Het grote probleem met de mens, met ons is, dat we geloven dat we wakker zijn, terwijl we diep in slaap zijn. Dat beweerde Gurdjieff, en hij heeft gelijk. We slapen niet alleen in de nacht, maar als we in de morgen onze ogen open doen, menen we dat we wakker zijn, maar in spiritueel opzicht slapen we gewoon door. We willen helemaal niet wakker worden, ontwaken. We draaien ons in spreekwoordelijke zin liever nog een keer om en pitten door, dromend van liefde, gelijkwaardigheid, Verlichting, Ontwaken, het eeuwige weten, en ga zo maar door. Maar omdat we niet geloven dat we helemaal niet willen Ontwaken, geloven we in de illusie dat er een verschil is tussen een Ontwaakte en onszelf. Dat lijkt welhaast onoverbrugbaar, terwijl de Ontwaakte, de Boeddha, ook maar gewoon een mens was. Wellicht was hij moe van het slapen, dus heeft hij zichzelf wakker geschud. Wij denken dat ons dat niet zomaar zal lukken, het onoverbrugbare hindert ons. Maar we zitten veel te veel vast aan onze kinderlijke gewoontes, hij en zij moeten mij aardig vinden, ik mag niet egoïstisch zijn, altruïsme is het hoogste goed, en ga zo maar door. We bezitten van alles en vinden dat prettig, als het wegvalt, zijn we verdrietig. Het is een vreemd spelletje, maar het is het spel van de slaap, van het niet weten hoe zichzelf waar te nemen alsof we onszelf waarnemen van buitenaf. Wanneer we écht zouden kijken naar waar we feitelijk uit bestaan, dan is dat paaien naar geluk, wijsheid, weten, beoefening, je kop breken over hoe je die Verlichting zou kunnen realiseren. Maar feit is dat we allemaal dezelfde egoïsten zijn, niemand uitgezonderd.
Hoe kun je weten of iemand daadwerkelijk Verlicht is? Is dat belangrijk? Waarom vind je dat zo interessant? Ook dit maakt deel uit van onze slaap, namelijk dat we de Boeddha, of welke wijze dan ook, op een voetstuk zetten. Feitelijk hebben ze helemaal geen voetstuk, maar wij projecteren dat voetstuk en zetten onze helden daarop. Dat heeft niets en dan ook niets te maken met Gautama de Boeddha of het boeddhisme, of welke religie dan ook. Volgelingen snappen niks, ze begrijpen de leer niet (de adviezen van de Meester, kan ik beter zeggen). Ze passen alle woorden in via hun persoonlijke denken, en verdraaien alles naar gelang ze in slaap zijn. Dat is de eeuwige gerechtigheid van dit alles, zei Gurdjieff eens.
Als je iets te graag wilt hebben of bereiken, ben je van meet af aan gigantisch in de problemen. Je bent aansluitend in grote moeilijkheden als je meent dat je de weg van de Verlichte zou moeten volgen, omdat dit feitelijk betekent, dat je jezelf als het ware aan het hersenspoelen bent. Omdat de leringen je voorkomen als zijnde de waarheid, ga je proberen om je aan de regels te houden van zuivering, verbetering en weet ik veel wat voor zaken nog meer. Maar het zijn slechts hersenspinsels, want de één gelooft in Jezus, de ander in de Boeddha, de volgende in Krishna en ga zo maar door. En men gaat elkaar op woorden bestrijden, omdat de boeddhist meent dat de Boeddha het allerhoogste inzicht heeft. Een christen stelt echter dat zijn of haar geloof in God het allerhoogste is, en ga zo maar door ad infinitum. Dit gaat al eeuwen zo, en heeft absoluut niets met de waarheid van doen. Het is jezelf op een andere wijze in slaap sussen. Want je wilt per se op iemand leunen. We wensen al te graag te leunen op iemand waarvan we menen dat hij of zij "er is, het bereikt heeft". Dat is niets meer of niets minder dan verhulde hoop, ik zal het dan en dan bereiken, als ik maar goed mijn best doe. Maar er valt op die manier helemaal niets te bereiken, want feitelijk ben je aan het hopen op iets beters dan dat je momenteel hebt of bent. En dat is niets meer en niets minder dan een andere vorm van verlangen dan dat we in het dagelijkse leven gewend zijn. Dit noemde Chögyam Trungpa spiritueel materialisme. Je denkt dat je met spiritualiteit bezig bent, maar je projecteert gewoon alles wat je in het dagelijkse leven gewend bent, de wijze van hoe je de zaken geestelijk benadert op de spiritualiteit of de Meester. Het enige wat je vergeten bent, is dat je hier en nu al hebt en bent wat je wenst te zijn. Vrijwel niemand begrijpt dat alles reeds het geval is. Je hoeft nergens heen, niets te beoefenen, niets te bereiken, niets te zuiveren, niets! Maar als ik dat zeg, ben ik verdacht, want daarmee ga ik in tegen het gebruikelijke denken in spirituele kringen: waar je keihard moet werken aan je vooruitgang op het pad. Maar er is helemaal geen vooruitgang! Zie dit nu en hier in en wees meteen wat je ook maar bent. De realisatie van het Ontwaken in de toekomst is de zoveelste valkuil, misschien wel de allerbelangrijkste en meest gevaarlijke valkuil.
