Reïncarnatie is een ingewikkeld onderwerp, al naar gelang je er kennis over vergaart. Het is een concept uit het hindoeïsme of zelfs ouder dan dat. Er zijn talloze verklaringen, het hindoeïsme gaat er grofweg vanuit dat de mens een goddelijke vonk in zichzelf heeft (atman) die van het ene bestaan verhuist na het sterven naar een nieuwe levensvorm. En die nieuwe levensvorm zou een karmisch gevolg zijn van de goede en slechte daden die een mens zou hebben verricht in het vorige leven, of de vorige reeks levens. Gautama de Boeddha noemde dit een zottengeloof, hij stelde dat slechts de dorst naar het bestaan via de gecombineerde werking van de zintuigen een nieuw bestaan via wedergeboorte zou veroorzaken. Ook de Boeddha noemde in dat kader het karma, de wet van handelingen (goed, slecht of neutraal), dat hierin een rol zou hebben. Alleen is het bij Gautama de Boeddha geen goddelijke vonk die reist van het ene bestaan naar het andere, omdat hij stelde dat er geen substantieel zelf of Zelf zou bestaan. Dat is volgens de Boeddha een illusie, die de mens heeft als gevolg van de gecombineerde werking van de zintuigen, die de indruk doen ontstaan dat we een substantieel zelf zouden hebben of zijn. Hij sprak over anatman, geen zelf, ontkennend dus. Alle geconditioneerde dingen zijn niet permanent, inconsistent, veranderlijk van aard, dus kan er geen substantieel zelf bestaan. Dat is een andere benaderingswijze.
In de christelijke leringen (niet alleen het katholicisme) bestaat eigenlijk niet zoiets als de Oosters geduidde reïncarnatie of wedergeboorte, ook niet in de andere woestijnreligies, zoals de islam en het jodendom. Daar staat het aardse leven centraal en mogelijk het zijn bij God. Dat wordt over het algemeen geïnterpreteerd als zijnde een hiernamaals, een hemel zo je wilt. Het is de vraag wie er nu gelijk heeft, en hoe het daadwerkelijk zit. Volgens mij kom je hier nooit uit, en zijn al die verklaringen verschillende benaderingen in verschillende vormen van kosmologie, afhankelijk van welke religie of godsdienst je bestudeert of volgt. Mensen willen alles verklaard hebben, en de godsdiensten of religies geven daarop allemaal een ander antwoord. Ooit werd ook aan Osho gevraagd hoe reïncarnatie werkte en of er een voortbestaan of leven zou zijn na de dood. Hij antwoordde: “Je kunt je beter afvragen of je wel echt lééft voordat je sterft.” Dit lijkt ontwijkend, maar toch to the point. Want al die verklaringen inzake reïncarnatie, wedergeboorte of het hiernamaals e.a. zijn slechts verklaringen, niet een daadwerkelijk ervaren, en niet meer of niet minder dan kennis in geschriften. En papier kun je niet eten, alhoewel velen dat toch als het ware proberen. Gurdjieff noemde mensen die slechts honger vertoonden naar kennis “plattegrondenvreters”. Helaas zijn er daar veel van.
