De hoofdloze weg

[Bodhiboom]

Beste allen,

Nu Siebe eventjes weg is is de grootste motivatie voor dit schrijven tijdelijk verdwenen, maar ik denk dat er genoeg nut in zit om alsnog een aantal samenvattingen te maken van deze interessante beweging. Het gaat hier dus in de eerste instantie over het boek van Douglas Harding, On Having No Head, waarin hij de ervaring beschrijft die heeft geleid tot de hoofdloze weg.

In het eerste stuk van het boek beschrijft Harding hoe hij aan het lopen was in de Himalaya’s toen hij werd getroffen door de realisatie dat hij geen hoofd had. Hij ervoer zijn bestaan als een lichaam met erboven een Niets, een open en eindeloze ruimte. Later heeft hij een aantal experimenten gecreëerd om anderen dichter bij zijn realisatie te brengen, zoals pointing, waarin men met een vinger wijs naar dingen in de wereld om uiteindelijk die vinger binnenin mens eigen ogen te richten en dan te kijken waar men naar wijst, en the single eye, een oefening waarmee men zich realiseert dat waar men door kijkt niet twee ogen zijn maar een enkel eindeloos vlak — en wie kijkt dan precies?

In het tweede stuk van het boek praat Harding over hoe andere mystici deze soortgelijke ervaringen hebben besproken. Hij heeft het dan vooral over Zen, maar praat ook wel eens over Ramana Maharshi. De heart Sutra word beschreven, onder anderen.

In een derde stuk heeft Harding het over het levensproces, de stages waar men doorheen gaat en hoe men relateert aan de realisatie van hoofdloos zijn. In de hele vroege levensjaren is er een natuurlijke belevenis waarin het vanzelfsprekend is, later word men meer en meer geïdentificeerd met een lichaam dat een hoofd heeft. De conclusie is dat men eerst het leven met een hoofd moet ervaren alvorens het hoofdloos zijn ervaren kan worden, en dat het eigenlijk een vrij simpele realisatie is.

Als ik het boek heb uitgelezen zal ik een vervolg hierop schrijven.

Met zonnige groet,
Bodhiboom

[lushan3]

Ik heb gezien dat het boek “De hoofdloze weg” van D.E. Harding per 1 juni 2021 weer verkrijgbaar zal zijn in een Nederlandse herdruk bij uitgeverij Samsara, ISBN 9789492995902. Dat zal ik zeker aanschaffen. Ik heb ooit wel wat stukken uit dat boek gelezen, en de meest intrigerende zin die ik las was: “Ik had een hoofd verloren en een wereld gewonnen.” De dag dat Harding nietsvermoedend in de sneeuw liep in de Himalaya, viel opeens alles weg en had hij opeens het gevoel dat hij geen hoofd had, maar dat daar zich de wereld bevond, het Al. Hij zegt zelf in zijn boek dat elke beschrijving van deze ervaring het echter een lijk maakt, woorden doden het visioen wat hij had, was. En eigenlijk was het zo ontzettend simpel en voor de hand liggend, dat het ronduit belachelijk is. En voor het verstandelijke denken is dat wat Harding beschrijft ‘belachelijk’ in die zin, dat we menen dat hij de boel in de maling neemt, een loopje neemt met de logica. Want zeggen dat je geen hoofd hebt, is ronduit krankzinnig. Iedereen heeft toch een hoofd, hoor ik velen roepen. Maar het gaat niet zozeer om het lijfelijke en materiële hoofd (of het ontbreken daarvan, al beschrijft Harding dat wel op grappige wijze), danwel om de open ervaring die Harding blijkbaar op dat moment had. Erg fascinerend en ik weet zeker dat hij een authentieke ervaring heeft gehad. Daar is de beschrijving te uniek voor.

[Steve]

Erg fascinerend en ik weet zeker dat hij een authentieke ervaring heeft gehad. Daar is de beschrijving te uniek voor.

Ja zeker. En het unieke is zeker niet alleen zijn persoon, maar vooral de heel aparte methodes die hij gevonden heeft om die open ervaring die hij had ook ervaarbaar te maken voor ons.

Ik ging, voor Corona toch, regelmatig naar hoofdloze bijeenkomsten (klinkt wel raar hee?) en vond dat altijd bijzonder aangenaam. Er is geen leeraar, in de hoofdloze weg zijn er geen guru's, alleen mede zieners, allemaal gelijken die het ook zien of willen zien. We doen altijd samen een paar van Douglas experimenten, het wijs experiment, de tube, het enkel oog, dat met de handen, de kring, het spiegel experiment en vele meer, ook zelfuitgevonden varianten. Het leuke is dat er dan een gesprek ontstaat over wat er gezien, ervaren en gevoeld is, geen filosofisch gesprek over allerlei non-dualstische gedachtengangen, of hoge redevoeringen, maar zeer ervaringsgericht, dat is het leuke eraan. En het super leuke vind ik als er nieuwe mensen bijkomen en door die simpele experimenten (als ze aanslaan toch, dat gebeurt wel niet bij iedereen), dat ze opeens blij uitroepen: "nu begrijp ik opeens waar het in al die ingewikkelde boeken en tijdschriften (vooral non-dualiteits toestanden) om gaat. Ik wist niet dat het zo simpel was."

Dat vind ik het super aangename, dat je opeens met een zeer uiteenlopend publiek over zeer diepe inzichten kan uitwisselen vanuit de ervaren praktijk, vanuit de buik, niet vanuit het hoofd. Zeer bijzonder. Ik ben grote fan van deze weg.

Maar, zoals ik eerder ook al aangaf. Het is nu wel niet zo dat iedereen plots verlicht is, het blijkt toch allemaal zeer vluchtig te zijn. Na een experiment heerst er opeens veel meer helderheid, en kunnen mensen echt opmerkelijke dingen zeggen, echt uit henzelf, maar het is niet zo dat dit zomaar opeens een enorme kentering geeft. Zoals Douglas zelf zei: het is vrij simpel om tot zien te komen, het is helemaal niet zo simpel om tot zien te blijven, en ook dit zien nog te hebben in de situaties waarin het erg nuttig zou kunnen zijn. Er is heel wat herhaling van die inzichtelijke momenten nodig voor ze echt in ons dagdagelijkse zijn gaan doordringen. Wat mij betreft is het zeer nuttig dit te combineren met meditatie en andere vormen van beoefening, maar die mening wordt in die bijeenkomsten zelden gedeeld. Klein beetje jammer, maar geen probleem. Ik vind het heerlijk op zich om mooie, diepgaande avonden te hebben op zo een mooi ervaringsgerichte wijze. Echt, geen enkel filosofisch, spiritueel of non-dualistisch praatcafé kan aan zo een bijeenkomst tippen.

Ik heb het boek hier in het Nederlands liggen, wil het wel eens opsturen naar iemand, indien het zeker weet teruggestuurd wordt. Zend me maar een privébericht.

[Bodhiboom]

Dank je BA. Ik ben het wel met je eens dat wat Douglas heeft ervaren authentiek is.

Ik heb de rest van het boek gelezen, het is een vrij kort boek eigenlijk. Douglas praat over wat er gebeurt nadat men die ervaring van hoofdloos zijn heeft gehad, hij splitst het op in een aantal stages die men kan ervaren. Het begint allemaal bij het ware zien, het zien van binnen dat men geen hoofd heeft, en wat er dan gebeurt met het zien naar buiten.

Hij heeft het er ook over dat de hoofdloze weg iets is dat men deelt, maar dat uiteindelijk weerstand bied tegen het proces van organisatie. Er is dus ook geen organisatie of leden register, alhoewel er wel een sporadisch uitgegeven tijdschrift bestond destijds. Er is nu ook een website.

Mijn eigen impressie is dat er wel een zekere waarheid schuilt in het hebben van geen hoofd. Als je kijkt naar wat er gebeurt met het zien, je wijst naar je ogen, inwaarts naar het centrum van je eigen gezichtsveld, wie is daar? Heeft dat een hoofd?

[lushan3]

Douglas heeft een grote affiniteit met het Zenboeddhisme. Vandaar dat wat hij schrijft mij zeer aanspreekt. De hoofdloze weg valt niet te organiseren in een religie, en dat geldt eigenlijk voor alle grote Meesters en Leraren. Alhoewel ze zelf vaak ook organiseren voor hun volgelingen wat ze zelf ervaren hebben. Soms klinkt dat nogal tegenstrijdig.

Zen verwijst in haar beoefening op de "hara" oftewel het buikcentrum. Daar is een levende Boeddha aanwezig, stelt men. Die beoefening is er steevast op gericht om je uit je hoofdcentrering te halen, uit het logische denken. Vandaar dat het Zenboeddhisme zoveel paradoxale methoden kent, die er op gericht zijn je ervaring naar een buikcentrering te brengen.

De logica wordt gefrustreerd door te stellen dat je niets via het denken kunt bereiken. Zen is de weg van de witte wolk, het niet vasthouden aan voorbijgaande gedachten en logische gevolgtrekkingen. Het gaat er om je serieus af te vragen: "Wat ben ik?" of "Wie ben ik?" Waar zit dat "ik" dan, waar is het centrum? Kun je dat daadwerkelijk lokaliseren? Probeer het, en je zult inzien dat er helemaal nergens een "ik" te vinden is. Dat het slechts een idee is, in praktische zin hooguit een hulpmiddel ter communicatie. Maar we verdedigen onszelf onafgebroken als zijnde een "ik". Het ego is slechts een vorm van pantsering en verzet. Wij doen alsof we dat zijn, met al onze meningen, opvattingen en geestelijke verdigingslinies. Dat is wat we noemen vereenzelviging of identificatie.

[Bodhiboom]

Waar het feitelijk op neer komt is een verlies van identificatie met het lichaam. Het is heel makkelijk om je met je lichaam te identificeren, omdat het de zintuigen met zich mee draagt, maar wij zijn niet het lichaam, en Harding’s oefeningen wijzen je daar ook op. Het hoofdloos zijn is een eerste en belangrijkste stap daarnaar toe.

Wat mij wel opviel was dat het een bepaalde kwaliteit van mensen zijn die hierbij betrokken zijn. Als je naar de interviews kijkt die op de Headless Way website staan, dan kan je wel zien dat het allemaal heel vreedzame, rustige mensen zijn die op een bepaalde manier heel gracieus zijn. Het is een kwaliteit die ik bijna met verlichting associeer.

Maar dan moet je erbij zeggen dat ik niet denk dat ze hun mentale limitaties zijn ontstegen. Niet iedereen is een briljant leraar zoals de Boeddha, of heeft Osho’s kwaliteit in debatten.

[lushan3]

Ik beschouw de hoofdloze weg van Douglas als alle andere methoden of technieken. Het kan slechts een opstapje zijn tot... Verder denk ik dat het wel goed is om te kunnen ervaren dat we niet uitsluitend ons hoofd, onze gedachten zijn. Maar ik zie geen 'scheiding' tussen lichaam en geest. Ik vind het logisch om het lijf te onderzoeken, hoe het werkt en welke invloed het lichaam heeft op onze geest en omgekeerd.

Of je je moet identificeren met je lichaam of je geest, is een ander verhaal. Maar ik beschouw ons mensen als bestaande uit lichaam-geest. Zonder lichaam geen geest en zonder geest geen lichaam. Ik ben het allebei tegelijkertijd. Wel kunnen de zintuigvelden illusies oproepen. Ik houd echter innig van mijn lichaam, het is zeer kostbaar. Wees er zuinig op!

[Steve]

Of je je moet identificeren met je lichaam of je geest, is een ander verhaal.

Of met geen van beiden?

Maar ik beschouw ons mensen als bestaande uit lichaam-geest. Zonder lichaam geen geest en zonder geest geen lichaam. Ik ben het allebei tegelijkertijd.

Daar ben ik weer...

De menselijke natuur is die van een lichaam en een geest. Is de menselijke natuur onze ware natuur?

Zen: "Wat was je oorspronkelijk gezicht nog voor je ouders geboren waren?"

Hierop kan je toch moeilijk antwoorden: mens, of lichaam/geest combinatie?

De openheid waarin alles verschijnt zoals het verschijnt (het hoofdloze) is je oorspronkelijke gezicht: het is geen hoofd, het is geen lichaam, het is ook geen geest. Het is niet bepaald door wat er in verschijnt. Een lichaam is wel bepaald door vanalles, en een geest ook, deze openheid niet.

En deze openheid kent geen grens, het kent geen begin, noch einde, het is niet ik, niet mijn, niet mijn zelf, want als de openheid geen grens heeft, kan er ook geen grens zijn met jouw openheid, de openheid van mijn ouders, de openheid van iedereen in verleden, heden en toekomst.

Er is maar één openheid, er is maar één ware natuur.

Het lichaam kan via de zintuigen waarnemingen ontvangen dankzij die openheid, de geest kan waarnemingen interpreteren dankzij die openheid. En doordat het dat doet, geeft het een 'gevoel' die lichaam/geest combinatie te zijn. En is dat gevoel nodig om die combinatie in leven te houden, dus dat is allemaal goed, niets hiervan moet verworpen worden. Het hoeft alleen niet gehouden te worden voor jouw ware natuur. Hoogstens als iets tijdelijks en steeds veranderlijks, iets vergangkelijks, iets dat geboren is, en zal sterven, iets wat er nog niet was voor je ouders geborden waren. Wat dan wel?

[lushan3]

Mijn beste, hierboven leek de suggestie gedaan te worden, met een nadruk op "leek", dat lichaam en geest twee afzonderlijke delen zouden zijn. Het kan ook dat dit slechts mijn interpretatie was. Maar voor de zekerheid stelde ik dat er sprake is van een lichaam + geest, dus een lichaam-geest. Een simpele nuancering dus. Een reactie op wat Bodhiboom schreef.

Waarbij ik heb aangegeven dat het hier niet bij blijft, en dat onderzoek nodig is, om de geest en het lichaam te leren kennen. Want we denken vaak dat we al weten wat onze geest is en wat ons lichaam. Maar leer maar eens echt voelen en beschouwen wat dat dan is. Jij gaat er nu een heel epistel aan vast knopen, dat we noch lichaam zijn noch geest, enzovoort. Op zich prima, maar misschien kunnen we lezers ook even de gelegenheid geven om zelf eens te kijken. Misschien zeg ik soms ook teveel, hou me ten goede, terwijl anderen iets nog helemaal zelf moeten gaan ontdekken. Wat geen verdienste mijnerzijds is, trouwens.

Maar goed, het zij zo. Ik ervaar lichaam en geest als een eenheid, niet als twee dingen. We splitsen alles op in delen, maar dat is slechts nodig voor de dagelijkse praktijk, het dagelijkse leven. Om de communicatie te vergemakkelijken. Maar op spiritueel niveau is dat allemaal toch even wat anders. En kun je niet zomaar uitgaan van allerlei dualismen, van het reizen van A naar Z. Die reis gaat heel anders en via de beoefening leer je dat er helemaal geen weg is van A naar Z. Integendeel, A en Z vallen samen en eigenlijk kunnen we helemaal niet spreken van een route van A naar Z.

[Steve]

dat we noch lichaam zijn noch geest, enzovoort. Op zich prima, maar misschien kunnen we lezers ook even de gelegenheid geven om zelf eens te kijken.

Iedereen heeft sowieso die gelegenheid. De hoofdloze weg biedt hier een goede gelegenheid voor en dat was het onderwerp.

En dat neemt niet weg dat ik mij geroepen voel dingen te schrijven en verduidelijken die sowieso al te grabbel liggen op het internet en waar velen sowieso aan de haal mee gaan zonder echt onderzocht te hebben waar het echt om gaat. De veruidelijking kan juist een aanzet zijn dat het echt wel experimenteel zelf te ervaren valt en dus een stimulans zijn om een experimentele weg te gaan om dit zelf vast te stellen. Dat is de bedoeling van mijn schrijven.

Maar mijn reactie was niet op de al dan niet scheiding tussen lichaam en geest, maar op het steeds maar weer refereren naar de "menselijke" natuur alsof het onze ware natuur zou zijn, hetgeen eigenlijk afhoudt van de ontdekking van wat men werkelijk is en dus juist niet leidt tot zelf ontdekken waar het bvb in uw zo geliefde zen boeddhisme juist om gaat. Het gaat niet om onszelf te ontdeken als een tijdelijke lichaam/geest combinatie.
Vandaar mijn aanzet om een beetje dieper te gaan ontdekken.

Voor wat het waard is, natuurlijk.

[lushan3]

Maar mijn reactie was niet op de al dan niet scheiding tussen lichaam en geest, maar op het steeds maar weer refereren naar de "menselijke" natuur alsof het onze ware natuur zou zijn, hetgeen eigenlijk afhoudt van de ontdekking van wat men werkelijk is en dus juist niet leidt tot zelf ontdekken waar het bvb in uw zo geliefde zen boeddhisme juist om gaat. Het gaat niet om onszelf te ontdeken als een tijdelijke lichaam/geest combinatie.
Vandaar mijn aanzet om een beetje dieper te gaan ontdekken.

Voor wat het waard is, natuurlijk.

Ik refereer in ieder geval nergens naar de "menselijke" natuur alsof het onze ware natuur zou zijn, zoals je stelt. En ik kan slechts voor mezelf spreken.

[Steve]

Ik refereer in ieder geval nergens naar de "menselijke" natuur alsof het onze ware natuur zou zijn, zoals je stelt. En ik kan slechts voor mezelf spreken.

Je refereert naar een combinatie van lichaam en geest te zijn.

Boddhiboom nam in zijn reactie identificatie weg, nl. met het lichaam. Jij voegt in je reactie weer identificatie toe "ik ben beiden". Ik neem in mijn reactie alle identificatie weg "ik ben geen van beiden".

Welk zou het best overeen komen met het onderwerp hier? Met wat zowel in de hoofdloze weg, als in Zen te ontdekken valt?
En mag hier op gewezen worden dat beetje dieper te ontdekken of niet?

[lushan3]

Wat maak je er toch een punt van.

Voor wat je schrijft heb je gelijk.

Als ik echter zeg dat er sprake is van een lichaam-geest, waar zeg ik dan iets over de zogeheten "ware natuur"? Nergens, mijn beste. Jij leidt dat er indirect vanaf via interpretatie. Maar goed, ik vind het goed zo hoor. Geen probleem. Ik had wat moeite met de plotselinge zevenmijlslaarzenstap naar je eindconclusie.

Ik moet blijkbaar op mijn hoede zijn in wat ik schrijf.

[Steve]

Refereren naar lichaam/geest te zijn ("ik ben dat") is lichaam/geest houden voor wat je bent. Het "ware" slaat gewoon op dat al die zaken waar je je geneigd bent voor te houden niet echt waarheidsgetrouw zijn.

Met de hoofdloze weg kan je juist zo een zevenmijlslaarzenstap vooruit maken om te ontdekken dat je niet bent wat je gewoonlijk denkt en voelt te zijn.

Dat is mijn punt. En zo'n punt maak ik als een Boddhiboom juist wel toont welke richting de hoofdloze weg op stuurt.

In dat kader vind ik het een stap terug als jij als reactie daarop je gaat houden voor beiden te zijn en dan maak ik er wel een punt van ja. Dat zou ik niet doen als je dit op een Wellnessforum zou doen of zo'n uitspraak bij de bakker zou doen.

Duidelijker nu?

Je moet niet op je hoede zijn, je drukt uit wat je wil en hoe je dat wil. Op een forum zit de kans er gewoon in dat daar op gereageerd wordt en dat is gewoon wat ik doe. Zoals ik zeg: voor wat het waard is. Indien het jou niets waard is, hoeft dit ook niet tot op je hoede zijn te leiden, dan kan je er gewoon niets mee. Ook goed, toch?

[lushan3]

Ik ga hier nu even stoppen. Ik vind dat je nogal door blijft gaan, Dorje, ik heb daar eigenlijk niet zo'n zin in. Ik had een grappig bedoeld zinnetje in mijn laatste reactie gezet, nota ben met een grap-smilie, maar blijkbaar komt dat niet aan. Iedereen kan inderdaad zijn of haar mening geven. En reageren staat vrij, maar ik heb nu bij jou een beetje een onaangenaam gevoel, omdat je maar blijft doorgaan. En je mag dat doen, prima, er zo'n punt van maken. Maar zoals ik heb aangegeven ga ik hier afhaken. Een fijne voortzetting nog.

[Steve]

Ik probeer niet aangenaam te zijn.
Ik probeer wel duidelijk te zijn.
Dat is niet altijd aangenaam.
Excuses.
No hard feelings.
Het is niet slecht bedoeld.
Het is hoe ik in het leven sta:
liever duidelijk dan aangenaam.

[bolletje]

Any more lazy
He wont eat or speak
Running, raving, headless leading
little horned animal

They will burn in poison
Forget everything
Ruotten, raving, headless leading
Animal is homeless

Round head, so big
He's here to pull their eyes out now, for the picking
My god, it's all remaining

My man, so big
Keeps me here to pulverize, I'm down, for the many
My god, it's all remaining

[Bodhiboom]

Ik heb nog wat oefeningen van de hoofdloze weg gedaan, en je komt toch ook wel wat materiaal over eenheid tegen, met een bepaalde onderbouwing. Best heel interessant.

Dit citaat vond ik ook mooi (uitgekozen door Douglas Harding):

Why do you think that you are active? Take the example of your arrival here. You left home in a cart, took a train, alighted at the railway station here, got into a cart there and found yourself in this Ashram. When asked, you say you travelled all the way here from your town. Is it true? Is it not a fact that you remained as you were and there was movement… all along the way? Just as those motions are confounded with your own, so also are all other activities. They are not your own.
— Ramana Maharshi

[Steve]

Ik heb nog wat oefeningen van de hoofdloze weg gedaan, en je komt toch ook wel wat materiaal over eenheid tegen, met een bepaalde onderbouwing. Best heel interessant.

Fijn.

Is er geen groepje dat bijeenkomt in je buurt? Echt een aanrader om die experimenten eens samen met anderen te doen.

[Steve]

Is er geen groepje dat bijeenkomt in je buurt?

Ik was even vergeten dat we nog steeds in het Corona tijdperk zitten.

[Bodhiboom]

Is er geen groepje dat bijeenkomt in je buurt? Echt een aanrader om die experimenten eens samen met anderen te doen.

Ik heb wel nog even gekeken op de Headless Way website, maar er schijnt meer te zijn in Vlaanderen dan in Nederland. Misschien dat ik er na de Corona tijd nog op terug kom.