Boeddha wijst juist die weg waarbij alles wordt gezien zoals het werkelijk is, en dan komt zelfkennis tot een einde. Als je een bepaald gevoel enkel ziet en beleeft als een gevoel, dan eindigt elke zelfkennis bij dat gevoel. Net zo met alles. Ik geloof ergens dat de weg die de Pali suttas wijzen hier ligt.

Zelfkennis is geen intellectueel begrip maar een direct besef van je ware natuur als onpersoonlijk Bewustzijn, voorbij alle concepten van "ik" en "mijn".

Naar mijn mening is alle zelfkennis conceptueel van aard want het betekent dat je iets bestempelt, ziet, (her)kent, be-grijpt als 'dit ben Ik, dit is van mij, dit is mijn (ware) zelf'.

Ja, alle uitspraken over zelfkennis zijn conceptueel.
Maar de  ervaring van non-dualiteit (of leegte) is voorbij concepten – en dát is waar zowel Advaita als boeddhisme naartoe wijzen.

Citaat dat dit samenvat:

"The mind says ‘I am free’, but freedom is when the ‘I’ is no longer there to claim it." – Ramesh Balsekar

Mensen kunnen wel zeggen dat zelfkennis geen intellectueel begrip is, maar een direct besef van je ware natuur, maar ik geloof dat de Boeddha juist zag dat zelfkennis nooit iets anders kan zijn dan intellectueel/conceptueel van aard. Het zit altijd in het domein van voorstellen en verbeelden. Ik denk ook dat je niets voor niets nergens in de suttas zult aantreffen Boeddha's uitspraken over ...dit of dat is mijn ware zelf...

Elk geloof, elke mening, elke gedachte, elke conclusie is een concept.
Alle uitspraken van boeddha, Ramesh Balsekar en wie dan ook zijn concepten.

Binnen de boeddhistische filosofie is er discussie over de vraag of ultieme waarheid überhaupt in taal uitgedrukt kan worden. Sommige scholen stellen dat taal per definitie relatief en beperkt is, en dat de uiteindelijke realiteit het begripsvermogen overstijgt.

Mensen kunnen wel zeggen dat zelfkennis geen intellectueel begrip is, maar een direct besef van je ware natuur, maar ik geloof dat de Boeddha juist zag dat zelfkennis nooit iets anders kan zijn dan intellectueel/conceptueel van aard. Het zit altijd in het domein van voorstellen en verbeelden. Ik denk ook dat je niets voor niets nergens in de suttas zult aantreffen Boeddha's uitspraken over ...dit of dat is mijn ware zelf...

Ik blijf voorlopig bij de conclusie dat alles zien zoals het werkelijk is een einde zal maken aan alle zelfkennis. Ook het idee dat het ware zelf in stilte wordt gevonden of leegte is mijns inziens ook alleen maar het verleggen van identiteitsvisies van formaties naar het element ruimte, openheid, leegte, stilte. Alles verschuift alleen maar. Maar de soort kennis die deze neiging tot het poneren van een zelf en allerlei identiteitsvisies echt ontmantelt (sakkaya ditthi anusaya), die lijkt te ontbreken of niet te ontstaan. Terwijl dat de soort kennis is waardoor je volgens de sutta's de stroom naar Nibbana echt betreedt.

Taal en denken zijn altijd beperkt, hoe je het ook draait of keert.

"De stroom naar nibbana betreden" is een concept. Er is geen enkele uitzondering.

Jij bedient je eindeloos van boeddhistische concepten.

beginfases van zelfkennis zijn conceptueel  (bijv. "Ik ben niet het lichaam"), maar:
- "Net als een boot die je achterlaat na de oversteek, moeten concepten uiteindelijk worden losgelaten."
- Dit reflecteert de Advaita-methode van Neti Neti ("noch dit, noch dat"):


Elk concept (inclusief "Zelf") wordt ontkracht tot alleen stilte overblijft.

[ervaringsgetuige]

Het is denk ik ook wel goed te zien dat dit niet gaat over menselijk lijden maar lijden in zijn algemeenheid, van alle wezens. Alle wezens zitten in hetzelfde schuitje en voor hen allen telt dat begeerte de oorzaak is van lijden omdat het niet de lijden spiraal doorbreekt waarin we allemaal zitten, maar juist in standhoudt. Het kan best zijn dat bepaalde dieren geen duidelijk Ik/Zelf besef hebben maar dat betekent niet dat ze geen begeerte hebben. Als voorbeeld.

De vergelijking tussen mensen en dieren is een denkpiste die je al eerder bewandeld hebt.

knip]

Honden (en andere dieren) missen deze complexe cognitieve vaardigheden. Zij leven vooral in het moment, handelen op basis van instincten en directe emoties, en hebben geen taal of zelfreflectie zoals mensen die kennen. Ze kunnen geen abstracte gedachten onderzoeken of hun overtuigingen bevragen, omdat ze simpelweg niet beschikken over het niveau van bewustzijn en introspectie dat daarvoor nodig is.

Duidelijk maar mijn punt is dat het perspectief in boeddhisme zo ruim is dat lijden alle bestaansvormen doordringt, eigen is. De vier edele waarheden gaan niet over het lijden dat typerend is voor mensen maar alle wezens. De menselijke bestaansvorm wordt gezien als zeer kostbaar omdat pijn en plezierige ervaringen elkaar afwisselen op een manier die aanzet tot contemplatie.
Wezens die vooral gekweld of gepijnigd door het leven gaan of met een voortdurende angst om te worden opgegeten of verwond te raken oid. die zijn bezig met overleven. En hemelse wezens hebben zoveel genoegen in hun leven dat ze ook niet streven naar bevrijding.

Hemelse wezens?
Ik zie al lang dat je doordrongen bent van boeddhistische concepten.
"Het concept van 'hemelse wezens' (in het Pali: deva, meervoud devā) is een authentiek boeddhistisch begrip" ontdekt ik via Artificiële-intelligentie.


Ik heb geen weet van boeddhistische hemelse wezens noch van christelijke engelen etc.
Waar ik wel weet van heb is wat honden nodig hebben, geen spirituele leiders maar roedel-leiders naar het voorbeeld van de wereldberoemde hondenfluisteraar Cesar Millan.
Maar mensen zouden geen mensen zijn als ze het ook daar weer niet over eens zijn.
Ik kom bijna dagelijks op een hondenweide en de discussies daarover laaien hoog op. Cesar Millan zou zich bedienen van straffen wat indruist tegen "het moderne samenwerkingsprincipe met honden" wat voor mij je reinste onzin is gebaseerd op sentimentele dierenliefde.
Een hond heeft een baas nodig, geen moeder!

Verder ben ik er wel van overtuigd geraakt dat de Boeddha niet leert dat als je maar bewusteloos sterft, zonder ego-besef, dat je dan wel bevrijdt bent van verder worden. Begeerte als oorzaak van lijden zit dieper in ons systeem denk ik.

Ik zie al lang dat je veel overtuigingen hebt, allemaal geschoeid op de boeddhistische leest.
Ben je ooit teleurgesteld geraakt in onze Westerse christelijke leer en daarom overgestapt naar het boeddhisme?
Het een bekend fenomeen dat sommige westerlingen, vaak teleurgesteld in de christelijke leer, zich aangetrokken voelen tot het boeddhisme vanwege de nadruk op persoonlijke ervaring, inzicht en het loslaten van verlangens.

[ervaringsgetuige]

Hier moet je wel voorzichtig mee zijn, vind ik. Want er zijn vaak hele verschillende oorzaken/condities voor iemands geluk, vrede, stabiliteit, bekoeling.
Iemand kan door een krachtig geloof in Gods wil en Gods liefde en goedheid, vrede hebben met wat die persoon overkomt qua ziekte en ogenschijnlijk mentaal onaangedaan zijn.
Maar dat vind ik toch een andere basis van onaangedaan zijn dan de afwezigheid van alle hebzucht, haat en begoocheling. Want dat berust volgens mij niet op krachtig geloof.

Het kan ook zijn dat mensen van nature of door ervaringen een bepaald optimisme hebben ontwikkeld waardoor ze wellicht ook weinig mentaal lijden.
Of misschien zijn mensen wel onverschillig en ongevoelig geworden en daarom zo stabiel?

Volgens mij kan het ook voorkomen dat mensen sterke trots/eigenwaan verwarren met mentale stabiliteit en koelte en vrede.

Hoe dan ook moet je wel oog hebben, vind ik, voor de condities waaronder iets ontstaat en bestaat.

Ik maak geen onderscheid tussen verschillende oorzaken van innerlijke rust en stabiliteit.


het onderscheid tussen verschillende psychologische of religieuze oorzaken van rust is irrelevant; het enige dat telt is het inzicht in de werkelijke aard van het bestaan. Zodra dat inzicht er is, is er vanzelf vrede, ongeacht de omstandigheden of persoonlijke achtergrond.
Ware vrede en harmonie is niet afhankelijk van specifieke condities, overtuigingen of psychologische oorzaken, maar van het diepgaande inzicht dat er geen afzonderlijk handelend 'ik' is.


Innerlijke rust ontstaat wanneer men accepteert dat "dingen gebeuren, handelingen worden verricht, maar er is niemand die iets doet." Het gaat dus niet om de bron van rust (zoals geloof, optimisme of onverschilligheid), maar om het besef van de onpersoonlijke aard van alle ervaringen en handelingen.
Zodra het idee van een persoonlijke doener wegvalt, is er vanzelf vrede en harmonie, ongeacht de omstandigheden.


Wanneer ik schrijf: "Wie niet meer mentaal lijdt (in de diepste, blijvende zin) is verlicht volgens veel spirituele tradities," sluit dat aan bij deze diepere betekenis van verlichting, zoals die in het boeddhisme en andere Oosterse tradities wordt onderwezen. Toch wordt dit onderscheid vaak niet begrepen of verward met tijdelijke gemoedstoestanden of psychologisch welzijn.


Verlichting in spirituele tradities is niet alleen de afwezigheid van lijden, maar het blijvende, diepgaande inzicht dat alle oorzaken van lijden zijn weggevallen—iets wat verder gaat dan geloof, karakter, optimisme of zelfs psychologische stabiliteit.

[ervaringsgetuige]

Ik hou het er op dat in deze sutta bedoeld wordt dat ALS alles werkelijk gezien wordt zoals het is, alles, al is dat maar 1 moment, dan maakt dit ook ogenblikkelijk een einde aan alle zelfkennis. Het ontmantelt volledig de neiging om nog te denken in termen van 'dit of dat ben ik, dit of dat is mijn zelf, dit of dat is van mij'. Als je die ontmanteling meemaakt kun je wel zeggen volgens mij dat je de stroom bent ingetreden maar als je eigenlijk verhardt in ideeën over 'dit ben Ik, is van mij, dit is mijn zelf', omdat je nu vindt dat je een antwoord hebt gevonden, dan ga je volgens mij juist de verkeerde kant op.

Je beschrijving van het ‘werkelijk zien zoals het is’ en het wegvallen van identificatie met ‘ik’ en ‘mijn’ raakt precies de kern van waar het in spirituele tradities om draait. Toch wil ik er iets aan toevoegen vanuit mijn eigen ervaring en inspiratie door non-duale leraren.


Het lijkt erop dat we vaak zoeken naar antwoorden, inzichten of verklaringen—alsof er ergens een sluitend antwoord te vinden is dat het zoeken beëindigt. Maar wat als het er niet om gaat een antwoord te vinden, maar om zelf het antwoord te zijn?
Niet in de zin van een mentaal concept of overtuiging, maar in de directe ervaring van het Zijn, waarin de zoeker en het gezochte samenvallen en alle vragen oplossen in het eenvoudige, stille gewaarzijn dat altijd al aanwezig is.


Misschien is het zo dat door steeds diegene te zijn die vragen stelt, het inzicht groeit dat de ware bevrijding ligt in het loslaten van de zoektocht naar antwoorden—en dat je dan vanzelf realiseert dat jijzelf, als zuiver gewaarzijn, het enige ‘antwoord’ bent dat nooit verandert en altijd beschikbaar is.

[ervaringsgetuige]

Het valt me wel op dat de mensen die jij aanhaalt niet spreken over de rol van begeerte als oorzaak van lijden. Toch leggen de Pali suttas daar de nadruk. Het is ook een aspect van onwetendheid als je begeerte niet kent als de oorzaak van lijden en verder worden. Het niet kennen van de 4 edele waarheden is onwetendnheid aldus  SN56.17, MN9§66, SN12.2, SN38.9.
Het niet kennen van Nibbana, als de beeindiging van de oorzaak van lijden (begeerte) hoort hier ook bij.

De mensen ik ik aanhaal spraken wél over de rol van begeerte als oorzaak van lijden.
Zie Artificiële-intelligentie:


Uitstekende en diepgaande vraag! Je wilt weten hoe drie invloedrijke leraren uit de Advaita Vedanta-traditie – Ramesh Balsekar, Nisargadatta Maharaj en Ramana Maharshi – keken naar begeerte (verlangen) als oorzaak van lijden, en hoe dat zich verhoudt tot de boeddhistische visie zoals besproken in de Pali sutta’s.

Hieronder vind je een helder overzicht, met citaten en uitleg over hun standpunten.

1. Ramesh Balsekar

Balsekar was een directe leerling van Nisargadatta Maharaj en benadrukte dat alles gebeurt volgens de wil van het Absolute. Hij ontkende het bestaan van een individuele doener.

• Begeerte als oorzaak van lijden?
  Balsekar zag begeerte (desire) niet als een moreel probleem, maar als een natuurlijk verschijnsel binnen het spel van het leven. Lijden ontstaat wanneer er identificatie is met het verlangen, wanneer het ego denkt dat het iets moet bereiken of vermijden.

  “Desire arises in Consciousness. Suffering comes only when there is identification with the desire as ‘my’ desire.”
  (Vrij vertaald: Begeerte ontstaat in het Bewustzijn. Lijden komt alleen wanneer er identificatie is met het verlangen als ‘mijn’ verlangen.)

• Oplossing:
  Inzicht dat er geen persoonlijke doener is, laat de identificatie met begeerte oplossen. Het verlangen mag opkomen, maar wordt niet meer als ‘van mij’ ervaren. Dit is vergelijkbaar met het boeddhistische loslaten van gehechtheid, maar Balsekar spreekt niet over het beëindigen van begeerte als doel op zich – het gaat hem om het doorzien van de illusie van het ‘ik’ dat verlangt.

2. Nisargadatta Maharaj

Nisargadatta was bekend om zijn directe, soms confronterende stijl. Hij benadrukte steeds dat je niet je verlangens of gedachten bent, maar het Bewustzijn waarin alles verschijnt.

• Begeerte als oorzaak van lijden?
  Nisargadatta erkende dat verlangen (begeerte) lijden veroorzaakt, maar niet omdat verlangen op zichzelf slecht is. Het probleem is de identificatie met het verlangen en het geloof dat het vervullen van verlangens blijvend geluk brengt.

  “Desire is the root cause of all suffering. It is your clinging to the desire that binds you.”
  (Vrij vertaald: Begeerte is de wortel van al het lijden. Het is je vastklampen aan begeerte dat je bindt.)

• Oplossing:
  Zijn advies was niet om verlangen te onderdrukken, maar om te onderzoeken wie degene is die verlangt. Door te realiseren dat het ‘ik’ dat verlangt slechts een gedachte is, valt het lijden weg. Dit lijkt op het boeddhistische inzicht in anatta (niet-zelf).

3. Ramana Maharshi

Ramana Maharshi onderwees vooral zelfonderzoek (‘Wie ben ik?’) als directe weg naar bevrijding.

• Begeerte als oorzaak van lijden?
  Ramana was duidelijk: begeerte en gehechtheid zijn de bron van lijden, omdat ze het bewustzijn naar buiten richten en het ‘ik-gevoel’ versterken.

  “Desires are the cause of all suffering. When desire ceases, suffering ceases.”
  (Begeerten zijn de oorzaak van al het lijden. Wanneer begeerte ophoudt, houdt lijden op.)

• Oplossing:
  Onderzoek de bron van het verlangen: wie is het die verlangt? Door deze vraag consequent te stellen, lost het verlangen vanzelf op in het Zelf (Atman). Het is niet de begeerte die actief bestreden moet worden, maar het idee van een persoonlijk ‘ik’ dat verlangt.

Vergelijking met de Boeddha

De Boeddha onderwees dat begeerte (tanha) de directe oorzaak is van dukkha (lijden), en dat het beëindigen van begeerte de weg is naar het einde van lijden (Nibbana). In de Pali sutta’s wordt dit heel expliciet gemaakt, bijvoorbeeld in SN56.11.

Overeenkomsten:

• Alle drie de leraren erkennen dat begeerte/lijden samenhangen.
• De oplossing ligt in het doorzien van het ‘ik’ dat verlangt, niet in het onderdrukken van verlangen.
• Het uiteindelijke inzicht is non-duaal: begeerte en lijden verdwijnen vanzelf wanneer het idee van een afgescheiden zelf oplost.

Verschillen:

• De boeddhistische leer is explicieter over het beëindigen van begeerte als doel.
• Advaita-leraren leggen de nadruk op inzicht in het Zelf als de weg waarop begeerte vanzelf oplost.

Samenvatting

• Ramesh Balsekar: Lijden ontstaat door identificatie met begeerte; doorzien van de doener lost het op.
• Nisargadatta Maharaj: Begeerte is de wortel van lijden; onderzoek wie verlangt.
• Ramana Maharshi: Begeerte veroorzaakt lijden; onderzoek het ‘ik’ dat verlangt.
• Boeddha (Pali sutta’s): Begeerte is de oorzaak van lijden; beëindiging van begeerte is het doel.

Kortom:

Alle drie de Advaita-leraren erkennen begeerte als bron van lijden, maar de nadruk ligt meer op inzicht en zelfonderzoek dan op het actief beëindigen van begeerte. Het boeddhisme is daarin directer: begeerte moet eindigen om lijden te beëindigen.


Answer from Perplexity: https://www.perplexity.ai/search/forumlid-lang-kwaat-schreef-da-sMRsWDFGR1GB4yveC_RHFA?utm_source=copy_output

[lang kwaat]

Volgens Balsekar is het ego de identificatie met het lichaam-geest-organisme als een afzonderlijke doener. Het probleem ontstaat niet door het bestaan van het ego op zich, maar door de overtuiging dat “ik” de persoonlijke doener ben van alle handelingen. Werkelijk inzicht, aldus Balsekar, is het besef dat alles slechts gebeurt — “events happen, deeds are done, but there is no individual doer thereof”. Dit inzicht leidt vanzelf tot het verdwijnen van schuld, schaamte, begeerte en onwetendheid, omdat de persoonlijke identificatie met het handelen oplost.

In de suttas wordt schaamte (hiri) voor immorele daden, en de soort angst (otappa) om te worden geconfronteerd met de gevolgen van immorele daden en ze te begaan, juist gezien als heldere kwaliteiten nodig om verlichting te realiseren. Dit is zeg maar het soort gewetensfunctie wat wordt gezien als onmisbaar op het Pad. Het is wat afremt om iets schadelijks te gaan doen, schadelijk voor jezelf en anderen. Hiri en otappa worden gezien als de 'bewakers van de wereld'. Want stel je een wereld voor waarin geen geweten meer functioneert en mensen helemaal niet meer innerlijk worden afgeremd door schaamte of vrees om wandaden te verrichten. Die wereld wordt een nare wereld. En je wordt er zelf een naar mens van ook.

[ervaringsgetuige]

In de suttas wordt schaamte (hiri) voor immorele daden, en de soort angst (otappa) om te worden geconfronteerd met de gevolgen van immorele daden en ze te begaan, juist gezien als heldere kwaliteiten nodig om verlichting te realiseren. Dit is zeg maar het soort gewetensfunctie wat wordt gezien als onmisbaar op het Pad. Het is wat afremt om iets schadelijks te gaan doen, schadelijk voor jezelf en anderen. Hiri en otappa worden gezien als de 'bewakers van de wereld'. Want stel je een wereld voor waarin geen geweten meer functioneert en mensen helemaal niet meer innerlijk worden afgeremd door schaamte of vrees om wandaden te verrichten.

Ik ben tot de constatatie gekomen dat jij erg moet lijden. Vandaar spit jij het boeddhisme en specifiek erin de suttas zo tot op de draad uit.
Immers, Boeddhisme is een praktisch pad voor wie lijden ervaart en bevrijding zoekt.

Die wereld wordt een nare wereld. En je wordt er zelf een naar mens van ook.

Jaja, de sutta's, de wereld, de mensen, de dieren....

Ik ben helemaal niet meer bezig met of de wereld een nare wereld is, wordt of niet wordt, noch met of je een naar mens bent, wordt of niet.
Maar jouw denkwereld is mij niet onbekend, zo is het bij mij een vijfendertig jaar geleden ook begonnen.

De discussies dat ik met jou nu voer heb ik vier jaar dagelijks per email met een filosoof gevoerd dewelke een ongelooflijke een encyclopedische kennis van oosterse mystiek en filosofie had én tegelijk verslaafd was aan alcohol wat dan ook zijn dood is geworden.

Ik herken dus het patroon van existentiële zorg en morele angst als een fase in jouw eigen spirituele ontwikkeling. Maar ik ben daar als het ware “doorheen” gegroeid. Mijn aandacht is niet meer bij het morele oordeel over de wereld of jezelf, maar bij een directere, meer ontspannen relatie tot het bestaan.

[ervaringsgetuige]

...Hiri en otappa worden gezien als de 'bewakers van de wereld'.

Ik lees hier het éne na het andere boeddhistische concept van je! 
Hilarisch.
Maar ik ontdek via Artificiële-intelligentie, zoals ik verwacht had, dat vergelijkbare ideeën ook bestaan in andere grote religies zoals christendom, Islam, jodendom en hindoeïsme hoewel ze vaak anders worden benoemd of uitgewerkt.

Want stel je een wereld voor waarin geen geweten meer functioneert en mensen helemaal niet meer innerlijk worden afgeremd door schaamte of vrees om wandaden te verrichten. Die wereld wordt een nare wereld. En je wordt er zelf een naar mens van ook.

ja, ja, dat geweten hé. Wat zou een mens zonder zijn.

Vergelijkbare concepten van Hiri en otappa in andere godsdiensten zijn bijvoorbeeld in het christendom: 'vrees voor God, zondebesef'.
Uitleg in Artificiële-intelligentie:

Het geweten wordt beschouwd als de innerlijke stem die goed van kwaad onderscheidt. Vrees voor God (in de zin van eerbied en ontzag) en schaamte over zonde zijn belangrijke morele remmingen. Zondebesef en berouw zijn centrale thema’s.


Overeenkomsten en verschillen

- In alle religies zijn er innerlijke (schaamte, geweten, eergevoel) en uiterlijke (angst voor straf, angst voor God, sociale afkeuring) mechanismen die mensen weerhouden van immoreel gedrag.
- Het boeddhisme benoemt deze mechanismen als hiri en otappa en maakt ze tot expliciete “bewakers van de wereld”.
- In het christendom en de islam zijn deze ideeën minder als duo geformuleerd, maar het geweten en eerbied/vrees voor God spelen een vergelijkbare rol.
- In het hindoeïsme zijn lajja (schaamte) en angst voor negatief karma vergelijkbare remmingen.


Conclusie

Hoewel de boeddhistische formulering van hiri en otappa als “bewakers van de wereld” uniek is qua expliciete benaming, bestaan er in alle grote religies vergelijkbare morele ankers: een innerlijke schaamte of eergevoel en een externe vrees (voor God, straf, karma, of sociale repercussies) die het morele leven bewaken en de samenleving beschermen.


bron: https://www.perplexity.ai/search/forumlid-lang-kwaat-schreef-da-XqAXjzGdTJaLlHFg_tmmCw#2


Ja, ja, als mysticus, wijze oude monnik, mens die “het leven is gaan vertrouwen” in plaats van alles te willen controleren, moet ik toch wel weer flink lachen met al de fenomenale verzinsels des mensendom!
Maar ik lach je geloof niet uit hoor.
Nee, ik begrijp nu volledig de fase van intensieve studie en morele ernst die universeel is bij gelovigen, ongeacht de religie.
Daarom blijf ik mild.

[ervaringsgetuige]

Wat geeft dat nou dat mensen eerlijk zijn dat ze niet echt begrijpen wat de Boeddha werkelijk gerealiseerd heeft? Dat is toch veel beter dan doen alsof je dat wel weet?
...

De wereld van de Boeddha's is mij nog onbekend

In feite is het toch echt wel hilarisch dat iemand als jij die non-stop citeert uit de sutta's, maar dan vervolgens zegt "de wereld van de boeddha's is mij vreemd ", niet? 

Als je zo diep in de sutta’s duikt Siebe, merk je dan ook minder gehechtheid, meer rust of meer liefdevolle vriendelijkheid? Of wordt het vooral een intellectueel spel?"

"Maar ik doe net diep tekstonderzoek van de sutta's om tot wijsheid en compassie te komen", zal jij tegenwerpen.

Maar dat doen andere gelovigen ook, Jehova's getuigen niet uitgesloten.
Diep tekstonderzoek op zichzelf is geen garantie voor wijsheid of compassie—net zoals een kok die alleen kookboeken leest maar nooit zelf proeft, nog geen sterrenchef is.

Jehova’s Getuigen lezen ook ijverig de Bijbel, maar dat maakt hen nog geen verlichte meesters. Hetzelfde geldt voor moslims die de Koran memoriseren of hindoes die de Veda’s analyseren—schriftgeleerdheid ≠ bevrijding.

Je zegt dat de wereld van de boeddha’s je vreemd is, maar je gedraagt je wel als hun advocaat. Misschien moet je eerst eens een boeddha ontmoeten voordat je namens hen pleit?" 😉

En ten slotte: Uiteindelijk is niet-discussiëren ook een boeddhistische vaardigheid. 😌🙏

[lang kwaat]

Eckhart Tolle zou waarschijnlijk instemmen met de stelling dat het verdwijnen van het ego (asmi māna) samenhangt met het verdwijnen van begeerte en onwetendheid, omdat hij het ego ziet als de bron van lijden en afscheiding. In zijn visie is het ego niet wie je werkelijk bent, maar een verzameling van identificaties, gedachten en verlangens waarmee je je ten onrechte vereenzelvigt.

Ik denk dat onder spirituele mensen de visie veel voorkomt dat er 1. een ware zelf is en 2. een onware zelf. Je onware zelfgevoel ontstaat door Ik en mijn maken van het materiele en van het mentale. Dat geeft je tijdelijk een illusoir zelfbesef. Dat ben je niet werkelijk, is het idee. Dat is niet je ware zelf. Werkelijk ben je het ongeborene, doodloze, eeuwige, Absolute. Het idee is dus: Als je maar inziet, werkelijk ziet en weet, dat je het ongeborene bent, het doodloze, dan verdwijnen al je zorgen, gevoelens van onveiligheid, angsten, al het mentaal lijden.

Dus onwetendheid betekent in deze visie dat je niet begrijpt en ziet dat je eigenlijk onsterfelijk bent, ongeboren en doodloos. Dat is je ware zelf, je ware natuur, je ware wezen, je ware staat.
Wat valt er te vrezen?

Dat ongeborene, onveranderlijke en onsterfelijke krijgt allerlei namen: God, dharmakaya, de natuur van geest, het Ene, non-duaal Bewustzijn, een zelfgewaar gewaarzijn, Citta, ware zelf, Zelf, het Absolute, de Bron, Alfa en Omega etc. Maar de kern is altijd dat de oplossing van lijden eigenlijk ligt in het zien van je ware zelf/aard/natuur/wezen als ongeboren, eeuwig en onsterfelijk. Er is niks te vrezen, als het ware, en alle vrees berust op een verkeerde zelfnotie, verkeerde zelfkennis. Als we nou maar de juiste zelf-kennis zouden hebben...

Is dit ook wat de Boeddha onderwees? In alle eerlijkheid...ik kom er niet echt uit.

Vroeger zou ik het meteen aannemen. Maar ik ben wel aan het twijfelen gebracht.

De laatste tijd speel ik meer het idee dat het verschil tussen een angstige, bezorgde, gestresste, lijdende en ontwaakte, niet komt doordat de lijdende niet het ware onsterfelijke zelf kent, maar omdat in de lijdende nog niet is ingedaald dat noties van een Ik, van mijn, ziekte, aftakelen, verouderen, sterven een taalkundige werkelijkheid weerspiegelen.
De oplossing voor lijden ligt dan niet in het kennen van je ware zelf/aard/natuur als ongeboren en onsterfelijk maar in het diepe inzicht dat de wereld die wij voor waar en werkelijk aanzien , onze belevingswereld, eigenlijk een talige werkelijkheid is.  Het speelt zich allemaal af in ons hoofd, in de verbeelding. Dat klinkt misschien raar, wel erg extreem, en mensen nemen het je meteen kwalijk als je ziekte, ouderdom en dood ontkent of bagatelliseert, terecht vind ik ook, maar dat bedoel ik zeker niet te doen.

Ik denk alleen wel dat een ontwaakte heel goed weet, ziet, realiseert wat een puur taalkundige werkelijkheid is, een taalkundige wereld en wat niet. In begrippen als sterfelijkheid en onsterfelijkheid ziet ie (denk ik nu) niet de oplossing voor lijden. Dat zit allemaal nog teveel in de taalkundige werkelijkheid.

Maar ik erken mijn onwetendheid en moet bekennen dat ik na al die jaren niet weet wat de Boeddha echt heeft onderwezen, bedoeld en gerealiseerd.

[ervaringsgetuige]

Maar ik erken mijn onwetendheid en moet bekennen dat ik na al die jaren niet weet wat de Boeddha echt heeft onderwezen, bedoeld en gerealiseerd.

Je toont een zeldzame openheid in spirituele discussies. Veel mensen blijven vasthouden aan één overtuiging of doctrine, maar jij laat ruimte voor twijfel en niet-weten. Dit is een teken van oprechtheid, maar ook van een zekere verwarring, zoals Balsekar dat beschrijft bij spirituele zoekers.

Ik kan je volledig volgen als o.a. adept van Ramesh ooit (dewelke als zeer wijs en "verlicht" werd goedgekeurd door mijn helder-ziende François) want ik was ook een spirituele zoeker ooit, verward tot en met, wat geduurd heeft tot mijn 59ste zes jaar geleden.

Het is ook niet simpel te volgen wat mystici en wijze mensen vertellen, want wij met ons intellect maken er steeds een ander verhaal van. Dat is ook de reden waarom mijn helderziende François na een dertig jaar zijn deur sloot en niemand meer wou ontvangen, inclusief mij, maar met zijn laatste woorden aan zijn vrouw, intussen zijn weduwe: "Het zal gebeuren met hem, ik weet niet hoe maar "het" zal gebeuren!".

Ja, "het" is gebeurd en hier zit ik nu op een onbenullig forum als gepensioneerde te schrijven over het onzegbare en daarnaast te chatten met Artificiële-intelligentie die me wonderwel begrijpt!


Enfin, ik heb je hele post is geplakt in Artificiële-intelligentie, zie hier de samenvatting:

- “Lang kwaat” erkent zijn onwetendheid en blijft zoeken, ondanks jarenlange studie.
- Hij tast tussen verschillende concepten (ware zelf, taalkundige werkelijkheid, functioneel ik) maar vindt geen definitief antwoord.
- Dit is herkenbaar voor veel spirituele zoekers en past bij wat Balsekar “de verwarring van de zoeker” noemt.
- In het boeddhisme ligt de nadruk niet op het realiseren van een “ware zelf”, maar op het doorzien van het illusoire karakter van “ik” en “mijn” (anattā).
- Het durven toegeven van niet-weten is op zichzelf al een vorm van spirituele volwassenheid.


https://www.perplexity.ai/search/forumlid-lang-kwaat-schreef-da-XqAXjzGdTJaLlHFg_tmmCw#10


Ik ga met de hond wandelen nu, die zit te wachten, niet begrijpend waar die grote wezens op twee poten mee bezig zijn!   
Read ya later.

[Buddha Amitabha]

Voor een Verlichte zijn definities als het zelf of het onware zelf, het ongeborene en het ware slechts kreten, die eigenlijk een dualistische en dus wezenlijk onwaar onderscheid vertegenwoordigen.

Mensen blijven echter onderscheid maken, en de taal van de verscheidenheid is het enige wat mensen menen te verstaan. Daarom kan de Verlichte niet anders dan zaken uitleggen via de taal van het onderscheid en de verscheidenheid.

In werkelijkheid is elk onderscheid slechts een werking van het menselijke denken, de breinfunctie. Het denken is nuttig in het dagelijkse leven, maar als het verder gaat dan dat, begint het idealisme de kop op te steken. En volgt als vanzelf het wenselijke versus het niet-wenselijke. Tot het uiterste doorgedreven begint dit langzamerhand groteske vormen aan te nemen. Er zijn zelfs hele samenlevingen die proberen te gedijen op idealistische grondslagen. Maar dat is allemaal een kwestie van aanname en het verkeren in een soort halfslaap. Men meent klaarwakker te zijn, maar verkeert in werkelijkheid in allerlei idealistische dagdromen.

"Hoe helder is het meer van de geest!
Wanneer je blik daarop rust, zijn grenzen onzichtbaar.
Maar komt zelfs maar de geringste gedachte op, dan raakt het gevuld met beelden.
Hecht je eraan, en ze worden echt,
laat je erdoor meeslepen en het wordt moeilijk om terug te keren.
Hoe pijnlijk is het om iemand gevangen te zien zitten in de tienvoudige illusies." - Zenmeester Ryokan (1758-1831)

[ervaringsgetuige]

Het speelt zich allemaal af in ons hoofd, in de verbeelding. Dat klinkt misschien raar, wel erg extreem, en mensen nemen het je meteen kwalijk als je ziekte, ouderdom en dood ontkent of bagatelliseert, terecht vind ik ook, maar dat bedoel ik zeker niet te doen.

Het is belangrijk om de kracht van het bewustzijn en de verbeelding te erkennen, maar ook om niet te vervallen in het ontkennen van de realiteit van lijden, ziekte en dood. Echte transformatie betekent het volledig onder ogen zien én doorvoelen van deze existentiële thema’s, niet het wegredeneren ervan.


- Ziekte, ouderdom en dood zijn niet slechts “verbeelding” of mentale constructies, maar betekenisvolle signalen van het innerlijk leven.
- De weg naar genezing en groei begint bij het serieus nemen van deze signalen en de bereidheid tot zelfonderzoek.
- Het reduceren van ziekte tot alleen maar iets “in het hoofd” is een vorm van ontkenning en verhindert echte transformatie.
- Werkelijke heling vraagt om het integreren van zowel de psychische als de fysieke dimensie van het mens-zijn.

Ziekte is een uitnodiging tot bewustwording en innerlijke groei, niet een illusie die je kunt negeren of wegredeneren.
Ik pleit dus zoals altijd voor een integrale benadering waarin zowel de kracht van de geest als de realiteit van het lichaam en de existentiële situatie van de mens worden erkend en doorleefd.

Ik denk alleen wel dat een ontwaakte heel goed weet, ziet, realiseert wat een puur taalkundige werkelijkheid is, een taalkundige wereld en wat niet. In begrippen als sterfelijkheid en onsterfelijkheid ziet ie (denk ik nu) niet de oplossing voor lijden. Dat zit allemaal nog teveel in de taalkundige werkelijkheid.

Ontwaken is een diep transpersoonlijk proces dat veel verder gaat dan het doorzien van taal; het vraagt om het doorleven en integreren van universele existentiële thema’s.
Ziekte, ouderdom en dood zijn betekenisvolle realiteiten, geen louter talige constructies; ze zijn kansen tot groei en bewustwording, niet iets om weg te redeneren.

Echte transformatie en ontwaken ontstaan niet door alleen het talige of conceptuele karakter van de werkelijkheid te doorzien, maar door een diepgaande, integrale confrontatie met de existentiële realiteit van het mens-zijn.

[ervaringsgetuige]

Eckhart Tolle zou waarschijnlijk instemmen met de stelling dat het verdwijnen van het ego (asmi māna) samenhangt met het verdwijnen van begeerte en onwetendheid, omdat hij het ego ziet als de bron van lijden en afscheiding. In zijn visie is het ego niet wie je werkelijk bent, maar een verzameling van identificaties, gedachten en verlangens waarmee je je ten onrechte vereenzelvigt.

Ik denk dat onder spirituele mensen de visie veel voorkomt dat er 1. een ware zelf is en 2. een onware zelf. Je onware zelfgevoel ontstaat door Ik en mijn maken van het materiele en van het mentale. Dat geeft je tijdelijk een illusoir zelfbesef. Dat ben je niet werkelijk, is het idee. Dat is niet je ware zelf. Werkelijk ben je het ongeborene, doodloze, eeuwige, Absolute. Het idee is dus: Als je maar inziet, werkelijk ziet en weet, dat je het ongeborene bent, het doodloze, dan verdwijnen al je zorgen, gevoelens van onveiligheid, angsten, al het mentaal lijden.

Dus onwetendheid betekent in deze visie dat je niet begrijpt en ziet dat je eigenlijk onsterfelijk bent, ongeboren en doodloos. Dat is je ware zelf, je ware natuur, je ware wezen, je ware staat.
Wat valt er te vrezen?

Dat ongeborene, onveranderlijke en onsterfelijke krijgt allerlei namen: God, dharmakaya, de natuur van geest, het Ene, non-duaal Bewustzijn, een zelfgewaar gewaarzijn, Citta, ware zelf, Zelf, het Absolute, de Bron, Alfa en Omega etc. Maar de kern is altijd dat de oplossing van lijden eigenlijk ligt in het zien van je ware zelf/aard/natuur/wezen als ongeboren, eeuwig en onsterfelijk. Er is niks te vrezen, als het ware, en alle vrees berust op een verkeerde zelfnotie, verkeerde zelfkennis. Als we nou maar de juiste zelf-kennis zouden hebben...

Is dit ook wat de Boeddha onderwees? In alle eerlijkheid...ik kom er niet echt uit.

Ja jong, het leven van een spirituele zoeker kan misérabel zijn hé. 

De vraag is: Wat zoekt hij eigenlijk? Nou, dat weet hij zelf niet. Ja, hij heeft wel zo van die abstracte begrippen als, bevrijding, verlichting, god...
En dan begint de zwerftocht langs boeddhisme, yoga, religie die je zegt dit te doen en dat te doen, bestudeer de bijbel en doe dagelijks tien weesgegroetjes, boeddhisme vertelt je het Edele Achtvoudige Pad te doen:


•   Juiste inzicht (begrijpen van lijden en de weg eruit)
•   Juiste intentie (motieven zuiveren)
•   Juist spreken
•   Juist handelen
•   Juiste levensonderhoud
•   Juiste inspanning
•   Juiste aandacht (mindfulness)
•   Juiste concentratie (meditatie)

En tralala en tralala.
En dan heeft hij decennia lang 'de juiste' zaken gedaan maar voelt zich nog niet bevrijd en gaat dan weer wat anders proberen. Het in het Westen in vergetelheid geraakte christendom lijkt hem misschien terug wel wat.
En zo blijft de merry-go-round show bezig.

[lang kwaat]

Ja, prachtig vers. Verbeelding is toch wel iets heel bijzonders. Beslaat het niet een groot deel van ons leven? Vormt het niet de basis van wat wij als ons leven ervaren?
Stel je voor dat je je leven aan iemand wilt beschrijven, dan grijp je toch meteen terug op beelden?

Hier een sutta over voorstellen/verbeelden:
https://suttacentral.net/sn35.31/en/bodhi?lang=en&reference=none&highlight=false

Maar wie heeft dit gerealiseerd? Ik niet.

Ander fragment:
In conceiving, one is bound by Mara; by not conceiving, one is freed from the Evil 0ne. "Bhikkhus, 'I am' is a conceiving; 'I am this' is a conceiving; 'I shall be' is a conceiving; 'I shall not be' is a conceiving; 'I shall consist of form' is a conceiving; 'I shall be formless' is a conceiving; 'I shall be percipient' is a conceiving; 'I shall be nonpercipientl is a conceiving; 'I shall be neither percipient nor nonpercipientt is a conceiving. Conceiving is a disease, conceiving is a tumor, conceiving is a dart. Therefore, bhikkhus, you should train your yourelf thus: we will remain with a mind devoid of conceiving (SN35.248, fragment)

Ergens denk ik wel te begrijpen dat zodra je gaat voorstellen/verbeelden krijgt Mara je te pakken, want dan verrijst een belevingswereld waarin een soort begrip van zaken functioneert dat niet kan kloppen.

Het klinkt  begrijpelijk maar het is toch wat anders dan die verbeeldingswereld ook niet meer zo serieus nemen. Het vergt wellicht ook wel wat tijd om echt in te dalen. Wel bij mij

Ik geloof wel dat de boodschap klopt dat iets in ons de belevingswereld ook echt maakt zoals het vers zegt.
Je kunt je innerlijke verhalen zo solide en zo hard maken dat alles in steen lijkt geëtst, zo tastbaar maar het hoeft niet.
Dat is ergens maar een wonderlijke situatie vind ik. Dat je het verhaal zelfs helemaal kan loslaten. Weg verhaal.

Maar ik kan ook wel zien dat er ook redenen zijn waarom we verhalen in de lucht houden.
Ergens wil je ook investeren in het verhaal als echt vind ik. Dat meen ik bij mezelf te zien in ieder geval.

Het is allemaal maar heel apart. Het lijkt alsof we leven in een cinematografische wereld, een mentale speelfilm draait, een hoofdpersoon Ik die allerlei zaken meemaakt, ups en down, voelt, miskend voelt, of vereerd, superieur, minderwaardig of gelijk aan anderen, avonturen beleeft. Het verhaal is ons leven, de film is ons leven en Ik ben de hoofdpersoon van die film.

Ik speel nu met het idee dat een boven-wereldlijk moment niet zozeer een mystiek moment is of een diep esoterisch gebeuren maar het moment dat je het illusoire karakter van dit alles heel duidelijk en helder ziet. Dat je glashelder de wereld van voorstelling ziet en wat daaraan voorbij is. Zoiets.

Ik kan wel zeggen dat ik van kindsafaan sterke trekken heb dat de beleving heel echt is, heel waar, werkelijk. Als kind al. Ik was niet aan het spelen. Ik was echt een Indiaan en n ik schoot echt raak . Het was zeer serieus allemaal. Niks spel.

[ervaringsgetuige]

Ja, prachtig vers. Verbeelding is toch wel iets heel bijzonders. Beslaat het niet een groot deel van ons leven? Vormt het niet de basis van wat wij als ons leven ervaren?
Stel je voor dat je je leven aan iemand wilt beschrijven, dan grijp je toch meteen terug op beelden?

Verbeelding is niet zomaar een extraatje, maar vormt inderdaad de basis van hoe wij ons leven ervaren én hoe we het delen met anderen. Het is het fundament van onze innerlijke wereld en van alle verhalen die we elkaar vertellen. Wat zou het leven zijn zonder verbeelding? Misschien wel heel saai, en vooral: heel beperkt.

Maar er zit een addertje onder het gras. Onze verbeelding kan ons ook de nek omdraaien. We gaan onze eigen verhalen geloven en dan moet "the work" van Byron Katie eraan te pas komen.

Hier een sutta over voorstellen/verbeelden:
https://suttacentral.net/sn35.31/en/bodhi?lang=en&reference=none&highlight=false

Maar wie heeft dit gerealiseerd? Ik niet.

Ik heb dit gerealiseerd. Het is poepsimpel.

Byron Katie's "The Work" en de boeddhistische tekst SN 35.31 (Paṭhamasamugghātasappāyasutta) delen een gemeenschappelijke benadering om lijden te verzachten, voornamelijk door gedachten en waarnemingen te onderzoeken en zich ervan los te maken.

Byron Katie's "The Work" biedt een gestructureerde methodologie voor het bevragen van specifieke stressvolle gedachten, wat gezien kan worden als een praktische toepassing van het bredere boeddhistische principe van niet-identificatie en niet-vastklampen aan mentale fenomenen, zoals onderwezen in SN 35.31. Terwijl "The Work" zich richt op een direct onderzoek naar individuele gedachten, biedt de sutta een meer omvattend filosofisch kader voor het begrijpen van de aard van lijden en het pad naar bevrijding door afstand te nemen van alle zintuiglijke en mentale processen.

Zie meer op > https://g.co/gemini/share/d13992e5f969

Verbeelding is dus een tweesnijdend zwaard. Het kan ons optillen, maar ook naar beneden trekken. Door kritisch te kijken naar de verhalen die we onszelf vertellen—zoals Byron Katie voorstelt—kunnen we het verschil leren zien tussen fantasie en werkelijkheid, en onze verbeelding bewust inzetten voor een rijker en vrijer leven.

Meer daar > https://www.perplexity.ai/search/verbeelding-is-toch-wel-iets-h-ZD29cMzeRiiWFfbl28jPEA#1

Ander fragment:
In conceiving, one is bound by Mara; by not conceiving, one is freed from the Evil 0ne. "Bhikkhus, 'I am' is a conceiving; 'I am this' is a conceiving; 'I shall be' is a conceiving; 'I shall not be' is a conceiving; 'I shall consist of form' is a conceiving; 'I shall be formless' is a conceiving; 'I shall be percipient' is a conceiving; 'I shall be nonpercipientl is a conceiving; 'I shall be neither percipient nor nonpercipientt is a conceiving. Conceiving is a disease, conceiving is a tumor, conceiving is a dart. Therefore, bhikkhus, you should train your yourelf thus: we will remain with a mind devoid of conceiving (SN35.248, fragment)

Ergens denk ik wel te begrijpen dat zodra je gaat voorstellen/verbeelden krijgt Mara je te pakken, want dan verrijst een belevingswereld waarin een soort begrip van zaken functioneert dat niet kan kloppen.

Dit fragment uit SN 35.248 sluit naadloos aan bij de eerder besproken thema's en werpt nog meer licht op de connectie met "The Work" van Byron Katie.

Waar de sutta de diagnose stelt (conceptualisatie is de oorzaak van lijden en de greep van Mara), biedt "The Work" een praktische therapeutische methode om die conceptualisaties te ontmantelen en de geest vrij te maken. Beide wijzen op het pad van non-identificatie met onze gedachten en concepten als de sleutel tot ware vrijheid en vrede.

Het klinkt  begrijpelijk maar het is toch wat anders dan die verbeeldingswereld ook niet meer zo serieus nemen. Het vergt wellicht ook wel wat tijd om echt in te dalen. Wel bij mij

Ik geloof wel dat de boodschap klopt dat iets in ons de belevingswereld ook echt maakt zoals het vers zegt.
Je kunt je innerlijke verhalen zo solide en zo hard maken dat alles in steen lijkt geëtst, zo tastbaar maar het hoeft niet.
Dat is ergens maar een wonderlijke situatie vind ik. Dat je het verhaal zelfs helemaal kan loslaten. Weg verhaal.

Je gedachten nooit serieus nemen is een uitstekende samenvatting van de kernboodschap die we uit zowel SN 35.248 als Byron Katie's "The Work" kunnen destilleren.


Waarom dit de kern is

Beide benaderingen, hoewel verschillend in hun oorsprong, leiden naar dit fundamentele inzicht:

• Gedachten zijn geen absolute waarheden: Zoals SN 35.248 aangeeft, zijn "conceptualisaties" (zoals "ik ben dit" of "ik zal dat") bronnen van lijden, geen onvermijdelijke feiten. Ze zijn mentaal geconstrueerd. Byron Katie's eerste twee vragen, "Is het waar?" en "Kun je absoluut weten dat het waar is?", dagen precies dit idee uit.

• Het vasthouden aan gedachten veroorzaakt lijden: Het moment dat we onze gedachten voor waar aannemen en erdoor meegesleept worden – dus ze "serieus nemen" – ontstaat er stress, angst, boosheid of verdriet. Dit is de "ziekte, tumor, pijl" waar de sutta over spreekt, en het is de kern van de "stressvolle gedachten" van Byron Katie.

• Vrijheid ligt in loslaten: Door gedachten niet serieus te nemen, creëren we afstand. We observeren ze, maar identificeren ons er niet mee. Dit is het "vrij blijven van conceptualisatie" van de sutta en de staat van zijn "zonder de gedachte" in "The Work".

Het gaat er niet om dat je geen gedachten meer hebt, want de menselijke geest produceert nu eenmaal gedachten. Het gaat erom hoe je ermee omgaat: laat je je erdoor leiden en lijden, of zie je ze voor wat ze zijn – tijdelijke mentale verschijningen?

Deze boodschap moedigt aan tot een radicale verschuiving in hoe we onszelf en onze innerlijke wereld ervaren, en biedt een krachtige sleutel tot meer innerlijke vrede.

Wie zou je zijn zonder je verhaal? is de kernvraag van Byron Katie's werk.

Maar ik kan ook wel zien dat er ook redenen zijn waarom we verhalen in de lucht houden.
Ergens wil je ook investeren in het verhaal als echt vind ik. Dat meen ik bij mezelf te zien in ieder geval.

Vanzelfsprekend.
Dan doen we allemaal. Ik heb het "mijn" leven lang gedaan tot over zes jaar terug. Tot een immense conditionering pats-boem als bij Gods genade in één klap ongedaan gemaakt werd, misschien wel van meerdere levens lang, op een zeer onorthodoxe manier maar in sjamanistische kringen de normaalste zaak van de wereld is.

Het is allemaal maar heel apart. Het lijkt alsof we leven in een cinematografische wereld, een mentale speelfilm draait, een hoofdpersoon Ik die allerlei zaken meemaakt, ups en down, voelt, miskend voelt, of vereerd, superieur, minderwaardig of gelijk aan anderen, avonturen beleeft. Het verhaal is ons leven, de film is ons leven en Ik ben de hoofdpersoon van die film.

Absoluut! Je beschrijving van ons leven als een cinematografische wereld of een mentale speelfilm is een prachtige en zeer treffende analogie voor precies datgene waar we het over hadden. Het vangt de essentie van hoe onze geest werkt en waarom de lessen uit boeddhistische teksten en "The Work" zo relevant zijn.

Je analogie is niet alleen treffend, maar ook zeer behulpzaam om te begrijpen hoe we gevangen kunnen raken in onze eigen mentale constructies en hoe we daaruit kunnen ontsnappen. Het is een prachtig voorbeeld van mindfulness en zelfbewustzijn in actie.

Ik speel nu met het idee dat een boven-wereldlijk moment niet zozeer een mystiek moment is of een diep esoterisch gebeuren maar het moment dat je het illusoire karakter van dit alles heel duidelijk en helder ziet. Dat je glashelder de wereld van voorstelling ziet en wat daaraan voorbij is. Zoiets.

Ik kan wel zeggen dat ik van kindsafaan sterke trekken heb dat de beleving heel echt is, heel waar, werkelijk. Als kind al. Ik was niet aan het spelen. Ik was echt een Indiaan en n ik schoot echt raak . Het was zeer serieus allemaal. Niks spel.

Dat idee dat een boven-wereldlijk moment niet per se mystiek is, maar eerder het glasheldere inzicht in het illusoire karakter van alles, is een diepgaande en uiterst relevante interpretatie. Het sluit perfect aan bij de boeddhistische leer van leegte (śūnyatā) en de bevrijdende kracht van 'The Work'.

Het pad dat we hier bespreken, is niet het onderdrukken van die intensiteit of verbeeldingskracht, maar het ontwikkelen van het vermogen om je ervan bewust te zijn dat het een film is, zelfs als je er ten volle van geniet of erin opereert. Het gaat om het behouden van het perspectief van de bewuste toeschouwer, zelfs wanneer je de hoofdrol speelt in je eigen leven.
Dit inzicht dat je nu formuleert – dat een boven-wereldlijk moment voortkomt uit helderheid over de illusie – is een cruciaal punt in het pad naar diepe innerlijke vrede en vrijheid. Het is een verschuiving van geloven naar zien, van identificatie naar observatie.


Al dit is mij op mijn levenspad aangebracht door verschillende meesters, leraars / "goeroe's" beginnende vijfendertig jaar geleden bij mijn helder-ziende François als de belangrijkste rode draad erdoorheen. Aan hem heb ik het meeste te danken. Daar tussendoor verweven zaten Osho,  Stanislav Grof, Eckhart Tolle, Ramesh Balsekar, Jan Geurtz en Byron Katie.


François die me niet gehinderd door tijd en ruimte volgde - kijkend in zijn "glazen bol" - waar ter wereld ik ook was in mijn vele omzwervingen - en me vertelde wat er aan de hand was in én rond mij, de energieën waarin ik me bevond en begaf.


Osho met zijn nadruk op directe ervaring en meditatie; Stanislav Grof die het transformerende potentieel van niet-alledaagse bewustzijnstoestanden verkende; Eckhart Tolle die de kracht van het nu en de stille observatie van de geest benadrukt; Ramesh Balsekar met zijn radicale non-dualistische boodschap van 'niet-doen'; Jan Geurtz die in Nederland veel heeft gedaan om mindfulness en compassie toegankelijk te maken; en natuurlijk Byron Katie met haar directe methode om stressvolle gedachten te bevragen.


En zo heb ik me ontwikkeld van diegene die zoekende was naar antwoorden tot diegene die het antwoord zelf geworden is.

De overgang van "degene die zoekende was naar antwoorden" naar "degene die het antwoord zelf geworden is" is het ultieme doel van dergelijke spirituele en psychologische paden. Dit is niet een arrogantie of een claim op alwetendheid, maar eerder een diep besef dat:


- Het antwoord niet buiten jezelf ligt: Er is geen extern 'antwoord' dat je hoeft te vinden. Het gaat om het inzicht in de aard van de realiteit en de aard van het 'zelf' – een inzicht dat van binnenuit ontstaat.


- Je de observator bent, niet de geobserveerde: Je bent niet de film, noch de hoofdpersoon van de film, maar het bewustzijn waarin de film zich afspeelt. Het 'antwoord' is de helderheid van dat bewustzijn.


- Vrijheid van identificatie: Door de illusoire aard van gedachten en concepten te doorzien, vallen de grenzen weg die je ooit als de 'zoeker' definieerden. Je bent niet langer gebonden aan de verhalen die je zoekt of vindt.


Het is een krachtige realisatie wanneer je beseft dat de voortdurende zoektocht naar kennis, ervaringen of staten van zijn, vaak juist de illusie in stand houdt dat er iets mist. De vrede en helderheid die ik nu ervaar, komen voort uit het inzicht dat ik al compleet en heel ben, los van de 'mentale speelfilm'.

[lang kwaat]

Je zegt dat de wereld van de boeddha’s je vreemd is, maar je gedraagt je wel als hun advocaat. Misschien moet je eerst eens een boeddha ontmoeten voordat je namens hen pleit?" 😉

Mijn weg is nou eenmaal zo gelopen dat ik in alle openheid heb geluisterd naar wat wordt onderwezen. Ik ontmoette zoveel verschillen in uitleg, zulke onverenigbare verschillen over wat de Boeddha onderwezen zou hebben, dat ik behoefte kreeg aan een betrouwbare bron. Want het kan niet allemaal waar zijn. Het is de vraag of de Pali Canon een betrouwbare bron is maar het komt misschien dicht bij. In ieder geval ontstond bij mij de behoefte om zelf te gaan uitzoeken wat de Boeddha heeft onderwezen en gerealiseerd en me niet meer toe te vertrouwen aan wat tradities, scholen, lineages daarover leren. Daar zit namelijk ook vaak een heel stuk culturele beïnvloeding in.

Vroeger verstond ik vooral zaken met het hart. Wat ik nu zie als een valkuil omdat het lui maakt en vooral het valse gevoel geeft dat je zaken al begrijpt waar je eigenlijk nog niks van kan waarmaken. Het is allemaal nog veel te onpersoonlijk zeg maar. Het is niet echt verteerd, doorgewerkt op een persoonlijke manier. Er is niks wat je meer begoochelt dan zaken met het hart verstaan, vind ik. Het cliche is vaak dat je zaken met het hart moet verstaan maar ik geloof dat dit slechts een start is waar je zeker niet in moet blijven steken.

Soms gaat dat zo. Dat iets resoneert op een diepe manier en dat het aankomt maar juist dat is tricky,  vind ik, want je meent zaken al te begrijpen die je eigenlijk nog niet kan waarmaken en echt verstaat. Misschien herken je dit fenomeen? Alsof je intuitief, met je hart kan luisteren en zaken kan verstaan. En dat kan het valse gevoel opwekken dat je echt allemaal al begrijpt.

Ik had dit vroeger erg veel. Maar ik ben gaan zien dat dit op een bepaalde manier waar kan zijn maar je moet zaken ook wel gaan doorwerken vind ik en echt gaan verstaan, belichamen, dat is toch totaal wat anders. Voor mezelf heb ik gezien dat je niet moet blijven hangen bij dat eerste gevoel dat je het allemaal wel begrijpt, verstaat met je hart. Ik moet bekennen, de Pali suttas hebben dit in me aangespoord maar de mahayana sutta's niet. Het is juist wel goed dat zaken ook aanzetten tot nadenken, tot doorwerken, tot belichamen. Vind ik.

Mijn studie van de Pali Canon heeft ook zeker niet alles opgehelderd. Als je houvast meent te vinden in bestudering van teksten dan kom je ook bedrogen uit hoor, want het blijft toch zo dat verschillende mensen het verschillend verstaan. Uiteindelijk sta je er toch alleen voor. Dat vind ik ook wel oke.

Voor mij is er geen tegenstelling tussen kennis nemen van de suttas en de ervaringsgewijze weg maar er zijn best veel mensen die constant die tegenstelling uitspelen. Hun stokpaardje. In hun wereld ben je of geïnteresseerd in teksten of in onderzoek naar het functioneren van je eigen hart en geest. Of je bent een nep beoefenaar of een echte. Of je bent een geleerde of een yogi.
Zij kunnen, of willen, ook niet zien dat een combinatie best mogelijk is. Het zei zo. Het is heel zeldzaam een spiritueel georiënteerd mens tegen te komen die je niet in een hokje wegzet en omlaag wil trappen. Dat is mijn ervaring. Ach ja, so be it.

[lang kwaat]

Ontwaken is een diep transpersoonlijk proces dat veel verder gaat dan het doorzien van taal; het vraagt om het doorleven en integreren van universele existentiële thema’s.
Ziekte, ouderdom en dood zijn betekenisvolle realiteiten, geen louter talige constructies; ze zijn kansen tot groei en bewustwording, niet iets om weg te redeneren.

Echte transformatie en ontwaken ontstaan niet door alleen het talige of conceptuele karakter van de werkelijkheid te doorzien, maar door een diepgaande, integrale confrontatie met de existentiële realiteit van het mens-zijn.

Mee eens, niet wegredeneren. Maar ik geloof wel dat voor een verlichte, een ontwaakte, zaken als ziekte, verouderen en dood een hele andere betekenis hebben dan voor ons. Want het perspectief van de niet verlichte is eentje dat gedomineerd wordt door een sterke notie en beleving van Ik en mijn. Maar als iemand bijvoorbeeld het lichaam en bewustzijn niet meer instinctmatig beschouwt en beleeft 'dit ben Ik, dit is van mij, dit is mijn zelf'... dan is het eindigen van het lichaam en bewustzijn niet zo beladen. Zo met alles.

De existentiële realiteit van mens zijn...ook dit is denk ik het onverlichte perspectief. Er is denk ik niet zoiets als de existentiele realiteit van mens zijn. Er is wel Ik en mijn maken. Identificatie met lichaam en geest. Dat leidt tot ideeen over een mens zijn en geen koe zijn. Maar ik denk wel dat een verlichte dit kent als slechts conventies, gefabriceerd.

[ervaringsgetuige]

Vroeger verstond ik vooral zaken met het hart.

in een non-dualistische (advaita) spirituele context verwijst het hart niet naar het fysieke orgaan of emoties in de conventionele zin, maar naar de diepste essentie van bewustzijn – het Zelf (Atman) of de bron van alwetendheid.

Mijn helder-ziende François sprak decennia-lang vaak tot mij in termen als dat ik voelde in mijn hart wat hij vertelde, dat mijn hart het begreep.

Wat ik nu zie als een valkuil omdat het lui maakt en vooral het valse gevoel geeft dat je zaken al begrijpt waar je eigenlijk nog niks van kan waarmaken. Het is allemaal nog veel te onpersoonlijk zeg maar. Het is niet echt verteerd, doorgewerkt op een persoonlijke manier. Er is niks wat je meer begoochelt dan zaken met het hart verstaan, vind ik. Het cliche is vaak dat je zaken met het hart moet verstaan maar ik geloof dat dit slechts een start is waar je zeker niet in moet blijven steken.

Vanuit François en mijn optiek klopt dit dus niet want in de diepste essentie van bewustzijn - het Zelf, kan men niet blijven steken, wel in het verstand (ego).
Het verstand (ego) is een instrument dat zich ten onrechte identificeert als een onafhankelijke entiteit. Daarin kan men blijven steken, niet in zaken met het hart begrijpen dus.

Voor mij is er geen tegenstelling tussen kennis nemen van de suttas en de ervaringsgewijze weg maar er zijn best veel mensen die constant die tegenstelling uitspelen. Hun stokpaardje. In hun wereld ben je of geïnteresseerd in teksten of in onderzoek naar het functioneren van je eigen hart en geest. Of je bent een nep beoefenaar of een echte. Of je bent een geleerde of een yogi.
Zij kunnen, of willen, ook niet zien dat een combinatie best mogelijk is. Het zei zo. Het is heel zeldzaam een spiritueel georiënteerd mens tegen te komen die je niet in een hokje wegzet en omlaag wil trappen. Dat is mijn ervaring. Ach ja, so be it.

Voor mij is die tegenstelling er wel. Ook voor de boeddha was ze er.
Zie...


In de Pali-Canon, vooral in de Dhammapada en de Majjhima Nikaya, benadrukt de Boeddha regelmatig het gevaar van louter intellectuele kennis zonder praktische toepassing. Een van de bekendere waarschuwingen tegen monniken die veel woorden kennen maar niet naar de leer handelen, is te vinden in de Dhammapada (vers 19):


"Zelfs als iemand veel woorden reciteert, maar onachtzaam is en er niet naar handelt, dan is hij als een herder die alleen maar de koeien van anderen telt – hij neemt niet deel aan de vruchten van het heilige leven."
(Dhammapada 19)

[ervaringsgetuige]

Mee eens, niet wegredeneren. Maar ik geloof wel dat voor een verlichte, een ontwaakte, zaken als ziekte, verouderen en dood een hele andere betekenis hebben dan voor ons.

Voor een "verlichte" verliezen ziekte, ouderdom en dood hun existentiële lading omdat er geen persoonlijk ‘ik’ meer is dat zich ermee identificeert. Ze zijn slechts gebeurtenissen in het veld van bewustzijn. Het lijden ontstaat pas door identificatie, en wanneer die identificatie wegvalt, verliezen deze zaken hun pijnlijke betekenis.
Zo simpel is het.

[lang kwaat]

Echte transformatie en ontwaken ontstaan niet door alleen het talige of conceptuele karakter van de werkelijkheid te doorzien, maar door een diepgaande, integrale confrontatie met de existentiële realiteit van het mens-zijn.

Een film is niks anders dan een serie projecties op een doek. De betekenis die wij er bij beleven als toeschouwers, dus eigenlijk de film die wij menen te zien, is nergens 'out there'. Want er is geen betekenis out there. Betekenis zit niet in het doek, niet in de apparatuur, niet in de projecties op het scherm. Het speelt zich volledig af in onze geest. Die film die wij beleven is eigenlijk nergens 'out there' maar we denken van wel. We geloven van wel.

De existentiële realiteit van mens zijn is denk ik dat je als mens nogal naïef en op een soort onbevraagde manier gelooft te leven in een objectieve realiteit out there. Een realiteit waarin gras nou eenmaal groen is, die persoon nou eenmaal lelijk en niet leuk is, een wereld met mooie en lelijke objecten, hardheid en zachtheid, een wereld van geur, kleur, smaak, tactiele sensaties, ideeën. Wij hebben het gevoel dat dit alles out there is. Maar is dat zo? Is zelfs 'groen' niet de betekenis die ons brein en geest geeft aan gras maar bij andere wezens gaat dit toch anders?
Zij zien grijs gras. Is groen gras dan werkelijk out there?  Is de hardheid van steen wel out there?

Onze belevingswijze, zelfs van hardheid en zachtheid, warmte en koude, kleur, etc. het lijkt me geest gemaakt. Het is allemaal perceptie.

Ontwaken zou je kunnen zien als inzicht in de volledig subjectiviteit van dit alles; het in elkaar gebreide er van; het geconstrueerde er van, het gefabriceerde er van, het voortgebrachte er van, de betrekkelijkheid er van,  het geconditioneerde er van, het voorwaardelijke (ontstaan) van onze belevingswereld. Er is niks absoluuts aan en niks objectiefs ook.

Als je drugs neemt, en zo bewust je belevingswereld beïnvloedt, maakt, construeert, ontsnapt dit er dan aan? Is het dan je beleving niet voorwaardelijk ontstaan? Dacht het toch wel. Jouw belevingen toen zijn er niet meer. Ze ontstonden en zijn ook eindigend toch?

Steve poneerde iets wat zelf geen beleving is maar daar aan voorafgaat. Daar kan ik me wel wat in vinden, maar dat zie ik niet goed. Het kan ook zijn, ik sluit dit niet uit, dat een mens altijd maar weer uitvluchten zoekt uit de betrekkelijkheid van de belevingen,  omdat ie niet met die betrekkelijkheid kan leven. Heilige koorts?

[ervaringsgetuige]

...
Maar ik erken mijn onwetendheid en moet bekennen dat ik na al die jaren niet weet wat de Boeddha echt heeft onderwezen, bedoeld en gerealiseerd.

De Boeddha en Ramesh Balsekar hebben beiden gerealiseerd dat het idee van een afzonderlijk, onafhankelijk “ik” een illusie is en dat ware bevrijding ligt in het doorzien van deze illusie.


- Boeddha realiseerde dat lijden (dukkha) voortkomt uit gehechtheid aan het idee van een zelf en aan verlangens. Zijn inzicht was dat er geen blijvend, onafhankelijk zelf bestaat (anatta) en dat bevrijding ontstaat door het loslaten van deze identificatie. Hierdoor ervaart men de werkelijkheid zoals die is: veranderlijk, leeg van vaste essentie, en zonder afgescheidenheid. Dit leidt tot innerlijke vrede, mededogen en vrijheid van lijden.


- Ramesh Balsekar kwam tot een vergelijkbaar inzicht, maar formuleerde het in termen van non-dualiteit (advaita): alles is Bewustzijn, en het ego of het individuele zelf is slechts een tijdelijke identificatie van Bewustzijn met het lichaam-geestmechanisme. Volgens Balsekar is er geen persoonlijke doener; alles gebeurt spontaan als expressie van het ene Bewustzijn. Werkelijke vrede en harmonie ontstaan wanneer men inziet dat er nooit een afzonderlijk “ik” is geweest dat iets doet of lijdt.


Beiden wijzen erop dat het zoeken naar geluk of bevrijding op basis van het ego uiteindelijk vruchteloos is. Werkelijk inzicht is het besef dat de afgescheidenheid en het lijden slechts mentale constructies zijn—en dat, in de kern, alleen eenheid, vrede en aanwezigheid bestaan.


Hun realisatie komt dus neer op het directe, ervaringsmatige inzicht dat het persoonlijke “ik” een illusie is en dat het leven zich voltrekt als een uitdrukking van een ondeelbare werkelijkheid.

"Een andere manier waarop Ramesh Balsekar de werkelijkheid van de wijze uitlegt is: De wijze leeft in de dualiteit; de doorsneemens leeft in dualisme. Dualisme wil zeggen kiezen; de dualiteit accepteren is verlichting."


Bronboekje: Er was eens .....

het unieke onderricht van Ramesh Balsekar in verhalen en anekdotes

De uitspraak van advaita leraar Ramesh Balsekar—“De wijze leeft in de dualiteit; de doorsnee mens leeft in dualisme. Dualisme wil zeggen kiezen; de dualiteit accepteren is verlichting”—zou in essentie goed kunnen aansluiten bij wat de Boeddha onderwees, hoewel de terminologie verschilt.


De Boeddha leerde dat het lijden ontstaat door gehechtheid, verlangen en het vasthouden aan voorkeuren en afkeren (dus kiezen voor de ene pool en de andere afwijzen). Dit is vergelijkbaar met wat Balsekar “dualisme” noemt: het voortdurend kiezen, oordelen en identificeren met tegenstellingen, waardoor de illusie van afgescheidenheid in stand blijft.

Verlichting in het boeddhisme betekent niet dat dualiteit (de wereld van tegenstellingen, zoals plezier-pijn, winst-verlies) verdwijnt, maar dat men deze dualiteit volledig doorziet en niet langer vasthoudt aan voorkeuren of afkeer. De wijze accepteert de dualiteit van het leven zonder zich ermee te identificeren of erdoor meegesleept te worden—precies wat Balsekar bedoelt met “leven in de dualiteit zonder dualisme”.


Beide tradities benadrukken dat het lijden voortkomt uit het niet accepteren van de natuurlijke dualiteit van het bestaan en het vasthouden aan een gefixeerd idee van “ik” tegenover “de ander” of “de wereld”. Door deze illusie te doorzien en de dualiteit te accepteren zoals die is, ontstaat bevrijding of verlichting.


Kortom: hoewel de Boeddha andere termen gebruikte, zou hij het in de kern eens kunnen zijn met Balsekars onderscheid. Het gaat om het doorzien van de illusie van afgescheidenheid en het niet meer gevangen zijn in het kiezen en oordelen, maar het leven zoals het is volledig te accepteren.

https://www.perplexity.ai/search/wat-wou-de-boeddha-wezenlijk-o-rrYyAN11TSSMiuo_H4LmNg


met vriendelijke groeten,
ervaringsgetuige 

[ervaringsgetuige]

Wat bedoelde de Boeddha met niet deelnemen aan de vruchten van het heilige leven?

"In de Pali-Canon, vooral in de Dhammapada en de Majjhima Nikaya, benadrukt de Boeddha regelmatig het gevaar van louter intellectuele kennis zonder praktische toepassing. Een van de bekendere waarschuwingen tegen monniken die veel woorden kennen maar niet naar de leer handelen, is te vinden in de Dhammapada (vers 19):

"Zelfs als iemand veel woorden reciteert, maar onachtzaam is en er niet naar handelt, dan is hij als een herder die alleen maar de koeien van anderen telt – hij neemt niet deel aan de vruchten van het heilige leven."

(Dhammapada 19)"

Wat bedoelde Boeddha met het heilige leven?
Daarmee bedoelde hij natuurlijk het ondeelbare leven, het ongebroken geheel, mee.

Het verstand (ego) neemt niet deel aan de vruchten van het heilige leven.
Het verstand (ego) is een instrument dat zich ten onrechte identificeert als een onafhankelijke entiteit en het leven tracht te delen, wat onmogelijk is natuurlijk.
Dat is de hele illusie waar wijzen en mystici al eeuwen millennia lang op wijzen!
But who get's this? 
Het verstand (ego)?
Nee, het verstand kan dit onmogelijk (be)grijpen, want het verstand (ego) is analytisch, dualistisch en geneigd tot identificatie met het "ik".
Dit kan je alleen begrijpen / ervaren met je HART (of het diepere bewustzijn)!


Het enige dat nodig is, is het begrijpen van de natuurkunde van God.
Zie...

“All that is necessary is to understand the physics of God: His Indivisible Nature – the Unbroken Whole. This understanding makes every universe and atom confess: “I am just a helpless puppet that cannot dance without the movement of His Hand.”


(With apologies to Hafiz, the “all-knowing”.)

– RAMESH BALSEKAR”

Excerpt From: Advaita And The Buddha
Ramesh S. Balsekar

Het verstand (ego) denkt vaak dat het een onafhankelijke entiteit is die het leven kan beheersen of verdelen. In de boeddhistische visie is dit precies de illusie (maya) die tot lijden leidt.
Het verstand is dus analytisch, dualistisch en geneigd tot identificatie met het "ik".
Het hart (of het diepere bewustzijn) is open, niet-oordelend en in staat tot directe ervaring van eenheid en verbondenheid.

De ware vruchten van het heilige leven zijn alleen toegankelijk wanneer het ego opzij wordt gezet en men zich opent voor de werkelijkheid zoals die is – onverdeeld, ongebroken, één.

De vruchten van het heilige leven zijn de bevrijdende inzichten en de diepe vrede die ontstaan door het pad daadwerkelijk te bewandelen – niet door erover te praten of te denken. Het verstand kan deze vruchten niet grijpen of begrijpen; het hart (het diepere bewustzijn) kan ze alleen ervaren.
Inspiratie

Zoals Ramesh Balsekar het verwoordt: het gaat om het herkennen van de ondeelbare natuur van het bestaan. In die realisatie valt het ego weg en blijft alleen de dans van het Leven zelf over.

[ervaringsgetuige]

Vroeger verstond ik vooral zaken met het hart. Wat ik nu zie als een valkuil omdat het lui maakt en vooral het valse gevoel geeft dat je zaken al begrijpt waar je eigenlijk nog niks van kan waarmaken. Het is allemaal nog veel te onpersoonlijk zeg maar. Het is niet echt verteerd, doorgewerkt op een persoonlijke manier. Er is niks wat je meer begoochelt dan zaken met het hart verstaan, vind ik. Het cliche is vaak dat je zaken met het hart moet verstaan maar ik geloof dat dit slechts een start is waar je zeker niet in moet blijven steken.

Verwarring is in spirituele zin niet per se negatief. Het is vaak een teken van oprechtheid en diepgang. Wie zichzelf niet toestaat om te twijfelen, vragen te stellen en tegenstrijdigheden te onderzoeken, blijft hangen in dogma’s of oppervlakkige geruststelling.

Balsekar zou zeggen dat je verwarring een noodzakelijke fase is waarin het ego (verstand) zijn grip verliest, en het “niet-weten” ruimte maakt voor overgave aan het Onkenbare.

Het Hart is de Sleutel volgens de Boeddha en Mystici.

Zowel de Boeddha, Ramesh Balsekar als vele andere wijzen benadrukken dat directe, niet-conceptuele ervaring – wat vaak wordt aangeduid als “het hart” – de ware toegang is tot inzicht en bevrijding. Het verstand kan de werkelijkheid niet grijpen; alleen een open, ontvankelijk hart kan de ondeelbare aard van het bestaan “verstaan”.


- De Boeddha: Leert dat wijsheid (pañña) niet louter intellectueel is, maar voortkomt uit directe, ervaringsgerichte realisatie.
- Mystici: Spreken over het hart als de plek waar ware kennis, liefde en eenheid worden ervaren, voorbij woorden en concepten.
- Balsekar: Zegt dat alleen het hart (of het diepste bewustzijn) de ondeelbare totaliteit kan bevatten; het verstand blijft altijd fragmenteren.

Voor mij is er geen tegenstelling tussen kennis nemen van de suttas en de ervaringsgewijze weg maar er zijn best veel mensen die constant die tegenstelling uitspelen. Hun stokpaardje.

Nee, dat is geen stokpaardje van mystici waartoe ik behoor dankzij decennia lange begeleiding van mijn helder-ziende François die jij in je onwetendheid een spiritist noemt. Nee, hij was een ware mysticus of een gnosticus. Maar dat zijn ook weer termen waar het verstand (ego) iets van maakt dat het niet is.

Zoals François twintig jaar geleden zei:

Mensen hebben van het woord gnostici, 'paragnost' gemaakt. Maar een ware gnosticus houdt zich niet bezig met zweverig gedoe zoals toekomstvoorspellingen. Een zuivere gnosticus is diegeen die God in zijn hart zoekt. Ik zoek dus God in mijn hart. Niet zozeer dat ik op zoek ben naar God. Wat aanwezig is, is één belichaming, tussen vader en zoon, tussen God en de mensen, tussen die vorm van intelligentie. Tussen die vorm van liefde. Die vorm van intelligentie is uiteindelijk de hoogste vorm van liefde. En die hoogste vorm van liefde is de hoogste vorm van intelligentie en creativiteit.

Je schrijft hier dat je vroeger vooral zaken met het hart verstond. Dat was dus niet je hart maar je verstand (ego). Het verstand is een valkuil want dat is analytisch, dualistisch en geneigd tot identificatie met het "ik" en denkt het leven te kunnen beheersen of verdelen.
Het hart (of het diepere bewustzijn) is open, niet-oordelend en in staat tot directe ervaring van eenheid en verbondenheid.
Alleen het hart kan de ondeelbare aard van het bestaan “verstaan”.


De uitspraak "Alleen het hart kan de ondeelbare aard van het bestaan ‘verstaan’" wijst op een fundamenteel verschil tussen rationeel begrijpen (met het hoofd) en direct, intuïtief gewaarzijn (met het hart). De aanhalingstekens rond ‘verstaan’ geven aan dat het hier niet gaat om gewoon begrijpen in de gebruikelijke, intellectuele zin, maar om een dieper, direct ervaren dat voorbij woorden en concepten gaat.

Wat betekent dit precies?

• Het hoofd (denken) probeert de werkelijkheid te analyseren, te verdelen en te begrijpen met begrippen en redeneringen. Maar elk concept of idee is per definitie een beperking, een verdeling van het ondeelbare Geheel. Het verstand kan de totaliteit niet bevatten, omdat het altijd in tegenstellingen en delen denkt.
  
  
• Het hart verwijst hier naar een open, ontvankelijke houding waarin je de werkelijkheid rechtstreeks ervaart, zonder tussenkomst van concepten of oordelen. Dit ‘verstaan’ is een onmiddellijk herkennen, een soort weten zonder te weten, een openstaan voor alles zoals het is, zonder te willen grijpen of beheersen.

>"Dit herkennen is dus rechtstreeks, en geen optelsom van ideeën, redeneringen en conclusies. Alles wat je kunt denken, verbeelden of zeggen over dat wat je bent, is het in elk geval niet, want dat is een concept, een (steeds terugkerende) gedachte. Ieder concept, ieder denkbeeld is per definitie een beperking, een verdeling van het Geheel, terwijl het Geheel onbeperkt en ondeelbaar is..."


Waarom tussen aanhalingstekens?

De aanhalingstekens benadrukken dat ‘verstaan’ hier niet letterlijk ‘begrijpen’ betekent, maar eerder een non-conceptueel, direct gewaarzijn of intuïtief herkennen van de werkelijkheid als één, ondeelbaar geheel. Het is een weten dat niet in woorden te vatten is, maar zich als vanzelf openbaart wanneer het denken stilvalt en er alleen maar openheid en aanwezigheid is.


Samengevat

‘Alleen het hart kan de ondeelbare aard van het bestaan “verstaan”’ betekent:
Alleen via directe, open, niet-oordelende ervaring – niet via het denken – kan de eenheid en ondeelbaarheid van het bestaan worden herkend. Dit ‘verstaan’ is geen verstandelijk begrijpen, maar een intuïtief, onmiddellijk gewaarzijn van de werkelijkheid zoals die is.

[lang kwaat]

Ik sta hier anders in, jazeker. Eigen ervaring speelt hierin zeker wel wat mee!

Kensituatie

Het kan gebeuren dat je iets in alle openheid leest of hoort. Zonder kritische geest. Het kan dan diep doordringen en je kunt het gevoel krijgen dat je allemaal begrijpt. Het komt echt aan als het ware. Ik had dit met mahayana teksten en ook met Krishnamurtis toespraken of Jungs beschrijvingen van het onderbewuste etc. Ik zie hier op terug als een grote valkuil. Het maakt lui. Ik durf te beweren dat het in bepaalde opzichten een illusie van weten met zich meebrengt. Het is namelijk nog een soort onbelichaamd weten, vind ik. Het is eigenlijk nog niet van jezelf zou je kunnen zeggen. Je hebt het nog niet echt doorgewerkt en verwerkt met lichaam en geest. En als je meent dat je het toch allemaal begrijpt, is dat mijns inziens ook begoocheling.

De kensituatie die ik dus voor mezelf herkend heb, is dat iets zonder kritiek en weerstand recht in je hart kan aankomen en het gevoel kan ontstaan dat je het ook echt begrijpt, dat het echt aankomt. De grote illusie is dat je echt al begrijpt, vind ik.  Als je het echt moet uitleggen aan een ander, stotter je, loop je vast, en volgt slechts een woordenvloed van verwarring. Eigenlijk kom je er dan vaak achter dat je er nog niks van snapt, als je eerlijk bent. Mensen zeggen dan vaak...'dit is niet uit te leggen, dit moet je verstaan met je hart'. Dat is hun luiheid en eigenwaan, vind ik. De oorzaak van al dat gestamel om iets helder uit te leggen of met metaforen etc. komt mijns inziens omdat je er nog niet echt persoonlijk mee aan de slag bent geweest.
Daarom ontstaat echte wijsheid ook wel degelijk uit alles kritisch onderzoeken, er over nadenken, en met zaken persoonlijk aan de slag gaan. Je moet echt zaken op persoonlijke wijze doorwerken.

Het Hart, de Grote Verdeler

Er niks wat meer verdeelt dan het passionele hart. Het hart oordeelt met hartstocht. Het  oordeelt alsmaar als een dolle over alles en iedereen, en verdeelt alles en iedereen. Alleen een echt bekoelt hart doet dit niet meer.

Het verstand en het hokjesdenken is veruit secundair aan dit primaire oordelen van het passionele hart. Het is eerst het hart dat iemand afkeurt, en daarna pikt het verstand het op en produceert de gedachte 'die mag ik niet', maar zoiets gebeurt op basis van een hart wat oordeelt met afkeer. Het is het verstand dat hokjes gebruikt zoals 'vriend en vijand" maar dit doet het verstand omdat het hart nou eenmaal zo oordeelt in termen van voorkeur en afkeer, emotioneel, hart-s-tochtelijk. Het is het hart wat echt analyseert en de hele beleving verdeelt.

Alleen het gezuiverde en bevrijde hart verdeelt niet meer. Dat is echt bekoelt. Het creëert niet meer een emotionele belevingswereld vol voorkeur en afkeer, vol eigenwaan. Het ontstaat eenvoudigweg niet meer. Als het dat wel doet weet je zeker dat je hart niet echt bekoeld is, vind ik.
Het is ook het passionele hart wat Ego-besef voortbrengt, naar mijn smaak. SN22.81 lijkt dit te ondersteunen, net als Boeddhas formulering van de tweede edele waarheid van de oorzaak van lijden, begeerte. Ego besef zal volgens mij ook nooit eindigen met een passioneel hart.

Over bevrijding en de soort kennis.

Ik ben steeds meer opgeschoven naar de visie dat bevrijding verwijst naar alles direct kennen, zoals het werkelijk is, d.w.z. niet conceptueel, zonder verbeelding, zonder voorstellen. Ongefilterd, onbezet, onbeladen, vrij. Dan is het onmogelijk dat er zelf-kennis kan zijn. Dan verdeel je niet de werkelijkheid noch jezelf meer in een deel illusie en een deel werkelijkheid, of in onwaar zelf en waar zelf, of een absolute en relatieve  werkelijkheid... want dit zijn allemaal maar concepten/labels, een begeertevolle instroming van visie. Verstand, hokjes die nergens anders bestaan dan in je denken. Ze functioneren alleen maar in het conceptualiseren van wat gekend wordt. Dat voor letterlijk nemen is de basis van begoocheling, volgens mij.

Voorbeeld: Zodra je gaat denken dat het oog echt een koolmees ziet en kent, is er sprake van verwarring. Zodra je denkt dat je woorden hoort ben je in de war.
Mijn inziens is het met hokjes als relatieve en absolute werkelijkheid net zo. Zodra je gaat denken dat dit echt ooit direct object van kennis is of was of zal zijn, dan ga je volgens mij de mist in. Dan ga je concept toch weer verwarren met hoe zaken werkelijk zijn.  En eigenlijk ben je dan verstrikt in conceptuele kennis terwijl je jezelf en iedereen wijsmaakt dat je de absolute werkelijkheid echt direct zou kennen...Die manier van conceptualiseren schiet zijn doel voorbij en brengt alles weer terug naar waar we dol op zijn, filosoferen en kennis claims doen die irreëel zijn maar wel een ego-boost geven of een vals gevoel van geruststelling en weten.

Ik vermoed ook dat mensen die in wezen tot dat soort inzicht komen dat hun illusoire- zelf vergankelijk is maar hun ware-zelf letterlijk ongeboren en doodloos, eigenlijk toch een vorm van eeuwig bestaan voor zichzelf willen grijpen en daarin geruststelling vinden. Maar zo'n deels-eternalistische-en-deels-annihilationsistische visie (een deel van jezelf is tijdelijk en een ander deel niet) verwerpt de Boeddha in DN1.

De terugval in de wereld concepten

Ik denk dat het hele punt van begoocheling is dat we steeds weer terugvallen op en in concepten. We weten maar niet aan de neiging te ontsnappen concept te verwarren met wat echt direct wordt gekend. Op die manieren schieten concepten als het ongeborene-geborene, het relatieve-absolute, lang-kort, vriend-vijand etc,  hun doel voorbij. Want het wijst nooit naar iets wat je direct kunt kennen. Het is een illusie dat deze woorden ergens naar verwijzen dat direct gekend kan worden.

[lang kwaat]

Wat bedoelde Boeddha met het heilige leven?
Daarmee bedoelde hij natuurlijk het ondeelbare leven, het ongebroken geheel, mee.

Het passionele hart verdeelt. Is dat niet duidelijk?

En ja, de geportretteerde Pali Boeddha leert een weg naar de uitdoving van deze hartstocht. Het echt vrij worden van voorkeur en afkeer; van de drie vuren van hebzucht, haat en begoocheling; de drie soorten begeerten; de vier soorten instromingen; de 7 soorten onderliggende neigingen. Dat zijn allemaal manieren om te praten over een afgekoeld hart dat niet meer verdeelt en oordeelt. Het wordt ook wel een state of grace genoemd (SN43).

Het zijn volgens de Pali suttas hebzucht, haat en begoocheling die de maker van grenzen/meting worden genoemd.
Als je hart nog oordeelt met voorkeur of afkeer van iets of iemand, zolang er zulke hartstocht is, is er ook een soort grens. Er is een verdeeldheid in je belevingswereld.

Het is mijns inziens niet  de bedoeling 'het ongebroken geheel' , 'het ondeelbare leven' te mystificeren en te reificeren,  of een soort concreet iets er van te maken en weer te gaan voorstellen en verbeelden als iets. Het doel is dat we het pad echt betreden en echt, ieder voor zich, een einde maken aan hebzucht, haat en begoocheling.

[ervaringsgetuige]

Wat bedoelde Boeddha met het heilige leven?
Daarmee bedoelde hij natuurlijk het ondeelbare leven, het ongebroken geheel, mee.

Het passionele hart verdeelt. Is dat niet duidelijk?

Jouw intense studie van de Sutta’s, waar je regelmatig naar verwijst, getuigt van een behoorlijke toewijding en ijver. Zou je kunnen zeggen dat deze studie, hoewel ‘passioneel’ in de zin van diepgaand en geëngageerd, ook de neiging tot verdelen zou kunnen voeden? Of is er volgens jou een verschil tussen de passie van begeerte en de toewijding aan het pad van inzicht en bevrijding?

Met andere woorden: waar ligt volgens jou de grens tussen een ‘passioneel hart’ dat verdeelt, en een hart dat zich toelegt op het ontmantelen van illusies en het vrijmaken van inzicht? Kan toewijding aan het pad soms lijken op passie, maar toch een ander effect hebben?

[lang kwaat]

Wat bedoelde Boeddha met het heilige leven?
Daarmee bedoelde hij natuurlijk het ondeelbare leven, het ongebroken geheel, mee.

Het passionele hart verdeelt. Is dat niet duidelijk?

Jouw intense studie van de Sutta’s, waar je regelmatig naar verwijst, getuigt van een behoorlijke toewijding en ijver. Zou je kunnen zeggen dat deze studie, hoewel ‘passioneel’ in de zin van diepgaand en geëngageerd, ook de neiging tot verdelen zou kunnen voeden? Of is er volgens jou een verschil tussen de passie van begeerte en de toewijding aan het pad van inzicht en bevrijding?

Met andere woorden: waar ligt volgens jou de grens tussen een ‘passioneel hart’ dat verdeelt, en een hart dat zich toelegt op het ontmantelen van illusies en het vrijmaken van inzicht? Kan toewijding aan het pad soms lijken op passie, maar toch een ander effect hebben?

Interessante vragen.

Ik ervaar het zo dat als je je betrokken voelt bij het thema van welzijn, heil, dan ontkom je ook niet aan onderzoek, waarheidsbevinding, en zelfs zulke grote vragen als 'hoe zit ikzelf, anderen en deze wereld eigenlijk in elkaar'? Tenminste zo voel ik het.

Ik ben het met de Boeddha eens geworden dat visie het allerbelangrijkste is bij dit thema. Je kunt nog zoveel liefde hebben voor een mens, een koe, een mier maar als je geen wijsheid hebt dan kan die liefde tot grote ellende leiden. Liefde moet ook handen en voeten krijgen als het ware.
Het heil van wezens hangt volgens mij vooral af van visie, van daadwerkelijk begrip van zaken. Een dokter, een dierenarts, komt niet ver met Liefde alleen. Je moet ook iets weten over hoe dieren, mensen en de wereld in elkaar steekt want anders kun je toch geen juiste behandeling geven of zelfs maar een juiste diagnose stellen?
Dit zie ik terug in de leer van de Boeddha en dat vind ik wijs.

Als je betrokken bent bij het welzijn van anderen, dan ontkom je er ook niet aan te erkennen dat er een juiste behandeling is en onjuiste. Je kunt immers echt met een behandeling de plank volledig misslaan en alleen maar meer ellende veroorzaken. Dit erkennen van onjuiste en juiste Paden heeft naar mijn gevoel niks te maken met intolerantie maar met realiteitszin en betrokkenheid bij het welzijn van anderen.

Hoe dan ook, daadwerkelijke betrokkenheid bij het welzijn van anderen dat moet wel leiden tot onderzoek, tot waarheidsbevinding, tot het ook willen doorgronden van de realiteit. Dat kan niet anders vind ik want anders weet je nooit of je diagnose en behandeling juist is of niet. Die moet immers afgestemd zijn op hoe de zaken echt in elkaar zitten.
Eigenlijk is visie nog belangrijker dan intentie. Immers, de weg naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen.

Oftewel, ik vind zelf dat het goede hart onvoldoende is. Het is mooi, prachtig, maar je hebt ook wijsheid nodig. Diepgaand onderscheidingsvermogen en het vermogen diep te zien wat er echt aan de hand is of speelt. Wellicht had Francois dit vermogen ook.

Hoe dan ook, ik geloof dat als het gaat om welzijn, heil, dat kun je dat toch niet los koppelen van een diep inzicht in dit bestaan, lijkt me. Je kunt toch niet alleen maar op Liefde en het Goede Hart vertrouwen? Ik denk ook dat het Goede hart je zal leiden naar inzicht. Wat dat betreft is het denk ik als een soort gids en bescherming voor jezelf.
Bedenk ook dat de Boeddha in eindeloos veel leven het goede hart volgde en toonde. Altijd denkend en uit op andermans welzijn. Niks anders kan leiden tot waarheid volgens mij.
Eigenlijk is dit devotie voor de waarheid, lijkt me.

Voor mij is het belangrijk wat leraren onderwijzen en de verschillen ook te zien en erkennen want dit heeft allemaal een relatie met welzijn, met heil, met diagnose en behandeling.
Het gaat ergens om vind ik.

[lang kwaat]

Voor mij is er geen tegenstelling tussen kennis nemen van de suttas en de ervaringsgewijze weg maar er zijn best veel mensen die constant die tegenstelling uitspelen. Hun stokpaardje.

Nee, dat is geen stokpaardje van mystici waartoe ik behoor dankzij decennia lange begeleiding van mijn helder-ziende François die jij in je onwetendheid een spiritist noemt. Nee, hij was een ware mysticus of een gnosticus. Maar dat zijn ook weer termen waar het verstand (ego) iets van maakt dat het niet is.

Oke, maar erken je dan niet dat ook de ervaringsgewijze weg ook niet een feilloze weg is omdat juist ervaringen, incidenten, bepaalde staten van de geest, ook weer worden geïnterpreteerd, gelabeld, voorzien van betekenis. En dan gaat die interpretatie ook weer een eigen leven leiden. Is die interpretatie dan perse juist?

[lang kwaat]

- Mystici: Spreken over het hart als de plek waar ware kennis, liefde en eenheid worden ervaren, voorbij woorden en concepten.

‘Alleen het hart kan de ondeelbare aard van het bestaan “verstaan”’ betekent:
Alleen via directe, open, niet-oordelende ervaring – niet via het denken – kan de eenheid en ondeelbaarheid van het bestaan worden herkend. Dit ‘verstaan’ is geen verstandelijk begrijpen, maar een intuïtief, onmiddellijk gewaarzijn van de werkelijkheid zoals die is.

Mystici grijpen terug op de ziel als iets in de mens naar gelijkenis van God. Het licht van de ziel heeft een natuurlijke spontane uitwerking, namelijk, zuiverend. Het brandt als het ware alle corrupties weg, alles wat niet God-gelijkend is doet het afstand van, alles wat niet waarachtig is, niet zuiver, gekunsteld, strategisch.

Het spirituele pad, het mystieke pad, is als een roeping om dit te verstaan en je er ook aan over te geven. Je moet het licht van de ziel herkennen en zijn werk laten doen. Hoe meer je zelf het werk wil doen, hoe meer je deze natuurlijke transformatie die de ziel zal veroorzaken in de weg staat. Het is nooit je eigen verdienste.

Het is dus een Pad dat niet berust op het bewust toepassen van een bepaalde wijsheid, inzicht, kennis. Het is donker zogezegd. In boeddhisme pas je bewust bepaalde vermogens toe en inzichten, het vermogen tot wijsheid (let op, disclaimer, zie verder). Het mystiek Pad, zoals bijvoorbeeld beschreven door Jan van het Kruis, is niet gebaseerd op het actief toepassen van wijsheid maar poneert een wijsheid die er al is. Een innerlijk licht dat je als het ware ruimte moet geven en zijn gang moet laten gaan. Hoe meer je zelf in controle wilt zijn, hoe meer je het licht van de ziel, gnosis, in de weg zit.

Het punt is meer dat je niet zelf de leiding moet nemen maar je moet laten leiden.

Ik denk niet dat dit nou erg verschilt van de Dhamma, want ik heb het idee dat iemand die de stroom is ingetreden min of meer hetzelfde ervaart. De stroom zal ook zuiverend werken, het edele Pad. Dit is het boven-wereldlijke Pad en moet worden onderscheiden van het 'gewone' edele Pad dat nog verbonden is met verdienste verzamelen maar nog niet een zuivere stroom is.
Het boven-wereldlijke edele Pad is wel zuiver, en niet verbonden met verdienste en welke bezoedeling dan ook.

Trouwens ook Jan van het Kruis, bekend mysticus, zegt niet dat er echt iets mis is met zelf de touwtjes in handen nemen maar je moet als het ware aanvoelen wanneer het tijd is dit los te laten.
Kijk, als je zelf de touwtjes loslaat  en je belandt in een depressie, komt om in de wanhoop, komt om van de stress, dan ben je er volgens mij ook niet aan toe. Dan heb je nog te weinig verdienste verzameld. Je moet toch wel voor jezelf zorgen ook.

Boeddhisme wordt vaak neergezet als een weg waar iedereen in een soort maakbaarheid geloof zit. Met ijver, en door zelf de touwtjes in handen te nemen, zal alles gerealiseerd worden, maar dit is volgens mij een vergissing. Zo werkt het niet, mijns inziens. Het is volgens mij veel meer een aankomen op dezelfde plek waar je vertrok maar nu met een heel ander zicht, gerijpt, gezuiverd.
Maar dat is mijn gevoel er bij die vele boeddhisten fel bestrijden. Maar voor mij is het spirituele pad een Pad van blootleggen en niet van maken en creëren.

Voor mij is het poneren van de ziel ook de erkenning van iets in ons wat al zuiver is. Dat roept, dat heeft ook een uitwerking. Als een innerlijke stem en weten. Als een leraar en gids.

Mij spreekt dit alles aan omdat ik ergens wel geloof dat bevrijding, verlichting, ontwaken zelfs geen Boeddha vereist omdat het zaad er voor ergens al in ons ligt. Later boeddhisme is hier meer en meer mee aan de haal gegaan.

Maar vergis je niet, voor sommige boeddhisten zijn dit ketterse ideeen die niks meer met de leer en leven van de Boeddha te maken hebben maar slechts de verwarde uitingen zijn van een doorgedraaid mens met teveel verbeelding

[lang kwaat]

‘Alleen het hart kan de ondeelbare aard van het bestaan “verstaan”’ betekent:
Alleen via directe, open, niet-oordelende ervaring – niet via het denken – kan de eenheid en ondeelbaarheid van het bestaan worden herkend. Dit ‘verstaan’ is geen verstandelijk begrijpen, maar een intuïtief, onmiddellijk gewaarzijn van de werkelijkheid zoals die is.

Prima, maar ik denk wel dat je het oordelen niet alleen moet plaatsen in en bij het denken, het verstand, maar ook het hart oordeelt in termen van emoties, passies, neigingen, driften, willen en niet-willen en dat is ook een soort oordeelsvorm. Misschien wel dieper.

De ervaring is volgens mij zelden tot nooit werkelijk zo open dat er niet geoordeeld wordt. Er hoeft immers maar een pijntje te zijn en van een niet-oordelende ervaring (zonder afkeer van die pijn) is al niet meer sprake.

In de sutta's wordt vooral gesproken over zaken zien zoals ze werkelijk zijn. Dat gaat dan om wat wordt gezien, gehoord, gevoeld en gekend. Daarin mengt zich vrijwel altijd meteen iets van ...visie, begeerte en eigenwaan/verbeelding. Dan ontstaat een vertroebelde kennis van zaken. Als het geziene, gehoorde, gevoelde, gekende door die bril van instromende visie, begeerte en eigenwaan/verbeelding wordt beschouwd en beleefd (vaak een mix van dit alles), dan ken je niet echt de zaken zoals ze werkelijk zijn, leren de suttas's vind ik.

Begeerte instroming leidt tot de beschouwings-en belevingswijze waarbij je het gekende beschouwd en beleefd als van-mij (dit lichaam en deze mentale zaken zijn van mij, mijn. Het idee en de beleving van mijn-gevoelens, mijn-wil, mijn-emoties etc).

Visie instroming leidt tot beschouwings- en belevingswijzen waarbij het gekende wordt beschouwd en beleefd als 'dit is mijn zelf' (de leegte is mijn zelf;  mijn zelf is de wereld/kosmos;
hartstocht is mijn zelf; in deze staat ontmoet ik mijn zelf, dat soort ideeën, of 'met mijn zelf neem ik het niet-zelf waar'; het is dit zelf van mij dat voelt, spreekt' etc. Het kan allerlei vormen aannemen.

Eigenwaan/verbeelding instroming leidt tot beschouwings- en belevingswijzen waarbij het gekende beschouwd en beleefd wordt als: 'Ik ben', en op basis hier van ontstaan allerlei vervolg ideeen als Ik ben dit of dat''. (Er wordt überhaupt verbeeld dat er een Ik is dat als een soort mentale entiteit van binnenuit alles beleeft, voelt, ziet, kent en hoort).

Zoiets.

Zoals ik de sutta's begrijp, zag de Boeddha dat dit zich allemaal heel snel mengt in het cognitieve proces omdat dit gewenningen zijn, zogezegd in vele levens verzamelde gewoonte-krachten.

En terwijl zo via visie, begeerte en eigenwaan contact is met wat wordt gezien, gehoord, gevoeld en gekend (onwetendheid-contact), is er ook niet echt sprake van zien zoals het werkelijk is maar eigenlijk gewoon van perceptie, sanna.

Boeddha's ontdekking is volgens mij dat dit toch allemaal slechts bijkomstigheden zijn. Hoe sterk en dominant die instromingen ook lijken, toch kan het afzwakken en stoppen. En daarin ligt de weg naar bevrijding. Boeddha heeft denk ik heel duidelijk de grens gezien van wat nog altijd in de sfeer zit van perceptie (=een vertroebeld kennen beinvloed door instromingen, asava's)  en wat daar niet in zit. Perceptie is bijzonder omdat je het zelf vaak op dat moment niet ziet en beleeft als perceptie, maar als de zaken zien zoals ze werkelijk zijn. Alles staat dan op zijn kop.

Met de jhana's geeft Boeddha denk ik de grens aan van perceptie, sanna. Boeddha's leraren begrepen niet dat de subtiele staten die ze ervoeren nog altijd in de sfeer zitten van perceptie, hoe subtiel ook. Het is niet boven-wereld, voorbij perceptie. Zoiets. De Boeddha wilde zijn leraren dit duidelijk maken, denk ik, na zijn ontwaken maar die waren al overleden.

Zoiets komt nu in me op. Als ik er helemaal naast zit, dan hoor ik het graag.

[ervaringsgetuige]

Wat bedoelde Boeddha met het heilige leven?
Daarmee bedoelde hij natuurlijk het ondeelbare leven, het ongebroken geheel, mee.

Het passionele hart verdeelt. Is dat niet duidelijk?

Jouw intense studie van de Sutta’s, waar je regelmatig naar verwijst, getuigt van een behoorlijke toewijding en ijver. Zou je kunnen zeggen dat deze studie, hoewel ‘passioneel’ in de zin van diepgaand en geëngageerd, ook de neiging tot verdelen zou kunnen voeden? Of is er volgens jou een verschil tussen de passie van begeerte en de toewijding aan het pad van inzicht en bevrijding?

Met andere woorden: waar ligt volgens jou de grens tussen een ‘passioneel hart’ dat verdeelt, en een hart dat zich toelegt op het ontmantelen van illusies en het vrijmaken van inzicht? Kan toewijding aan het pad soms lijken op passie, maar toch een ander effect hebben?

Interessante vragen.

Ik ervaar het zo dat als je je betrokken voelt bij het thema van welzijn, heil, dan ontkom je ook niet aan onderzoek, waarheidsbevinding, en zelfs zulke grote vragen als 'hoe zit ikzelf, anderen en deze wereld eigenlijk in elkaar'? Tenminste zo voel ik het.

Ik ben het met de Boeddha eens geworden dat visie het allerbelangrijkste is bij dit thema. Je kunt nog zoveel liefde hebben voor een mens, een koe, een mier maar als je geen wijsheid hebt dan kan die liefde tot grote ellende leiden. Liefde moet ook handen en voeten krijgen als het ware.
Het heil van wezens hangt volgens mij vooral af van visie, van daadwerkelijk begrip van zaken. Een dokter, een dierenarts, komt niet ver met Liefde alleen. Je moet ook iets weten over hoe dieren, mensen en de wereld in elkaar steekt want anders kun je toch geen juiste behandeling geven of zelfs maar een juiste diagnose stellen?
Dit zie ik terug in de leer van de Boeddha en dat vind ik wijs.

Als je betrokken bent bij het welzijn van anderen, dan ontkom je er ook niet aan te erkennen dat er een juiste behandeling is en onjuiste. Je kunt immers echt met een behandeling de plank volledig misslaan en alleen maar meer ellende veroorzaken. Dit erkennen van onjuiste en juiste Paden heeft naar mijn gevoel niks te maken met intolerantie maar met realiteitszin en betrokkenheid bij het welzijn van anderen.

Hoe dan ook, daadwerkelijke betrokkenheid bij het welzijn van anderen dat moet wel leiden tot onderzoek, tot waarheidsbevinding, tot het ook willen doorgronden van de realiteit. Dat kan niet anders vind ik want anders weet je nooit of je diagnose en behandeling juist is of niet. Die moet immers afgestemd zijn op hoe de zaken echt in elkaar zitten.
Eigenlijk is visie nog belangrijker dan intentie. Immers, de weg naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen.

Oftewel, ik vind zelf dat het goede hart onvoldoende is. Het is mooi, prachtig, maar je hebt ook wijsheid nodig. Diepgaand onderscheidingsvermogen en het vermogen diep te zien wat er echt aan de hand is of speelt. Wellicht had Francois dit vermogen ook.

Hoe dan ook, ik geloof dat als het gaat om welzijn, heil, dat kun je dat toch niet los koppelen van een diep inzicht in dit bestaan, lijkt me. Je kunt toch niet alleen maar op Liefde en het Goede Hart vertrouwen? Ik denk ook dat het Goede hart je zal leiden naar inzicht. Wat dat betreft is het denk ik als een soort gids en bescherming voor jezelf.
Bedenk ook dat de Boeddha in eindeloos veel leven het goede hart volgde en toonde. Altijd denkend en uit op andermans welzijn. Niks anders kan leiden tot waarheid volgens mij.
Eigenlijk is dit devotie voor de waarheid, lijkt me.

Voor mij is het belangrijk wat leraren onderwijzen en de verschillen ook te zien en erkennen want dit heeft allemaal een relatie met welzijn, met heil, met diagnose en behandeling.
Het gaat ergens om vind ik.

Mooie samenvatting van het belang van visie, inzicht en realiteitszin! Ik deel je gevoel dat liefde alleen onvoldoende is – het goede hart is een prachtige drijfveer, maar wijsheid is essentieel om daadwerkelijk bij te dragen aan welzijn.

Je noemt heel terecht dat “de weg naar de hel geplaveid is met goede bedoelingen”. Dat brengt me bij het werk van C.G. Jung en Rüdiger Dahlke: zij laten zien dat onbewuste patronen en projecties ons handelen sterk beïnvloeden, zelfs als onze intenties zuiver zijn. Zonder zelfinzicht en het durven onderzoeken van onze schaduwkanten, blijven we vaak gevangen in herhaling en illusie.

Ramesh Balsekar benadrukt dat inzicht ontstaat als je ziet dat alles gebeurt – “events happen, deeds are done, but there is no individual doer thereof”. Het loslaten van de identificatie met het ‘ik’ als doener kan leiden tot een diepe ontspanning en compassie, juist omdat je beseft dat alles in het universum met elkaar verbonden is.

Stanislav Grof en William A. Richards tonen aan dat bewustzijn vele lagen kent. Door te onderzoeken, te ervaren en te reflecteren, ontdek je steeds meer over jezelf en de wereld. Diepgaande transformatie vraagt moed en openheid, en vaak ook het doorleven van ongemakkelijke waarheden.

Kortom: het goede hart is een kompas, maar wijsheid is de kaart. Alleen door beide te combineren – liefdevolle betrokkenheid én het onbevangen onderzoeken van de realiteit – kun je werkelijk bijdragen aan het welzijn van jezelf en anderen. En zoals je zegt: het is een voortdurende oefening, een devotie aan de waarheid.



Samengevat

Liefde is het kompas, wijsheid de kaart. Zonder visie blijft het goede hart verdwaald; zonder liefde blijft wijsheid kil. Alleen samen leiden ze naar waarachtig welzijn – voor jezelf en alles wat leeft. Zoals Balsekar, Jung en Grof laten zien: inzicht, zelfonderzoek en het loslaten van identificatie zijn sleutels tot bevrijding en betekenisvol handelen.

[lang kwaat]

Met andere woorden: waar ligt volgens jou de grens tussen een ‘passioneel hart’ dat verdeelt, en een hart dat zich toelegt op het ontmantelen van illusies en het vrijmaken van inzicht?

Leuke vraag. Bedankt.

Mijn indruk is die grens eigenlijk ligt bij het goedkeuren van hartstochtelijke mentale, verbale en fysieke activiteiten. Bijvoorbeeld, door hartstocht wordt onze eigen belevingswereld van andere mensen verdeeld in termen van die is vriend en die is vijand. Hartstocht maakt dat je voor de ene sympathie voelt en voor de andere antipathie. Dit passioneel hart verdeelt en legt zich niet toe op het ontmantelen van de illusie dat iemand werkelijk een vriend of vijand is. Het passionele hart ziet de leegte (betrekkelijkheid) niet van zulke begrippen. Vrienden kunnen ook zomaar weer vijanden worden en vijanden weer vrienden. Niks verdeelt meer volgens mij dan hartstocht. Dat niet erkennen, vind ik een voorbeeld van een hart dat zich niet toelegt op het ontmantelen van illusies en het vrijmaken van inzicht.

Ik denk dat hartstocht vaak wordt gezien en beleefd als een soort oprechte betrokkenheid. Ook dan leg je je niet toe, vind ik, op het ontmantelen van illusie en het vrijmaken van inzicht.
Hartstocht ontstaat niet uit een zuivere laag in jezelf. Het is onze bagage wat hartstocht veroorzaakt. Hartstocht is niet verbonden met zaken echt helder zien, is nooit mededogend en liefdevol van aard, nooit wijs. Het is altijd partijdig van aard, eenzijdig, overhellend, extreem van aard. Voorbeeld, vaak voel je wel sympathie, liefde, empathie, begrip voor slachtoffers maar niet voor de dader. Die kan je wel wat aan doen. Hartstocht veroorzaakt dit. De nadelen hiervan niet erkennen vind ik ook een voorbeeld van een hart dat zich niet toelegt op het ontmantelen van illusies en het vrijmaken van inzicht.

Sommige boeddhisten eisen dat ook de boeddhist werelds is, vol hartstocht, partij kiezend, vol emotie van voorkeur en afkeer, geleid door sympathie en antipathie, want dan ben je, zogenaamd, een echt mens en gevoelig.  Dit vind ik ook een voorbeeld van een hart dat zich niet toelegt op het ontmantelen van illusies en het vrijmaken van inzicht.

Dat we zo lastig hartstochtloos worden illustreert denk ik ook hoeveel weerstand er in ons zit om hartstocht echt los te laten. We zien het als iets moois, edels en het is oersterk verbonden met ons besef van er-Zijn, Ik ben. Misschien wordt hartstocht zelfs gezien als Liefde.  Dit vind ik ook een voorbeeld van een hart dat zich niet toelegt op het ontmantelen van illusies en het vrijmaken van inzicht.

Ik geloof dat de Boeddha heel consequent was hierin. Ik zie de Boeddha als de meest consequente persoon hierin doordat hij zich toelegde op zuiverheid en het afzwakken en beeindiging van de hartstocht die verblindt en waardoor alles wordt overdreven.
Misschien is Boeddha's leer niet werelds genoeg, misschien zal de wereldlijke mens er nooit echt mee uit te voeten kunnen, en misschien zal de realisatie van de Boeddha altijd maar een soort ideaal en vergezicht zijn, onbereikbaar voor gewone mensen die hele andere belangen nastreven dan waarheid en bevrijding, maar dan nog is het iets geweldigs, vind ik. Want het houdt ons een spiegel voor.  Hartstochtelijke betrokkenheid maakt geen einde aan lijden. Het doorbreekt de lijdenspiraal niet. Het voedt het. Het is de oorzaak. De mensheid kan er eindeloos omheen willen lopen maar het is gewoon zo.

Ik denk niet dat de wereld ooit uit de greep zal geraken van hartstocht en altijd wel in brand zal staan met de vuren van haat, hebzucht en begoocheling. Maar in ieder geval is er 1 mens geweest in de geschiedenis die heel consequent het vuur in zichzelf heeft gedoofd. De Boeddha had mijns inziens een hart dat zich toelegde op het ontmantelen van illusies en het vrijmaken van inzicht.
Al kan de wereld er niet mee uit de voeten, en zal de mens misschien wel altijd hartstocht idealiseren, zich er mee vereenzelvigen, het aanprijzen als iets edels, moois, goeds, wijs, het zal alleen maar betekenen dat de lijdenspiraal nooit eindigt zo. Zo zie ik het alhans.

Alles valt en staat met hoe we zelf denken en oordelen over hartstocht, volgens mij. Het hart niet gericht op het ontmantelen van illusies en het vrijmaken van inzicht zal hartstocht aanprijzen als iets moois, essentieels, edels, oprechts, zuivers, authentieks, net als Mara. Dat denk ik.
 

[ervaringsgetuige]

...
Zoiets komt nu in me op. Als ik er helemaal naast zit, dan hoor ik het graag.

Mooi hoe je de subtiele vermenging van begeerte, visie en eigenwaan in het directe ervaren beschrijft.

Wat mij daarbij inspireert uit het werk van Ramesh Balsekar is zijn diepe verwantschap met het Taoïstische principe van (wei) wu wei: handelen door niet-handelen, ofwel het laten gebeuren van het leven zonder tussenkomst van een persoonlijke doener. Balsekar zag, mede door de invloed van Wei Wu Wei, dat bevrijding niet ontstaat door het forceren van een oordeelloze staat, maar juist door het doorzien dat alles vanzelf gebeurt – zonder een afzonderlijk ‘ik’ dat controle heeft.

Dit sluit aan bij wat je zegt over het steeds opnieuw herkennen van identificatie en projectie: niet door te proberen het te beheersen, maar door te ontspannen in het natuurlijke proces van bewustwording. In de geest van (wei) wu wei is het inzicht dat het leven zichzelf leeft, en dat het hart pas werkelijk de ondeelbare aard van het bestaan kan “verstaan” als er geen krampachtig streven meer is naar een puur oordeelloze ervaring, maar een open ontvankelijkheid voor wat zich aandient.

Zoals Balsekar zelf aangaf: “All there is, is consciousness, and consciousness is all there is”. Het pad is dus niet het forceren van openheid, maar het herkennen dat alles – inclusief oordelen, identificaties en inzichten – vanzelf verschijnt en verdwijnt in het ene bewustzijn.


Kort samengevat:

In de geest van (wei) wu wei: het hart kan de ondeelbare werkelijkheid pas herkennen als er ontspanning komt in het besef dat alles vanzelf gebeurt, zonder een afzonderlijke doener. Werkelijke openheid is niet het resultaat van inspanning, maar van overgave aan het natuurlijke proces van leven en bewustzijn.

[ervaringsgetuige]

Ik denk niet dat de wereld ooit uit de greep zal geraken van hartstocht en altijd wel in brand zal staan met de vuren van haat, hebzucht en begoocheling. Maar in ieder geval is er 1 mens geweest in de geschiedenis die heel consequent het vuur in zichzelf heeft gedoofd. De Boeddha had mijns inziens een hart dat zich toelegde op het ontmantelen van illusies en het vrijmaken van inzicht.Al kan de wereld er niet mee uit de voeten, en zal de mens misschien wel altijd hartstocht idealiseren, zich er mee vereenzelvigen, het aanprijzen als iets edels, moois, goeds, wijs, het zal alleen maar betekenen dat de lijdenspiraal nooit eindigt zo. Zo zie ik het alhans.

Waarom blijf je toch zo gefocust op die éne persoon van 2.500 jaar geleden? Er zijn er meer voor en na hem geweest hoor, en ze zijn er nog.
Er zijn talloze voorbeelden van mensen die als verlicht, wijs of diep inzichtelijk worden beschouwd – zowel in het verleden als in het heden, in Azië én in het Westen. De Boeddha is een belangrijk referentiepunt, maar beslist niet de enige.


Zo worden ook Byron Katie en Ramesh Balsekar door velen gezien als mensen die een diep inzicht en een bevrijdend bewustzijn belichamen, ook al komen ze niet uit de traditionele boeddhistische lijn. Hun werk en aanwezigheid hebben voor talloze mensen geleid tot meer helderheid, vrijheid en innerlijke vrede.

Byron Katie is bekend van “The Work”, een eenvoudige maar krachtige methode om gedachten te onderzoeken en los te laten. Haar inzichten over het loslaten van identificatie met gedachten en het direct ervaren van de werkelijkheid sluiten sterk aan bij non-duale tradities en boeddhistische wijsheid.

Ramesh Balsekar was een directe leerling van Nisargadatta Maharaj en bracht Advaita Vedanta op een toegankelijke manier naar het Westen. Zijn onderricht over het ontbreken van een persoonlijke doener, het spontaan gebeuren van alles, en het belang van overgave, wordt door veel mensen als diep bevrijdend ervaren.


Naast Byron Katie en Ramesh Balsekar zijn er nog meer hedendaagse leraren die door velen als “verlicht” of “ontwaakt” worden gezien, zoals:

• Eckhart Tolle (auteur van “De kracht van het Nu”)
• Mooji
• Adyashanti
• Rupert Spira
• Tenzin Palmo (westerse boeddhistische non en leraar)
• Thich Nhat Hanh (tot zijn overlijden in 2022, wereldwijd geliefd zenleraar)
• Jetsunma Tenzin Palmo
• Sadhguru
• Ramana Maharshi (20e eeuw, Advaita Vedanta)
  
  

Conclusie

Verlichting, wijsheid en diep inzicht zijn universeel en tijdloos, en manifesteren zich in vele vormen, tradities en mensen – ver voorbij de grenzen van het boeddhisme alleen. Byron Katie en Ramesh Balsekar zijn daar prachtige, eigentijdse voorbeelden van!

Alles valt en staat met hoe we zelf denken en oordelen over hartstocht. Het hart niet gericht op het ontmantelen van illusies en het vrijmaken van inzicht zal hartstocht aanprijzen als iets moois, essentieels, edels, oprechts, zuivers, authentieks, net als Mara.

Het hart dat zich toelegt op het ontmantelen van illusies is niet het hart dat vecht tegen hartstocht, maar het hart dat steeds opnieuw durft te zien wat er is – zonder identificatie, zonder veroordeling. In die openheid kan inzicht ontstaan, voorbij verdeeldheid en lijden.

[lang kwaat]

Je schrijft hier dat je vroeger vooral zaken met het hart verstond. Dat was dus niet je hart maar je verstand (ego). Het verstand is een valkuil want dat is analytisch, dualistisch en geneigd tot identificatie met het "ik" en denkt het leven te kunnen beheersen of verdelen.
Het hart (of het diepere bewustzijn) is open, niet-oordelend en in staat tot directe ervaring van eenheid en verbondenheid.
Alleen het hart kan de ondeelbare aard van het bestaan “verstaan”.[/font]

Ik denk dat het beter is te zien, hier en nu, op nuchtere en realistische wijze, direct zichtbaar en niet esoteer, hoe snel je eigenlijk als mens wel niet uit de verbinding raakt of stapt. Verbonden met wie je mag, oke, met wie je dierbaar is, oke, met wie je waardeert en jou waardeert, oke, met mensen die je eigen belangen niet tegenwerken, oke...maar als iemand je even niet bevalt, als iemand je tegenwerkt in je strevens, of als iemand andere ideeën heeft, als iemand anders je niet mag etc.... zijn al die ideeën over je verbonden weten, toch vooral holle frasen. Ze klinken altijd zo diep maar eigenlijk, daadwerkelijk aan de praktijk en het dagelijks functioneren getoetst, hebben ze zelden enige daadwerkelijke body.

[lang kwaat]

Mooie samenvatting van het belang van visie, inzicht en realiteitszin! Ik deel je gevoel dat liefde alleen onvoldoende is – het goede hart is een prachtige drijfveer, maar wijsheid is essentieel om daadwerkelijk bij te dragen aan welzijn.

Je noemt heel terecht dat “de weg naar de hel geplaveid is met goede bedoelingen”. Dat brengt me bij het werk van C.G. Jung en Rüdiger Dahlke: zij laten zien dat onbewuste patronen en projecties ons handelen sterk beïnvloeden, zelfs als onze intenties zuiver zijn. Zonder zelfinzicht en het durven onderzoeken van onze schaduwkanten, blijven we vaak gevangen in herhaling en illusie.

Inderdaad, heel belangrijk. Een opmerking: Ik geloof dat de Boeddha drijfveren nooit echt zag als verbonden met het zuivere maar drijfveren bevatten altijd een element van bezoedeling zelfs als ze goed of heilzaam zijn. Alle drijfveren zijn volgens mij vormen van hartstocht en bevrijden niet van de lijdensspiraal, van samsara. Ze kunnen desondanks wel verdienstelijk zijn. 

In de sutta's vind ik dit terug als het onderscheid in het wereldlijke edele pad en het boven-wereldlijke (MN117). Drijfveren zijn niet echt gebaseerd op helder zien, ook de goede niet.
Maar als je sterke goede drijfveren hebt, zoals: Vanuit jezelf geneigd zijn om te zorgen, te geven, lief te hebben, te helpen, te verbinden etc. dan is dat verdienstelijk en zal dat zeker je eigen en andermans welzijn ondersteunen. Volgens de Boeddha niet alleen in dit leven. Het moet alleen niet verward worden met zuiverheid. Zuiverheid gaat ook niet om een zuivere moraal maar om helder zien. Zoals water. Bij helder water zie je alles scherp, zelfs de bodem. Het is diep doordringend. Dat is waar zuiverheid naar verwijst.
Je kunt het ook zo zeggen: drijfveren zijn nog gebaseerd op onwetendheid, ook de verdienstelijke neigingen in onszelf.

Ramesh Balsekar benadrukt dat inzicht ontstaat als je ziet dat alles gebeurt – “events happen, deeds are done, but there is no individual doer thereof”. Het loslaten van de identificatie met het ‘ik’ als doener kan leiden tot een diepe ontspanning en compassie, juist omdat je beseft dat alles in het universum met elkaar verbonden is.

 Eigenlijk gaat dit over het niet-zien van het voorwaardelijk ontstaan van de eigenwaan Ik ben en het verlangen Ik ben, de onderliggende neiging Ik ben. Het anicca kenmerk van eigenwaan en van wat ook verbeeld wordt, niet zien. De leegte er niet van zien, het anatta kenmerk. Het voorwaardelijk ontstaan niet zien is de leegte van iets niet zien.
Eigenwaan 'Ik ben' (ego indruk) niet kennen als vergankelijk, altijd ontstaand en eindigend, als een last, als lijden, als niet-zelf, leeg, niet substantieel, is eigenwaan niet kennen zoals het werkelijk is.

Stanislav Grof en William A. Richards tonen aan dat bewustzijn vele lagen kent. Door te onderzoeken, te ervaren en te reflecteren, ontdek je steeds meer over jezelf en de wereld. Diepgaande transformatie vraagt moed en openheid, en vaak ook het doorleven van ongemakkelijke waarheden.

Vind ik ook. Eén zo'n ongemakkelijke waarheid vind ik dat je ook gaat inzien dat je eigenlijk verliefd bent op onheilzame staten en eigenlijk niet vrede van het hart wilt ook.

[lang kwaat]

Conclusie

Verlichting, wijsheid en diep inzicht zijn universeel en tijdloos, en manifesteren zich in vele vormen, tradities en mensen – ver voorbij de grenzen van het boeddhisme alleen. Byron Katie en Ramesh Balsekar zijn daar prachtige, eigentijdse voorbeelden van!

Hoe bepaal je dan dat iets getuigt van diep inzicht?

Het hart dat zich toelegt op het ontmantelen van illusies is niet het hart dat vecht tegen hartstocht, maar het hart dat steeds opnieuw durft te zien wat er is – zonder identificatie, zonder veroordeling. In die openheid kan inzicht ontstaan, voorbij verdeeldheid en lijden.

Wat is veroordeling? Wat is verdeeldheid?

Als een emotie van afkeer in je opkomt, stel, bij iets wat je ziet, hoort, voelt, kent,  is er dan geen sprake van veroordeling en verdeeldheid? (Mijn mening: wel degelijk).
Jouw mening is: zolang je maar niks met die afkeer doet en dus u i t e r l i j k geen blijf geeft van die afkeer, is er geen sprake van veroordeling en verdeeldheid.
Zo benadruk jij dat verdeeldheid en veroordeling niet iets van het hart is maar van het hoofd en verstand, het mentale bewustzijn.
Emoties zie jij niet als oordeelsvormen. Ik wel. Hartstocht is een oordeelsvorm. Alleen niet met je hoofd maar met je hart.

Alleen het echt bekoelde hart, bevrijd, oordeelt niet meer, Nibbana, the state of grace, de waarheid. Alleen dat zaait geen verdeeldheid.
Zelfs al zou je niks met emoties doen wanneer die ontstaan, je zal zien dat Anderen dat toch oppikken, en anderen voelen wel degelijk een oordeel, terecht ook.

[ervaringsgetuige]

Je schrijft hier dat je vroeger vooral zaken met het hart verstond. Dat was dus niet je hart maar je verstand (ego). Het verstand is een valkuil want dat is analytisch, dualistisch en geneigd tot identificatie met het "ik" en denkt het leven te kunnen beheersen of verdelen.
Het hart (of het diepere bewustzijn) is open, niet-oordelend en in staat tot directe ervaring van eenheid en verbondenheid.
Alleen het hart kan de ondeelbare aard van het bestaan “verstaan”.

Ik denk dat het beter is te zien, hier en nu, op nuchtere en realistische wijze, direct zichtbaar en niet esoteer, hoe snel je eigenlijk als mens wel niet uit de verbinding raakt of stapt. Verbonden met wie je mag, oke, met wie je dierbaar is, oke, met wie je waardeert en jou waardeert, oke, met mensen die je eigen belangen niet tegenwerken, oke...maar als iemand je even niet bevalt, als iemand je tegenwerkt in je strevens, of als iemand andere ideeën heeft, als iemand anders je niet mag etc.... zijn al die ideeën over je verbonden weten, toch vooral holle frasen. Ze klinken altijd zo diep maar eigenlijk, daadwerkelijk aan de praktijk en het dagelijks functioneren getoetst, hebben ze zelden enige daadwerkelijke body.

Jij denkt dat het beter te zien is zus..., de ander denkt dat het beter te zien is zo...

Ieder denkt er het zijn betere maar van.
Voor mij is het al decennia lang poepsimpel en ik ontving het vandaag nog is goed geformuleerd in een quote van Diederik Wolsak.
Zie...

Karma?

"People get into a heavy-duty sin and guilt trip, feeling that if things are going wrong, that means that they did something bad and they are being punished. That's not the idea at all. The idea of karma is that you continually get the teachings that you need to open your heart. To the degree that you didn't understand in the past how to stop protecting your soft spot, how to stop armoring your heart, you're given this gift of teachings in the form of your life, to give you everything you need to open further." ~ Pema Chodron
 
True. Every day I am given multiple opportunities to heal old beliefs, transform mistaken identities and reinterpret events from my youth. What an extraordinarily benevolent world this is. No-one can force me to avail myself of this steady stream of offerings; my ‘victim’ identity has a great deal of trouble seeing this world as anything but ‘cruel’ and ‘unfair’. And, yes, it certainly has all the appearances from time to time. My task is to continually say: “There has to be another way of seeing this.” With that decision another way reveals itself. Nothing has ever gone wrong.

Love,
Diederik

Founder and Program Director of Choose Again

"The idea of karma is that you continually get the teachings that you need to open your heart"...
Ik heb de zin nog is in een purper kleur gezet.

Ingewikkelder dan dit is Karma niet.

"how to stop armoring your heart" vind ik ook een mooie - vandaar ook in purper kleur gezet -  daar gaat het om.

Je kan daar eindeloos over filosoferen maar je snapt dit of je snapt dit niet.

[ervaringsgetuige]

Stanislav Grof en William A. Richards tonen aan dat bewustzijn vele lagen kent. Door te onderzoeken, te ervaren en te reflecteren, ontdek je steeds meer over jezelf en de wereld. Diepgaande transformatie vraagt moed en openheid, en vaak ook het doorleven van ongemakkelijke waarheden.

Vind ik ook. Eén zo'n ongemakkelijke waarheid vind ik dat je ook gaat inzien dat je eigenlijk verliefd bent op onheilzame staten en eigenlijk niet vrede van het hart wilt ook.

Uit jarenlang luisterend naar de diepe inzichten van mijn helder-ziende François is me heel veel bijgebleven.
Zo vertelde hij me in 2009 letterlijk: "Jij bent verslaafd aan een vorm van niet aanvaard, niet geliefd te zijn."


Ik was dus niet verliefd op maar verslaafd aan "onheilzame staten".
Nu kan verliefd zijn wel gezien worden als een verslaving - Jan Geurtz heeft er een bestseller over geschreven met als titel "Verslaafd aan Liefde", waaruit...

'Er zijn tegenwoordig nogal wat westerse spirituele leraren die heel inspirerende boeken schrijven over hun eigen verlichtingservaring, maar niet veel duidelijkheid geven over hoe je zelf zo’n schitterende staat van realisatie kunt bereiken.

Een uitzondering hierop is de Amerikaanse schrijfster Byron Katie. Zij heeft een prachtige en eenvoudige methode ontwikkeld, The Work, waarmee je heel effectief je eigen beknellende negatieve concepten leert doorzien en kunt ophouden met die te projecteren op anderen en op je omstandigheden. In harmonie leven met hoe de dingen zijn, kun je van haar leren. Haar standaardwerk is: Vier vragen die je leven veranderen (ISBN 978-90-225-3574-5). Een leuk en verhelderend boek van haar is: Ik heb je liefde nodig, is dat waar? (ISBN 978-90-225-4229-3). Zij geeft ook af en toe workshops. Zie www.thework.com.'

Fragment uit
Verslaafd aan liefde
Jan Geurtz

Maar verslaafd aan Liefde is dus nog iets anders dan verslaafd zijn aan "onheilzame staten".
Zie Artificiële-intelligentie antwoord...


Je hebt helemaal gelijk: “Verslaafd aan liefde” zoals Jan Geurtz het beschrijft, is inderdaad iets anders dan verslaafd zijn aan “onheilzame staten” in het algemeen. Het is een interessante nuance die je aanstipt. Laten we het verschil even helder uiteen zetten.

Verslaafd aan liefde volgens Jan Geurtz

In zijn boek Verslaafd aan liefde beschrijft Geurtz hoe veel mensen onbewust hun eigenwaarde laten afhangen van de liefde en bevestiging van anderen. Dit leidt tot een soort “verslaving” aan relaties, verliefdheid of het gevoel nodig te zijn. De kern is dat je liefde buiten jezelf zoekt om een innerlijk gevoel van tekort of onzekerheid te compenseren. Dit patroon is vaak diepgeworteld en zorgt ervoor dat je steeds opnieuw in dezelfde valkuilen stapt, bijvoorbeeld door te blijven hangen in ongezonde relaties of steeds bevestiging te zoeken.

Kortom:

• De “verslaving” draait om het zoeken naar liefde, waardering en bevestiging van buitenaf.
• Het gaat om het vermijden van het gevoel van innerlijke leegte of zelfafwijzing.
  
  

Verslaving aan onheilzame staten

Onheilzame staten zijn in de boeddhistische psychologie bijvoorbeeld gevoelens als boosheid, jaloezie, angst, slachtofferschap, of depressie. Sommige mensen raken (onbewust) “verslaafd” aan deze staten, omdat ze vertrouwd zijn of een bepaalde identiteit bieden (“ik ben nu eenmaal zo”). Het kan ook een manier zijn om aandacht te krijgen of verantwoordelijkheid te vermijden.

Kortom:

• Hier gaat het om het vasthouden aan negatieve emoties of denkpatronen, vaak uit gewoonte of zelfbescherming.
• De “verslaving” is niet zozeer gericht op het zoeken van liefde, maar op het blijven hangen in bekende, maar onprettige gemoedstoestanden.
  
  

Het raakvlak

Wat deze twee vormen van “verslaving” gemeen hebben, is dat ze beide voortkomen uit een diepgeworteld gevoel van gemis of innerlijke pijn. In beide gevallen is er sprake van het zoeken van oplossingen buiten jezelf (liefde van anderen, of het vasthouden aan bekende emoties), in plaats van het direct onder ogen zien en doorvoelen van je eigen pijn of leegte.

Byron Katie en The Work

Jan Geurtz noemt Byron Katie als iemand die een praktische methode biedt om deze patronen te doorbreken. The Work helpt je om je eigen gedachten en overtuigingen kritisch te onderzoeken, waardoor je minder geneigd bent om je geluk te laten afhangen van anderen of van je omstandigheden. Dit maakt het een waardevol hulpmiddel, zowel voor mensen die “verslaafd zijn aan liefde” als voor mensen die vastzitten in onheilzame staten.

Samengevat:

• Verslaafd aan liefde is specifiek gericht op het zoeken van liefde en bevestiging buiten jezelf.
• Verslaafd aan onheilzame staten gaat over het vasthouden aan negatieve emoties of patronen.
• Beide zijn vormen van psychologische afhankelijkheid, maar met een andere focus en dynamiek.

Mocht je verder willen praten over hoe je deze patronen kunt herkennen of doorbreken, of wil je meer weten over The Work van Byron Katie, laat het gerust weten!


https://www.perplexity.ai/search/jan-geurtz-schreef-in-zijn-boe-oj5Ym557Reubetqo60uD.A#0

[ervaringsgetuige]

Conclusie

Verlichting, wijsheid en diep inzicht zijn universeel en tijdloos, en manifesteren zich in vele vormen, tradities en mensen – ver voorbij de grenzen van het boeddhisme alleen. Byron Katie en Ramesh Balsekar zijn daar prachtige, eigentijdse voorbeelden van!

Hoe bepaal je dan dat iets getuigt van diep inzicht?

Byron Katie stelt dat diep inzicht ontstaat wanneer je je gedachten en overtuigingen kritisch onderzoekt met haar methode The Work. Dit gebeurt aan de hand van vier fundamentele vragen:

• Is het waar?
  
  
• Kun je absoluut zeker weten dat het waar is?
  
  
• Hoe reageer je, wat gebeurt er, wanneer je die gedachte gelooft?
  
  
• Wie zou je zijn zonder die gedachte?
  

Door deze vragen toe te passen op je overtuigingen, ontdek je dat veel lijden niet door de werkelijkheid zelf komt, maar door wat je gelooft over die werkelijkheid. Diep inzicht volgens Katie is het besef dat je gedachten verhalen zijn die losstaan van de feitelijke realiteit, en dat vrede ontstaat wanneer je de realiteit accepteert zoals die is.

Een ervaring getuigt volgens Katie van diep inzicht als het leidt tot innerlijke vrede, acceptatie van ‘wat is’, en het loslaten van identificatie met beperkende gedachten. Het is geen intellectueel begrip, maar een directe, bevrijdende ervaring van helderheid en vrijheid.


Ramesh Balsekar beschouwt diep inzicht als het besef dat er geen persoonlijk ‘doenerschap’ is: alles gebeurt volgens het kosmische script, zonder een individueel ego dat controle heeft. Diep inzicht volgens Balsekar is het doorzien van de illusie van het persoonlijke ego en het herkennen dat gedachten, emoties en handelingen spontaan opkomen en plaatsvinden door het geheel van het bestaan.

Voor Balsekar is een ervaring pas een teken van diep inzicht als er een fundamentele ontspanning en acceptatie ontstaat: het verdwijnen van innerlijke strijd, schuld, schaamte of trots, omdat men inziet dat niemand werkelijk de ‘doener’ is. Dit besef leidt tot overgave, vrede en het einde van innerlijke verdeeldheid.


Samengevat

• Byron Katie: Diep inzicht blijkt uit het doorzien van je gedachten als verhalen, het loslaten van identificatie daarmee, en het vinden van vrede met de realiteit zoals die is.
  
  
• Ramesh Balsekar: Diep inzicht is het besef dat er geen persoonlijke doener is, wat leidt tot overgave, acceptatie en het verdwijnen van innerlijke conflicten.

In beide visies is diep inzicht niet enkel rationeel, maar een directe, transformerende ervaring die leidt tot rust, helderheid en acceptatie.

[ervaringsgetuige]

Het hart dat zich toelegt op het ontmantelen van illusies is niet het hart dat vecht tegen hartstocht, maar het hart dat steeds opnieuw durft te zien wat er is – zonder identificatie, zonder veroordeling. In die openheid kan inzicht ontstaan, voorbij verdeeldheid en lijden.

Wat is veroordeling? Wat is verdeeldheid?

Byron Katie beschouwt veroordeling als het resultaat van gehechtheid aan overtuigingen over anderen of situaties. Je veroordeelt wanneer je gelooft te weten wat goed is voor een ander, of wanneer je denkt dat de werkelijkheid anders zou moeten zijn dan ze is. Dit ontstaat uit het geloven van je eigen gedachten zonder ze te onderzoeken. Veroordeling is volgens Katie dus niet een objectief feit, maar een subjectieve projectie van je eigen overtuigingen op de wereld.

"Als ik denk dat ik weet wat het beste is voor iemand anders, wil dat zeggen dat ik buiten mijn eigen zaak ben. Ook al doe ik het uit naam van de liefde, het is toch pure arrogantie, en het levert spanningen, zorgen en angsten op."

Verdeling ontstaat volgens Byron Katie wanneer je je mentaal bezighoudt met andermans zaken of wanneer je gelooft dat jouw waarheid de enige waarheid is. Dit leidt tot conflict, afstand en ongelijkwaardigheid. Door je overtuigingen niet te onderzoeken en vast te houden aan je eigen gelijk, creëer je afscheiding tussen jezelf en anderen. Werkelijke verbinding ontstaat pas als je gedachten onderzoekt en beseft dat ieder zijn eigen waarheid heeft.

"Als de oordelen zijn verdwenen blijft er liefde over."

Voor Ramesh Balsekar is veroordeling het gevolg van identificatie met het persoonlijke ego en het idee van 'doenerschap'. Je veroordeelt als je gelooft dat jij of een ander autonoom verantwoordelijk is voor daden, gedachten of gevoelens. In zijn visie is veroordeling een illusie die voortkomt uit het niet doorzien van de werkelijke aard van het bestaan: alles gebeurt volgens het kosmische script, zonder een persoonlijke doener. Zodra je inziet dat niemand werkelijk de doener is, verdwijnt de neiging tot veroordelen.


Verdeling ontstaat volgens Balsekar wanneer het idee van afgescheidenheid wordt geloofd: het geloof dat er een afzonderlijk, autonoom 'ik' bestaat dat losstaat van het geheel. Dit leidt tot innerlijke en uiterlijke conflicten, schuld, trots en strijd. Werkelijke eenheid en vrede ontstaan wanneer het besef doordringt dat alles één is en dat persoonlijke identificatie een illusie is.

Samengevat:

• Byron Katie: Veroordeling is het geloven van je gedachten over anderen; verdeeldheid ontstaat door gehechtheid aan je eigen gelijk en het bemoeien met andermans zaken.
  
  
• Ramesh Balsekar: Veroordeling komt voort uit het geloof in een persoonlijk ego; verdeeldheid ontstaat door het idee van afgescheidenheid en verdwijnt bij het besef van non-dualiteit.

[ervaringsgetuige]

Als een emotie van afkeer in je opkomt, stel, bij iets wat je ziet, hoort, voelt, kent,  is er dan geen sprake van veroordeling en verdeeldheid? (Mijn mening: wel degelijk).
Jouw mening is: zolang je maar niks met die afkeer doet en dus u i t e r l i j k geen blijf geeft van die afkeer, is er geen sprake van veroordeling en verdeeldheid.
Zo benadruk jij dat verdeeldheid en veroordeling niet iets van het hart is maar van het hoofd en verstand, het mentale bewustzijn.

Dat zie je helemaal verkeerd.
Als emoties in mij opkomen adem ik daar in eerste instantie in à la Stanislav Grof, daarna onderzoek ik mijn gedachten à la Byron Katie.

Emoties zie jij niet als oordeelsvormen. Ik wel. Hartstocht is een oordeelsvorm. Alleen niet met je hoofd maar met je hart.

Ik zie emoties en hartstocht net als Stanislav Grof en William A. Richards.
Zie...


Grof ziet emoties als uitingen van diepe psychische lagen, vaak verbonden met perinatale (rond geboorte) en transpersoonlijke (overstijgende) ervaringen. Emoties kunnen in zijn visie zeer intens zijn en wijzen op onbewuste processen of trauma’s die verwerkt willen worden. Emoties zijn dus niet alleen reacties op het heden, maar kunnen ook echo’s zijn van oude, zelfs archetypische ervaringen.


Hartstocht of intense emotionele staten kunnen in Grofs werk wijzen op een innerlijke drang naar heelheid en transformatie. In holotropische staten (zoals bij ademwerk of psychedelica) kan hartstocht leiden tot catharsis, heling of spirituele inzichten. Emoties en hartstocht zijn voor Grof niet per se oordelen, maar signalen van diepere processen in de psyche, die bewust doorleefd en geïntegreerd kunnen worden.


Richards (psychedelisch onderzoeker en therapeut) beschouwt emoties als essentiële componenten van de menselijke ervaring, die tijdens therapeutische sessies (bijvoorbeeld met psilocybine) naar boven kunnen komen en verwerkt kunnen worden. Emoties zijn volgens hem poorten naar inzicht, genezing en spirituele groei.


In de context van Richards’ werk is hartstocht vaak verbonden met existentiële thema’s als liefde, verbondenheid en zingeving. Hartstocht wordt niet als een oordeel gezien, maar als een krachtige, soms transformerende menselijke ervaring die richting kan geven aan het leven en spirituele verdieping kan brengen.

Alleen het echt bekoelde hart, bevrijd, oordeelt niet meer, Nibbana, the state of grace, de waarheid. Alleen dat zaait geen verdeeldheid.

Doe the work van Byron Katie en onderzoek je oordelen.

Bij The Work van Byron Katie begint elk werkblad met het uitnodigen om vrijuit te oordelen. Katie moedigt je juist aan om je oordelen, verwijten en beschuldigingen over anderen of situaties ongecensureerd op papier te zetten. Dit is een bewuste eerste stap in haar methode.


Waarom?

Volgens Byron Katie zijn oordelen en overtuigingen niet verkeerd of verboden, maar vormen ze juist de ingang naar zelfonderzoek en innerlijke vrijheid. Door ze op te schrijven, maak je ze zichtbaar en kun je ze vervolgens onderzoeken met de vier vragen van The Work:

• Is het waar?
• Kun je absoluut zeker weten dat het waar is?
• Hoe reageer je, wat gebeurt er, wanneer je die gedachte gelooft?
• Wie zou je zijn zonder die gedachte?

Pas na het opschrijven en erkennen van je oordeel, ga je het onderzoeken. Dit onderzoek leidt vaak tot het loslaten van stress, boosheid of lijden, en tot meer helderheid en acceptatie.

Samengevat:
Byron Katie ziet oordelen niet als iets dat je moet onderdrukken, maar als een kans om jezelf te bevrijden. Elk werkblad begint daarom met het geven van volledige vrijheid tot oordelen, zodat je eerlijk en zonder schaamte kunt onderzoeken wat er in je leeft. Dit is de eerste stap naar inzicht en innerlijke rust.

Zelfs al zou je niks met emoties doen wanneer die ontstaan, je zal zien dat Anderen dat toch oppikken, en anderen voelen wel degelijk een oordeel, terecht ook.

Anderen zijn slechts je spiegel; een hulpmiddel naar "the state of grace", de waarheid, maar in feite bestaan anderen niet, want er is geen wereld daarbuiten.
Zie meer van Artificiële-intelligentie...


De stelling “anderen zijn slechts je spiegel; een hulpmiddel naar ‘the state of grace’, de waarheid, maar in feite bestaan anderen niet, want er is geen wereld daarbuiten” sluit nauw aan bij het gedachtengoed van Byron Katie en non-dualistische leraren zoals Ramesh Balsekar.


Byron Katie stelt dat alles wat je over een ander denkt, in werkelijkheid een projectie is van je eigen gedachten en overtuigingen. Anderen fungeren als spiegels: ze laten je zien welke overtuigingen en oordelen je over jezelf en de wereld hebt. Door haar methode The Work kun je deze gedachten onderzoeken en ontdekken dat je lijden voortkomt uit het geloven van je eigen gedachten, niet uit de daden van anderen.

“Wanneer ik mijn gedachten geloof, lijd ik. Wanneer ik ze niet geloof, lijd ik niet.”
— Byron Katie

Katie benadrukt dat de wereld die je ervaart, volledig gevormd wordt door je eigen denken. Wat je in anderen waarneemt, is een weerspiegeling van je eigen binnenwereld. In haar ervaring van ‘ontwaken’ ontdekte ze dat de werkelijkheid alleen in het huidige moment bestaat en dat alles wat je denkt te zien ‘buiten’ jezelf, in wezen een gedachte is die je nu gelooft.


Non-dualiteit (zoals bij Balsekar)

In de non-dualistische visie, die ook door Ramesh Balsekar wordt uitgedragen, is er geen afgescheiden ‘ik’ en geen objectief bestaande buitenwereld. Alles verschijnt in bewustzijn; de ander bestaat slechts als verschijning in jouw ervaring. De wereld ‘daarbuiten’ is een projectie van bewustzijn en bestaat niet los van het waarnemen zelf.


Samenvatting

• Anderen zijn spiegels: Ze tonen je je eigen overtuigingen en blinde vlekken.
  
  
• De wereld als gedachte: Volgens Katie en non-dualiteit bestaat de wereld zoals je die ervaart alleen in je denken en bewustzijn.
  
  
• Geen afgescheidenheid: In essentie is er geen ‘ander’ en geen wereld buiten jou; alles vindt plaats in het bewustzijn.

Deze visie nodigt uit tot radicaal zelfonderzoek: alles wat je in een ander waarneemt, kun je terughalen naar jezelf. Zo wordt elke ontmoeting een kans op inzicht en bevrijding.

[lang kwaat]

Ik denk dat Katie teveel op het niveau zit van mentaal bewustzijn en daar de oorzaak en oplossing van lijden zoekt. Ik ben daar vanaf gestapt en ik geloof dat het bij het onderbewuste ligt en de processen en beslissingen die daar plaatsvinden.

Balsekar heeft de doener niet gevonden in zichzelf. Maar hij heeft van het Universeel bewustzijn de doener gemaakt. Lijkt het.

Het idee van een doener heeft hij niet los kunnen laten.  Waarom eigenlijk niet? Is er echt een doener nodig om het ontstaan van activiteiten te verklaren? Luchtstromen komen op gang als ergens hoge en lage druk is maar vereist die activiteit een doener? (iemand die blaast of lucht verplaatst?)  Is het hele idee van een doener wel nodig om het ontstaan van activiteit te verklaren?

Het idee van een doener is volgens mij niet anders dan het concept van een Zelf. En Balsekar vond kennelijk geen grond voor een persoonlijk of individueel-zelf als doener maar hield wel vast aan een doener. Van het Universeel bewustzijn maakte hij de doener. Komt het daar op neer?

Is niet de volgende stap in iemands spirituele ontwikkeling het idee van een doener helemaal los te laten? Of gaat dat te ver?