Ja, het leven is geconditioneerd om zichzelf in stand te houden en zo is het goed.
Maar, om het toch weer binnen het Boeddhisme te kaderen: het wordt maar problematisch, lijden, indien er de illusie ontstaat ik ben het die zichzelf in stand houdt, dit wat zichzelf in stand houdt is mijn, dat wat zichzelf in stand houdt is mijn zelf.
Dat is verkeerde visie, die leidt tot lijden.
De juiste visie is niet tegen leven. Het lichaam, ook dat instrument waarmee de Boeddha de leer toegankelijk heeft gemaakt, als het verouderd en pijn in de rug heeft, moet het op de grond gaan liggen en ontlast worden, ook met de juiste visie. De juiste visie maakt gewoon dat er niet meer de reflex is: dit lichaam ben ik, dit is mijn, dit is mijn zelf.
En als dit geïnterpreteerd wordt als dat het leven of het lichaam moet vermeden of verworpen worden, zoals in de tijd van de Boeddha vele van zijn leerlingen plots zelfmoord pleegden toen ze contempleerden op de vergankelijk van het lichaam, dan past de Boeddha de leer aan, want dat is niet de bedoeling. Het leven, het lichaam moet niet tegen gegaan worden, dat doet vanzelf zijn ding, en heeft zijn nut. Alleen is het de bedoeling het niet meer te blijven houden voor iets onveranderlijk, iets opzichzelfstaand, iets met een zelf. De juiste visie is dit alles te beschouwen als dit ben ik niet, dit is niet mijn, dit is niet mijn zelf. Dat is althans wat de Boeddha heeft trachten aanwijzen. Allesinds niet dat het leven moet tegen gegaan worden. Het leven heeft een inherent mechanisme tot ordening en in stand houding van die ordening, maar ook het onvermijdelijk weer uiteenvallen van die ordening. Dit gaat geheel vanzelf, is steeds veranderlijk, en heeft geen zelf. Het moet niet tegengegaan worden, het moet gewoon juist beschouwd worden.
Dit beschouwen is niet iets dat je kan aannemen, waarover je kan lezen, filosoferen en discussieren, maar dat je moet doen: effectief onderzoeken, mediteren, dat zelf van de dingen en van dat wat te dingen probeert eigen te maken te zoeken en wie weet... niet te vinden.
