Principes staan meestal voor vastgestelde idealen. Van wat iemand meent dat waar is en nastrevenswaardig. En als iemand anders er op een andere wijze over denkt of dergelijke principes afwijst, kan er discussie of zelfs strijd ontstaan.
Vastgestelde idealen klinken mooi, maar zijn vaak holle frasen. En het gebeurt helaas maar al te vaak, dat mensen willen streven naar mooie idealen en van de ander verwachten dat die ze ook onderschrijft. Maar als het er op aankomt, als er situationele of sociale druk ontstaat, reageert de ideaal-nastrever helemaal niet overeenkomstig de gehuldige principes. Maar vervalt hij of zij in het reflexionele en geconditioneerde gedrag. Waaruit blijkt dat het hier slechts gaat om puur theoretisch aangenomen concepten.
Helaas kan men mooi praten en zelfs een idealistische preek houden. Maar in de praktijk van alledag kun je slechts laten zien of je inderdaad leeft naar wat je beweert. Zolang dat niet met elkaar in overeenstemming is, spreken we van incongruentie of incongruent gedrag. Religie is de dagelijkse weg. Het is niet het naleven van regeltjesboeken of allerlei vormen van zuiver theoretische leerstellingen. Ook hier op dit forum kun je mooie verhalen schrijven of prachtig prediken. Niemand kan controleren of het wel waarachtig is. We zien elkaars gedrag in de praktijk immers niet en is het dus niet controleerbaar. Dit is tevens de grootste valkuil van (aangenomen) kennis van spiritualiteit: menen dat de ander (bij voorbaat) al fout zit, het niet goed ziet. En jij natuurlijk wel. Terwijl waarachtige religie betekent dat jij laat zien in je gedrag dat je inderdaad waarachtig bent, en geen waterhoofd aan geleende kennis.
"Een student in Tendai, een wijsgerige school van het boeddhisme, kwam als leerling naar het Zenverblijf van Gasan. Toen hij enkele jaren later vertrok, waarschuwde Gasan hem: 'De waarheid op een beschouwelijke manier bestuderen is nuttig als een manier om materiaal te verzamelen voor een preek. Maar vergeet niet, tenzij je voortdurend mediteert, je licht der waarheid kan uitgaan.'"
(Citaat uit Paul Reps: "Zen-zin, zen-onzin", Uitgeverij Ankh Hermes B.V. Deventer 1979, blz. 53)
