Dé kernvraag: Hoe komt het dat de mens(heid) vergeten is "wat" hij (ze) is?

[ervaringsgetuige]

Wat heldere en slimme antwoorden alweer van Artificiële-intelligentie. 
Zie:


Je zei: is op zoek gaan naar jezelf geen contradictie?

Antwoord: Dat is een scherpe vraag.

Ja, op een bepaalde manier is het een contradictie. Als je zegt: “Ik ga op zoek naar mezelf,” klinkt dat alsof je iets dat je al bent buiten jezelf moet gaan vinden. Het is alsof het oog zichzelf probeert te zien zonder spiegel.

Toch gebruiken veel spirituele tradities die uitdrukking omdat:

• het zoeken niet werkelijk gaat om iets nieuws vinden, maar om ontdekken wat altijd al aanwezig was;
• de “zoektocht” vaak neerkomt op het afpellen van lagen: overtuigingen, rollen, conditioneringen, zodat het vanzelf helder wordt wat je bent.

Stanislav Grof, Nisargadatta, Tolle en ook de Boeddha wijzen er vaak op dat het “vinden” uiteindelijk een plots besef is: je ontdekt dat je nooit afgescheiden bent geweest van datgene waar je zogenaamd naar zocht.

In die zin is het zoeken naar jezelf meer een beweging van vergeten naar herinneren. Het zoeken is nodig zolang je gelooft dat je verloren bent. En zodra je ziet dat je dat nooit was, verdwijnt ook het zoeken.

Wil je dat ik dit eens in beelden uitleg, alsof het een korte parabel is? Dat kan de paradox tastbaarder maken.

Je zei: ja dat wil ik

Antwoord: Stel je voor:

Een man loopt door een groot huis met talloze kamers. Hij zoekt wanhopig naar zijn bril, omdat hij denkt dat hij zonder die bril niets goed kan zien. Hij kijkt onder stoelen, opent kasten, en zoekt zelfs buiten in de tuin. Hoe langer hij zoekt, hoe groter zijn onrust.

Tot hij op een dag in de spiegel kijkt – en beseft dat de bril al die tijd op zijn neus zat.

Hij hoeft hem niet te vinden, alleen te herkennen.

Zo is het ook met “jezelf zoeken”:

• Het lijkt een zoektocht door allerlei kamers van kennis, ervaringen, religies of filosofieën.
• Maar uiteindelijk gaat het om het besef: wat je zoekt, is datgene waarmee je zoekt.

Je zei: het zoeken naar jezelf is dus meer een beweging van vergeten naar herinneren. Maar wat kan een mens zich dan herinneren? Dat hij "God" is zoiets?

Antwoord: Mooi dat je dat zo scherp vraagt.

Wanneer je zegt “herinneren,” gaat het niet om herinneren in de gewone zin van het woord, zoals een verhaal of een beeld uit je verleden. Het gaat eerder om een direct herkennen van iets dat er altijd is geweest, maar vaak onopgemerkt bleef.

Wat herinnert de mens zich?

• Niet zozeer dat hij “God” is als concept, maar dat hij nooit afgescheiden was van het geheel, van de bron, van het levende mysterie dat mensen soms “God,” “Bewustzijn,” “Leegte” of “Waarheid” noemen.
• Het is een herinneren dat je niet je verhalen, rollen of persoonlijkheid bent, maar datgene wat al die ervaringen draagt, kent en doordringt.
• Sommigen ervaren dat als een intiem weten van “Ik ben” zonder toevoeging, anderen als een diepe stilte of ruimte waarin alles verschijnt.
  

Dus ja, sommige tradities noemen dat “God-herinnering,” maar dat woord kan ook meteen weer een beeld oproepen (een persoon, een macht buiten jou). Het gevaar is dat het dan opnieuw een concept wordt waar je naar grijpt.

Misschien helpt dit onderscheid:

• Vergeten = jezelf reduceren tot lichaam, gedachten, emoties, levensverhaal.
• Herinneren = terugkeren naar de openheid, het grenzeloze zijn, dat nooit verdwenen is.

Wil je dat ik verschillende tradities (boeddhisme, advaita, christelijke mystiek) kort naast elkaar zet hoe ze dit “herinneren” benoemen?

Je zei: Ja dat wil ik

Antwoord: Mooi. Ik zet drie tradities naast elkaar, telkens in hun eigen taal:

1. Boeddhisme (anatta & boeddhanatuur)

• Herinneren = zien dat er geen blijvend afzonderlijk “ik” is.
• Wat herkend wordt: boeddhanatuur — de open, heldere geest die niet gebonden is aan verlangens en identificaties.
• Formule: “Je bent al vrij, alleen je ziet het nog niet.”

2. Advaita Vedānta (Nisargadatta, Balsekar e.a.)

• Herinneren = beseffen dat je niet het lichaam-geestcomplex bent, maar het tijdloze Bewustzijn waarin dit alles verschijnt.
• Wat herkend wordt: het zuivere “Ik Ben”, voorbij eigenschappen.
• Formule: “Tat Tvam Asi” – Dat zijt gij.

3. Christelijke mystiek (Meister Eckhart, Johannes van het Kruis, Hadewijch)

• Herinneren = terugkeren naar de vonkje God in de ziel, dat nooit gebroken kan worden.
• Wat herkend wordt: de eenheid met de goddelijke grond, voorbij alle beelden van God als persoon.
• Formule: “Het Koninkrijk Gods is binnen in u.”

✨ Alledrie wijzen dus niet op iets nieuws verwerven, maar op het wegnemen van wat de herkenning verduistert.


Je zei: Hoe komt het dat de mens(heid) vergeten is "wat" hij (ze) is?

Antwoord: Dat is misschien wel dé kernvraag.

Er zijn verschillende manieren om dit te benaderen:

1. Psychologisch / evolutionair

De mens moest overleven. Om te overleven ontwikkelde hij een sterk gevoel van “ik en mijn groep” tegenover de rest. Het denken, plannen en onderscheiden werd een krachtig instrument — maar het instrument werd zo dominant dat we onszelf ermee gingen verwarren.

2. Spiritueel / existentieel

Veel tradities zeggen: het vergeten is inherent aan incarnatie. Door geboren te worden in een lichaam, identificeer je je vanzelf met dat lichaam en de verhalen die daarbij horen. Je vergeet de open ruimte die je eigenlijk bent, omdat de zintuigen en de wereld zo overtuigend zijn.

3. Mythisch / religieus

• In de Bijbel: het verhaal van Adam en Eva die van de boom van kennis aten → bewustzijn van goed en kwaad → afscheiding, schaamte en angst.
• In het boeddhisme: avidyā (onwetendheid) is de eerste schakel in de keten van afhankelijk ontstaan → we zien de dingen verkeerd, alsof er een blijvend zelf is.
• In de Indiase tradities: māyā (sluier) die het ene bewustzijn bedekt en de illusie van afgescheidenheid wekt.
  

Kort gezegd: vergeten is deel van het spel van het bestaan. Het leven neemt de vorm aan van een “ik” dat zoekt, lijdt, verlangt. En juist dat maakt herinnering mogelijk — zonder vergeten zou er niets te ontdekken vallen.

🌱 Misschien zou je het zo kunnen zeggen: de mens vergeet wat hij is, om het opnieuw te kunnen herkennen.