Ik ben zelf een Zenboeddhist, en ik zal hieronder mijn antwoorden weergeven op uw vragen wat betreft mijn beleving van het Boeddhisme:
1. wat geloven boeddhisten?Boeddhisten “geloven” niet op de wijze zoals veel andere godsdiensten dat voorschrijven, namelijk dat u zonder tastbaar bewijs zou moeten aannemen dat er sprake is van een God als schepper of bovennatuurlijke autoriteit. Boeddha spreekt in zijn leer niet over een metafysische God. In zijn leringen staat het lijden centraal, het lijden aan geboorte, ziekte, ouderdom en dood. De mens verlangt naar iets vaststaands, iets onveranderlijks, iets blijvends, maar het leven verandert onafgebroken en leidt onvermijdelijk tot het moment van lichamelijk sterven. De Boeddha stelt dat u alles wat hij gezegd heeft altijd zelf moet toetsen aan of het “waar” is; dit betekent een uitnodiging tot het toepassen van zijn (leef)regels en niet om er in te "geloven". Er wordt dus (zelf)onderzoek gevraagd, geen “geloof” in wat dan ook. Uiteraard hebben mensen echter de neiging om ook van de woorden van de Boeddha een soort verzameling van waarheden te maken. En hoewel de Boeddhistische geschriften belangrijk zijn, is de waarheid niet in woorden uit te drukken. In dit kader is er dus ook geen sprake van een geloofsbelijdenis zoals bijvoorbeeld in het Christendom.
2. geloven boeddhisten net als cristenen in 1 god?Nee, er zijn wel mythische goden en demonen in het Boeddhisme, maar die zijn net als de mens onderworpen aan het karma, het geheel aan intentionele daden die vallen onder goede daden, negatieve daden en neutrale daden. Hiermee wordt bedoeld dat de
intentie waarmee een daad wordt uitgevoerd de karmische lading bepaalt die er uit voortvloeit via de wet van oorzaak en gevolg. Feitelijk betekent het woord “karma” letterlijk “handeling”, maar de
innerlijke drijfveer die tot een bepaalde daad leidt is volgens het Boeddhisme bepalend voor de mate waarin er karma door gevormd wordt. Goede daden met de juiste intentie betreffen hulp bieden aan anderen , het leven beschermen en mededogen hebben met al wat leeft en lijdt. Slechte daden is onjuist gedrag tot zelfs wangedrag tegen de mens of de andere voelende wezens. Neutraal gedrag draagt geen goed of slecht karma in zich mee. De lading van het karma wordt niet bestuurd door een God of een ander hoger wezen, deze universele karmische wet van alle intentionele handelingen is inherent aan het leven in de kosmos. De Boeddha heeft als ethisch houvast het Achtvoudige Pad gepredikt, waarin wordt aangegeven wat een monnik zou moeten doen en laten. Hierin kan de leek zich ook spiegelen. Het is niet de bedoeling om deze leringen als dogma op te leggen of eraan onderworpen te worden, ieder moet zelf bezien in hoeverre men in staat is om een bepaalde leefregel toe te passen.
3. boeddisme is over heel de wereld maar is het per land verschillend?Het Boeddhisme is ontstaan in India, maar momenteel is het Hindoeïsme daar de grootste godsdienst. De Hindoes geloven wel in goden, en hebben volgens mij ook de meeste goden in hun religie. Er zijn veel overeenkomsten tussen het Hindoeïsme en het Boeddhisme, met name wat betreft wedergeboorte en het karma, alleen is de uitleg van hoe de wedergeboorte werkt en het karma onderling verschillend. Het Boeddhisme is uitgewaaierd vanuit India naar veel Aziatische landen, onder andere door de reis van Boeddhistisch Zenmeester Bodhidharma, die het Boeddhisme vanuit India naar China bracht. Zen is één van de takken van het Boeddhisme, die zelfs is doorgedrongen tot Japan. Er zijn nog meer stromingen, het Boeddhisme heeft zich altijd vrij moeiteloos aangepast aan de cultuur waarin het wortel schoot. De leer van de Boeddha is in eerste instantie geconserveerd door het Theravada Boeddhisme in de Pali-Canon. Vaak wordt het exclusieve monnikschap van de Theravadins geschaard onder wat men noemt het Hinayana voertuig. Op een gegeven moment is naast de Hinayana stroming langzamerhand het Mahayana voertuig ontstaan, dat in tegenstelling tot het Hinayana voertuig stelde en stelt dat niet slechts de Boeddha Verlicht zou zijn, maar dat ieder mens in eerste aanleg reeds Verlicht is. Het Mahayana stelt bij uitstek dat de mens zo verzonken is in allerlei gehechtheden en conditioneringen, dat hij of zij de werkelijkheid niet meer ziet zoals die is, maar zoals de persoonlijke projecties van wensen en strevingen die subjectieve werkelijkheid willen vormen. Met als gevolg het leven in illusies, het persoonlijk kleuren van de werkelijkheid. Natuurlijk wordt dat ook door het Theravada Boeddhisme gesteld, maar het Mahayana heeft meer werk gemaakt van het ideaal van de Boddhisattva, degene die als het ware de uiteindelijke realisatie van de eigen Verlichting uitstelt totdat ieder levend wezen is gered. Het voert te ver om dit helemaal uit te werken, maar het Boddhisattva-concept maakt eigenlijk het grootste “verschil” tussen het Hinayana en het Mahayana Boeddhisme. Het is trouwens niet zo dat de Hinayana stroming en de Mahayana stoming door een scheuring uiteen zijn gegaan, zoals in veel godsdiensten het geval is. Een Hinayana Boeddhist en een Mayayana Boeddhist kunnen uitstekend bijvoorbeeld in een zelfde klooster leven. Men zal elkanders zienswijze volstrekt respecteren en erkennen.
4. jullie doen ook aan mediteren maar waarom eigenlijk?Ja. Meditatie is een vorm van in uzelf keren, met uzelf geconfronteerd worden, met uw gedachten, verlangens enzovoort, wanneer u een bepaalde meditatietechniek doet. Het is het loslaten van de beslommeringen van alledag, een rustpunt creëren, loslaten. Dit is maatschappelijk natuurlijk volstrekt nutteloos, omdat de mens altijd maar in de weer is, zelfs als hij of zij slaapt is er nog activiteit (alhoewel on(der)bewust). In de meditatie kan men door het loslaten van het persoonlijke denkproces (dat altijd geconditioneerd (gevormd) is door samenleving, ouders, verzorgers en onderwijzers) een diepe ontspanning bereiken, waarin ruimte voor gewaarzijn is. Door waakzaamheid en het beschouwen van de eigen gedachten, gevoelens, strevingen en gehechtheden, kan in de meditatie spontaan het inzicht ontstaan in waar men eigenlijk mee bezig is in het leven; waaraan men zich vasthecht en op welke wijze dat specifiek lijden met zich mee kan brengen. Eigenlijk komt het er op neer dat in meditatie wordt onderzocht wat men feitelijk is, wat er allemaal in u omgaat en hoe dit uzelf belemmert naar een meer open bewustzijn van het leven. Dit kan er voor zorgen dat u zich gelukkiger voelt en meer in cadans met het natuurlijke leven zoals het is. Dogen Zenji, de stichter van Zen in Japan verwoordt het als volgt:
“Het menselijk bewustzijn heeft absolute vrijheid als zijn ware natuur. Er zijn duizenden en nog eens duizenden volgelingen die de meditatie hebben beoefend en deze werkelijkheid hebben ervaren. Trek vanwege de eenvoud van de methode de mogelijkheden niet in twijfel. Als u de waarheid niet kunt vinden waar u bent, waar dacht u die dán te vinden?”(citaat uit: Jack Kornfield: “Na het feest komt de afwas”, Panta Rhei Uitgeverij 2009, blz. 70)
Verlichting is een soort opbloeien,
zijn zoals men door het leven eigenlijk bedoeld is. Het is moeilijk te omschrijven, omdat meditatie eigenlijk eerder een ervaring is die men zelf zou moeten “aanvoelen”. Maar is meditatie toch ook weer geen "gevoel", vandaar dat het zo moeilijk in woorden is uit te drukken. Feitelijk zijn de meest essentiële zaken in het leven niet zo gemakkelijk te benoemen, neem bijvoorbeeld het woord “liefde”. We kunnen er bibliotheken vol over schrijven, maar de ervaring van liefde is eigenlijk niet in woorden te vatten. Vandaar...
Met beleefde groet,
Basho
