Het gebruik van rituelen

[StInKy]

Ik heb zojuist een programma van de BOS bekeken over het Tibetaans Boeddhisme. Deze zat vol met allerlei rituelen, na de cultuurschok vroeg ik me af of dit in alle tradities zo het geval is.
 Ik ben vooral ge?nteresseerd in Theravda en ik lees dus graag de teksten op www.sleuteltotinzicht.nl. Daar stond dit: ""Monniken, er zijn deze vier vormen van hechten. Welke vier? Het hechten aan zintuiglijke hartstocht (kama raga); het hechten aan meningen (ditthasava); het hechten aan riten en rituelen (silabbata paramasa); het hechten aan een leerstelling van een zelf (sakkaya ditthi)." http://www.sleuteltotinzicht.nl/m011.htm
"
Ik heb ook al rondgezocht op het internet en ze beginnen meestal te spreken over rituelen nadat Asoka het Boeddhisme verspreid had.

Dus:

Komen deze rituelen niet van de Boeddha zelf af?
Of moet ik het meer bekijken net zoals met de leerringen zelf: nu doen ze er toe maar op het verre eind moet je ook zelfs daar de leegte in zien en er aan onthechten?

[Ik vind trouwens rituelen tot blind geloof leiden en het niet bevordelijk is. Misschien in wanhoop dat het handelen in rituelen hoop geeft. Maar dat komt meer over als angstvallig vasthouden aan iets, hechten dus.]

[Winnetoe]

Hallo,

Rituelen helpen je niet met het bereiken van Nibbana (nirvana). Het is een van de 10 banden van het bestaan.


Groeten,
Erwin.

[Sienemien]

Dag allemaal

Zoals sommigen al weten, ben ik een laatstejaarsstudent godsdienst. Ik maak een eindwerk waarin ik een vergelijkingsstudie maak tussen de verschillende godsdiensten en ik bekijk hierbij hoe o.a. het boeddhisme geïntegreerd kan worden in de traditionele godsdienstles.

Om deze thesis tot een goed eind te brengen, ben ik op zoek naar antwoorden op enkele vragen. Op die manier kan ik de ‘gaten’ in mijn eindwerk vullen. Een onderdeel van mijn thesis bestaat uit het bekijken van de rituelen. Hieromtrent had ik nog enkele vragen.

Om voor iedereen dit forum ‘functioneel’ te houden, heb ik ervoor gekozen de vragen hier te posten. Hier werd kort al in gegaan op het gebruik van rituelen. Uit literaire boeken heb ik reeds begrepen dat boeddhisten weinig rituelen hebben, maar ik heb er toch enkele gevonden. Mijn vragen gaan eerder omtrent de inhoud van bepaalde rituelen.

Rituelen geboorte
In een boek rond het Boeddhisme las ik het volgende: “Boeddhisten gaan met hun baby enkele dagen na de geboorte richting de tempel. Daar wordt het kind gezegend.”

Ik vroeg me af, wat de betekenis was van deze zegening? (1)
Bij christenen betekent dit bijvoorbeeld ‘de erfzonde afwassen’. Maar ik vermoed dat het bij boeddhisten een andere betekenis heeft. Of betekent het gewoon dat het kind vanaf dat moment een echte Boeddhist is? (Indien ik goed ingelicht ben, is het zo dat elk kind dat geboren wordt in een boeddhistisch gezin, ook een boeddhist is?)

Een tweede vraag hierbij, wie voert deze zegening uit? (2) (Bij christenen is dit bijvoorbeeld de priester.)


Rituelen huwelijk
Moet een meisje (en jongen) bij een huwelijk nog maagd zijn? (3)

Ik las ook reeds voordien dat het huwelijk plaatsvindt bij het thuisaltaar. Mijn vraag hierbij: Wie begeleidt dit huwelijk en verklaart het huwelijk dus als officieel?  (4)

En wat denkt het boeddhistisch geloof omtrent ‘echtscheiding’? (5)
(christenen zijn bijvoorbeeld enorm tegen een echtscheiding. Mensen die gescheiden zijn, mogen zelfs niet de hostie vragen tijdens de communie in een eucharistieviering. Ze hebben immers het verbond dan gebroken, dat ze gesloten hebben met God.
De islamieten vinden daarentegen dat een echtscheiding moet vermeden worden, maar het kan wel indien alles geprobeerd is.)

Dood
Indien er bij christenen iemand sterft, wordt die persoon niet meteen begraven. Meestal is dit drie dagen nadien. Bij de islamieten is dit geheel anders. De gestorven persoon moet dan meteen begraven worden, één dag nadien. Ik weet eigenlijk niet hoe dit bij de boeddhisten gebeurd, vandaar mijn vraag hieromtrent:
Wanneer vindt de begrafenis plaats van een boeddhist? (6)

Ik weet eigenlijk weinig over de begrafenis in het boeddhisme. Wordt de overledene bijvoorbeeld allereerst gewassen? (7)

En hoe zit het met de graven, zijn deze versierd of eerder heel sober? (8 ) Bij christenen worden deze immers enorm versierd (marmeren steen, bloemen,…) terwijl het islamitisch geloof ervoor kiest de graven niet te versieren.

Bedevaart
Ik las dat boeddhisten op bedevaart gaan, naar het leefgebied van Boeddha (4 Heiligste plekken van Boeddha, nl. Lumbini, Bodhgaya, Sarnath en Kusinagara). Wat ik mij hierbij afvroeg: “Is op bedevaart gaan een religieuze plicht?” (9) (net zoals bedevaartstocht Mekka bij moslims)

Vasten
Bestaat er bij boeddhisten ook een vastenperiode? Zo ja, is dit een religieuze plicht? (10)


Een hele vragenlijst, waarvoor alvast mijn excuses. Omtrent het onderdeel ‘rituelen’ had ik nog de meeste vragen.
Alvast aan iedereen van harte bedankt, die mij wil helpen bij het vinden van antwoorden op deze vragen!

Groetjes
Sien

[teksten.BA]

Okee, daar gaan we. Hieronder formuleer ik mijn antwoord op je eerste vraag:

Rituelen geboorte
In een boek rond het Boeddhisme las ik het volgende: “Boeddhisten gaan met hun baby enkele dagen na de geboorte richting de tempel. Daar wordt het kind gezegend.”

Ik vroeg me af, wat de betekenis was van deze zegening? (1)
Bij christenen betekent dit bijvoorbeeld ‘de erfzonde afwassen’. Maar ik vermoed dat het bij boeddhisten een andere betekenis heeft. Of betekent het gewoon dat het kind vanaf dat moment een echte Boeddhist is? (Indien ik goed ingelicht ben, is het zo dat elk kind dat geboren wordt in een boeddhistisch gezin, ook een boeddhist is?)

In het oorspronkelijke Boeddhisme bestaat in het geheel niet zoiets als een doopritueel. Gautama de Boeddha heeft zich daarentegen, voor zover ik weet, echter ook nooit actief bemoeid met de cultuurvormen van de verschillende volkeren. Het kan dus zijn dat per bevolkingsgroep een bepaald (verschillend) ritueel wordt uitgevoerd. Het Christendom en veel andere religies hebben wel diverse "vaste" rituelen die toegewezen zijn aan bepaalde levensfasen van de mens. De reden dat in het oorspronkelijke Boeddhisme geen sprake is van het specifiek vieren van de geboorte is vanwege het inzicht dat de bevrijding iets is dat de persoon immers zelf dient te bewerkstelligen. Niemand anders is daarvoor verantwoordelijk en het is uiteindelijk ook de keuze van de mens zelf om het pad van het Boeddhisme te betreden. Een baby kan dit soort keuzen nog helemaal niet maken, en dat is denk ik de belangrijkste reden dat een geboorte in het oorspronkelijke Boeddhisme niet als zodanig ritueel wordt gevierd zoals bijvoorbeeld in het Christendom. Verder zijn geboorte, ziekte, ouderdom en dood van een heel andere betekenis in het Boeddhisme dan in veel andere religies. Het Nirvana (uitdoving, bevrijding) bestaat binnen het Theravada Boeddhisme uit de volledige bevrijding uit Samsara (de wereld), het via wedergeboorte onophoudelijk moeten ervaren van lijden via geboorte, ziekte, ouderdom en dood. Deze levensfasen worden dus in het Boeddhisme beschouwd als vaste onderdelen van het menselijk lijden, en het is zeer de vraag of dergelijke fasen “gevierd” zouden moeten worden.

Toch wordt in diverse Boeddhistische landen een geboorte wel gevierd, maar dan (inderdaad) via de rituelen die van oorsprong eigen zijn aan die bepaalde cultuur. Er is dus geen sprake van speciale Boeddhistische rituelen of gebruiken. Wel specifiek Boeddhistisch is dat er – meestal enkele maanden na de geboorte - in een meditatieruimte of tempel om een wensmoment kan worden verzocht, waarbinnen men de wens koestert en uitspreekt dat het kind zal uitgroeien tot een mens met zoveel mogelijk goede kwaliteiten. En dat er bij voorkeur hem of haar zo weinig mogelijk lijden zal overkomen in het leven. Verder kan men uitspreken dat de hoop bestaat dat het kind in het leven dat voor hem of haar ligt zoveel mogelijk in contact zal komen met specifieke hulp om de Verlichting te “realiseren”.

Ondanks dit wensmoment blijft het uiteindelijk belangrijk wat de persoon zelf later wil en niet om wat de ouders bijvoorbeeld graag zouden willen. Dit is met name belangrijk als een persoon ooit zelf in volledige vrijheid en zelfverantwoordelijkheid zijn toevlucht zal kunnen en willen nemen tot de Boeddha, de Dhamma en de Sangha (Drievoudige Toevlucht).  Een Boeddhist neemt trouwens geen toevlucht tot de Boeddha met de intentie om “gered” te worden door de persoonlijke inbreng van de meester. De intentie om te werken aan zichzelf in de richting van realisatie of Verlichting hangt namelijk eerder volledig van de persoon zelf af die de toevlucht wil nemen, en niet van de Boeddha of de leraar. Er is geen sprake van Goddelijke inmenging of genade, Gautama de Boeddha wordt niet beschouwd als bijvoorbeeld een Zoon van God, zoals Jezus Christus in traditionele zin is afgeschilderd door de Kerk.

Het Drievoudige Juweel (Ti Sarana) behelst een drievoudige formule uitgesproken door de aanhangers van het Boeddhisme, en bekend staat als de Drievoudige Toevlucht:

Ik neem mijn toevlucht tot de Boeddha (Buddham saranam gacchami);
ik neem mijn toevlucht tot zijn leer (Dhammam saranam gacchami);
ik neem mijn toevlucht tot de gemeenschap van de heiligen (Sangham saranam gacchami).
 
Nogmaals neem ik mijn toevlucht tot de Boeddha (Dutiyampi Buddham saranam gacchami);
nogmaals neem ik mijn toevlucht tot zijn leer (Dutiyampi Dhammam saranam gacchami);
nogmaals neem ik mijn toevlucht tot de gemeenschap van de heiligen (Dutiyampi Sangham saranam gacchami).
 
Nogmaals en nogmaals neem ik mijn toevlucht tot de Boeddha (Tatiyampi Buddham saranam gacchami);
nogmaals en nogmaals neem ik mijn toevlucht tot zijn leer (Tatiyampi Dhammam saranam gacchami);
nogmaals en nogmaals neem ik mijn toevlucht tot de gemeenschap van de heiligen (Tatiyampi Sangham saranam gacchami).

Misschien rijst de vraag wat het nut is van het nemen van de toevlucht tot de Boeddha, de Dhamma en de Sangha, omdat Gautama de Boeddha er met nadruk op heeft gewezen dat men geen toevlucht moet zoeken in anderen. Boeddhisten beschouwen de Boeddha echter alleen als een leraar die verwijst naar het pad naar de bevrijding via de Dhamma (de leer) en de Sangha (juiste gemeenschappelijke leefwijze). In het Boeddhisme is geen sprake van bevrijding, of realisatie via de Verlichting, door simpelweg deze woorden van toevluchtname te reciteren. Het gaat er eerder om hoe men zich in de praktijk gedraagt en de leer in praktisch opzicht toont. De Boeddha heeft aangegeven dat het individuele werken aan zuivering en bevrijding van groot belang is. 

Een tweede vraag hierbij, wie voert deze zegening uit? (2) (Bij christenen is dit bijvoorbeeld de priester.)

Zoals hierboven al is gezegd bestaan er in het oorspronkelijke Boeddhisme geen specifieke rituelen die verbonden zijn met bepaalde levensfasen (hooguit wat de dood aangaat, maar daar kom ik later nog op terug). Er kan dus ook geen sprake zijn van iemand die de zegening uitvoert. Als er toch sprake is van “zegening”, dan is dat volstrekt afhankelijk van de plaatselijke culturele gebruiken.

Met vriendelijke groet,

Basho

[teksten.BA]

Rituelen huwelijk
Moet een meisje (en jongen) bij een huwelijk nog maagd zijn? (3)

Voor zover ik weet, bemoeit het Boeddhisme zich niet actief met dit soort zaken en is het volledig aan de oorspronkelijke culturele gebruiken van het specifieke land hoe hier mee omgegaan wordt. Eigenlijk komt het er in het Boeddhisme op neer dat er niemand is die voor de ander zal bepalen wat men wel en wat men niet mag doen. Het realiseren van de Verlichting is niet afhankelijk van het al dan niet hebben van een seksuele relatie. De intenties en de wijze waarop seks in de praktijk wordt gebracht is van veel groter belang. De Boeddha stelt dat steeds de Middenweg dient te worden bewandeld, een pad dat immers extremen en uitersten vermijdt. Seks is de sterkste drijvende kracht in de mens die tevens kan leiden tot intense begeerte, en seks zou tot slechte intenties en dito slechte daden kunnen leiden. Maar dat hoeft niet. Via gewaarzijn en bewuste aandacht kan seks ook zuiver en niet-egocentrisch gericht zijn. En meer naar waarachtige liefde leunen en uzelf onvoorwaardelijk geven aan de ander. In plaats van te willen “nemen”.

Ik las ook reeds voordien dat het huwelijk plaatsvindt bij het thuisaltaar. Mijn vraag hierbij: Wie begeleidt dit huwelijk en verklaart het huwelijk dus als officieel?  (4)

Ook hier moet ik herhalen dat, voor zover ik weet, het Boeddhisme zich niet actief met dit soort zaken bemoeit en is het volledig aan de oorspronkelijke culturele gebruiken van het specifieke land hoe hier mee omgegaan wordt. Wel staat er in het Pātimokkha (deel 2: sanghādisesā) specifiek vermeld dat het monniken niet is toegestaan om arrangementen te maken voor een man teneinde een vrouw te ontmoeten (of vice versa). Of dit nu bedoeld is voor het hebben van seksuele omgang of voor het aangaan van een huwelijk. Een bhikkhu mag dus geen huwelijk inzegenen zoals bijvoorbeeld priesters dat doen. Boeddhistische monniken die zijn uitgenodigd, (uitsluitend) voorafgaande aan een huwelijk, mogen wel zegen brengende verzen reciteren.

En wat denkt het boeddhistisch geloof omtrent ‘echtscheiding’? (5)
(christenen zijn bijvoorbeeld enorm tegen een echtscheiding. Mensen die gescheiden zijn, mogen zelfs niet de hostie vragen tijdens de communie in een eucharistieviering. Ze hebben immers het verbond dan gebroken, dat ze gesloten hebben met God.
De islamieten vinden daarentegen dat een echtscheiding moet vermeden worden, maar het kan wel indien alles geprobeerd is.)

Zoals ik hierboven al aangaf, stelt Gautama de Boeddha dat seks de sterkste gehechtheid is die mannen voor vrouwen koesteren en vrouwen voor mannen. Hij stelt aan het begin van de Anguttara Nikaya bijvoorbeeld:

“Ik heb aldus gehoord. Op een keer verbleef de Gezegende in het klooster geschonken door Anàthapiõóika in Jeta's bosschage te Sàvatthi. De Gezegende richtte zijn lezing tot de bhikkhus en zei:
1. Bhikkhus, Ik ken geen vorm die de geest van een man vangt als die van een vrouw. De vorm van een vrouw vangt inderdaad de geest van een man. Dit ten eerste.
2. Bhikkhus, Ik ken geen geluid dat de geest van een man vangt als dat van een vrouw. Het geluid van een vrouw vangt inderdaad de geest van een man. Dit ten tweede.
3. Bhikkhus, Ik ken geen geur die de geest van een man vangt als die van een vrouw. De geur van een vrouw vangt inderdaad de geest van een man. Dit ten derde.
4. Bhikkhus, Ik ken geen smaak die de geest van een man vangt als die van een vrouw. De smaak van een vrouw vangt inderdaad de geest van een man. Dit ten vierde.
5. Bhikkhus, Ik ken geen aanraking die de geest van een man vangt als die van een vrouw. De aanraking van een vrouw vangt inderdaad de geest van een man. Dit ten vijfde.
6. Bhikkhus, Ik ken geen vorm die de geest van een vrouw vangt als die van een man. De vorm van een man vangt inderdaad de geest van een vrouw. Dit ten zesde.
7. Bhikkhus, Ik ken geen geluid dat de geest van een vrouw vangt als dat van een man. Het geluid van een man vangt inderdaad de geest van een vrouw. Dit ten zevende.
8. Bhikkhus, Ik ken geen geur die de geest van een vrouw vangt als die van een man. De geur van een man vangt inderdaad de geest van een vrouw. Dit ten achtste.
9. Bhikkhus, Ik ken geen smaak die de geest van een vrouw vangt als die van een man. De smaak van een man vangt inderdaad de geest van een vrouw. Dit ten negende.
10. Bhikkhus, Ik ken geen aanraking die de geest van een vrouw vangt als die van een man. De aanraking van een man vangt inderdaad de geest van een vrouw. Dit ten tiende.”

Bron (Engels, vertaling door mij): Aïguttara Nikàya, 1. Ekakanipàta, Cittapariyàdànavaggo

Wanneer de mens slaaf wordt van seks, een te grote gehechtheid heeft met seksualiteit vervalt hij of zij in een extreem en is er geen sprake meer van het volgen van de Boeddhistische Middenweg. Er zal ongetwijfeld lijden voortkomen uit het vastkleven aan welk extreem dan ook, in gevoel, verstand, seksualiteit; wat dan ook. Hartstocht is als een vuur, dat zichzelf verteert. Een huwelijk kan uiteindelijk uitmonden in een echtscheiding, hoe verdrietig ook. Het lijden staat centraal in de leer van de Boeddha en hoe dat lijden te verminderen of de gehechtheid aan van alles en nog wat uit te laten doven door inzicht en waarachtigheid.

Gautama de Boeddha was trouwens een praktisch ingesteld leraar, met name wat betreft de zogeheten Boeddhistische lekenvolgelingen (zijn monniken werden namelijk geacht het celibaat in acht te nemen). Hij stelde namelijk dat als iemand niet sterk genoeg is om alleen te leven, hij een partner mag kiezen, mits er geen sprake is van leedvolle seksuele praktijken. Dit komt ongeveer overeen met de uitspraak van Paulus in het Nieuwe Testament:

“Maar als zij zich niet kunnen beheersen, laten zij dan trouwen, want het is beter te trouwen dan van begeerte te branden.” (citaat: Bijbel, 1 Korinthe 7:9)

Met vriendelijke groet,

Basho

[Ujukarin]

Basho is goed bezig, dus ik geef alleen kleine aanvullingen en nuances.

a] In Sri Lanka komen de monnikken juist NA het huwelijk voor eventuele zegening. De huwelijksceremonie zelf is puur 'lokale cultuur' en heeft meer Hindoe- dan Boeddhistische elementen.

b] Maagdelijkheid, ook zoiets cultureels, wordt met name in de steden wel wat opgerekt. Onderstaand een aardige conversatie die ik onlangs met een web-interviewer had, gebaseerd op real life ervaringen in India (onder boeddhisten) en Sri Lanka.

Klinkt interessant! Daarom kan ik een goede vraag stellen, met betrekking tot datgene wat ik mij eerder afvroeg: U ontmoet dus binnen uw stroming mensen uit meerdere landen/culturen. Ziet u dan nog verschillen, ondanks de poging om culturele invloed te minimaliseren?
Forse. Wat wij als Leer hebben is wel relatief gelijk maar hoe mensen er op reageren verschilt en soms moet je dus de boodschap aanpassen. In NL, India en Sri Lanka geef ik echt op iets andere wijze les, wel vanuit dezelfde basisteksten. Familieleven bijvoorbeeld is fundamenteel anders in NL dan aldaar, het referentiekader qua populair-wetenschappelijke kennis is heel anders, etc. etc. Zelfs levensadviezen zijn anders. In NL zeggen we mensen dat ze gerust kunnen LAT'ten en ongetrouwd samenwonen enzo, ons advies is alleen om seksualiteit te linken aan een voor langdurig bedoelde liefdevolle relatie. In Azië kun je dat niet zeggen, de cultuur bepaalt daar het monopolie van huwelijk. Wordt in de steden wel wat liberaler, maar elke jongen die met het initiatief komt tot Samenwonen en me om advies vraagt krijgt te horen 'Alleen als je nu met je eigen bloed een document tekent dat je, mocht er later een breuk komen, daarna bereid bent te trouwen met een meisje dat - door soortgelijk gedrag - geen maagd meer is'. Want die liberalisering gaat vooralsnog ietwat ongelijk, het meisje kan na de evt. breuk nooit meer iemand krijgen en de jongen/man gaat vrijuit...

With folded palms,

<Ujukarin>

[teksten.BA]

Bedankt voor de goede aanvullingen, Ujukarin. Die zijn zeer welkom.

Dood
Indien er bij christenen iemand sterft, wordt die persoon niet meteen begraven. Meestal is dit drie dagen nadien. Bij de islamieten is dit geheel anders. De gestorven persoon moet dan meteen begraven worden, één dag nadien. Ik weet eigenlijk niet hoe dit bij de boeddhisten gebeurd, vandaar mijn vraag hieromtrent:
Wanneer vindt de begrafenis plaats van een boeddhist? (6)

Ik weet eigenlijk weinig over de begrafenis in het boeddhisme. Wordt de overledene bijvoorbeeld allereerst gewassen? (7)

En hoe zit het met de graven, zijn deze versierd of eerder heel sober? (8 ) Bij christenen worden deze immers enorm versierd (marmeren steen, bloemen,…) terwijl het islamitisch geloof ervoor kiest de graven niet te versieren.

Er valt hier veel over te schrijven. De mens heeft over het algemeen de neiging om weinig of zo min mogelijk aan de dood te denken. Eigenlijk is dit merkwaardig, omdat wij ons er bewust van kunnen zijn hoe broos ons leven eigenlijk is. Wanneer we enkele minuten niet meer ademhalen, is de dood weldra ingetreden. Het sterven is dus niet iets wat ver van ons vandaan ligt, het zit eerder zeer dicht op onze huid. Maar dat willen we liever niet zien en vertonen de neiging om ons onder te dompelen in de dagelijkse bezigheden. Het lijkt eng om de dood zo persoonlijk op te vatten, en ik wil niemand de stuipen op het lijf jagen, maar het Boeddhisme erkent de dood enerzijds als een van de aspecten van de vergankelijkheid, en anderzijds ziet het Boeddhisme het sterven als de meest krachtige leraar die men kan overkomen. Ook beschouwt het Boeddhisme in dit kader het leven als de zeldzame en ultieme kans om te onderkennen dat men geen minuut te verliezen heeft om zich te begeven op het pad van de Dharma. De dood is onvermijdelijk en kan ieder moment intreden, of het leven nuttig is geleefd of niet. Arm of rijk, veel of weinig familie of vrienden, het maakt uiteindelijk niets uit. Ter vergelijking: in het Nieuwe Testament stelt Jezus:

“zodat u kinderen zult zijn van uw Vader, Die in de hemelen is, want Hij laat Zijn zon opgaan over slechte en goede mensen, en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen.” (Bijbel, Mattheüs 5:45)

De vraag is dus in hoeverre we extra inspanning kunnen leveren tot het heil, het besef en het inzicht in het sterven. Er bestaan speciale meditaties die de dood als onderwerp hebben. Ook hebben de verschillende Boeddhistische stromingen enigszins verschillende houdingen ontwikkeld omtrent het sterven. Het Theravada Boeddhisme gaat uit van de allereerste leringen van de Boeddha, waarin hij predikte over de vicieuze cirkel van Samsara (de wereld), het ononderbroken patroon van geboorte, ziekte, ouderdom, dood en wedergeboorte. Het uiteindelijke doel van het (Theravada) Boeddhisme is een weg te vinden uit deze vicieuze cirkel die geen duurzame bevrediging kent: in de vorm van het Nirvana, oftewel de bevrijding van onvrede en het lijden. De dood is niet het definitieve einde van het leven op aarde, men wordt namelijk wedergeboren (niet te verwarren met reïncarnatie[1]). Het enige wat daadwerkelijk doorgaat na het sterven is niet een ziel of Atman, zoals vele andere religies geloven, maar een subtiele bewustzijnsstroom met alle aanverwante gewoontepatronen. Dit is het karma, bestaande uit zowel positieve en negatieve indrukken.

De Tibetanen stellen dat tijdens het stervensproces mentale indrukken actief worden die een volgende wedergeboorte bepalen. Zij hebben een uitgebreide beschrijving van het stervensproces via het Tibetaanse Boek van Leven en Sterven, waarin de periode tussen de wedergeboorten (het bardo) wordt weergegeven, beschouwd vanuit de stervende. Hierin staan de factoren die bepalend zijn op welke wijze en in welke vorm de wedergeboorte plaats zal hebben. Het is echter de vraag of er wel “iemand” is die sterft, een vastomlijnd “ik”? De Boeddha stelde dat er geen sprake kan zijn van een ziel, hoger zelf of Atman, en introduceerde het anatta-begrip. Hij gaf aan dat de mens slechts een onafgebroken stroom is van veranderende geestelijke en lichamelijke gebeurtenissen. Al deze gewaarwordingen, gedachten, indrukken, sympathieën, antipathieën, enzovoort vinden onafgebroken plaats in de ervaring, duren een bepaalde tijd en verdwijnen vervolgens weer. En worden vervangen door andere. Het is volgens Gautama de Boeddha een illusie te menen dat er een duurzaam en onveranderlijk “ik” zou kunnen bestaan. Het is eerder zo dat slechts de indruk wordt gewekt door al die ervaringen als gevolg van wat we opmerken via onze zintuigen dat we een zelf zouden hebben, dat ons leven bestiert. In werkelijkheid is er geen sprake van een afgescheiden en ondeelbaar zelf. Maar dat ervaren we over het algemeen niet, omdat we nooit de moeite nemen om in onszelf te onderzoeken waar dat “ik” zich dan daadwerkelijk bevindt. Wanneer men goed onderzoekt, goed waarneemt, zal men moeten onderkennen dat er nergens een zelf te vinden valt. Het is bijna beangstigend, omdat we altijd geloofd hebben dat er een kernachtig zelf zou bestaan. Volgens de Boeddha is dat maar een denkbeeld binnen de stroom van denkbeelden die we koesteren, en heeft het geen werkelijkheidswaarde. Als dit zo is, waarom zijn we dan nog bang voor de dood? Want als er geen zelf is, wat kan er dan nog angst hebben om dood te gaan?

In Tibet werd in traditionele zin meestal een zogeheten ‘luchtbegrafenis’ uitgevoerd. Het lichaam van de overledene kreeg allereerst de vaste ceremoniële behandeling en werd vervolgens in de bergen achtergelaten om door de vogels te worden opgegeten. Dit klinkt vrij heftig, maar het lichaam diende in ieder geval nog tot voedsel, en dat is het ook. Vaak vergeten wij dat ons lijf onderdeel uitmaakt van het ecologische systeem en dat het feitelijk zuiver is om het lichaam na het overlijden over te laten aan de aarde. Ik begrijp heel goed dat dit in dichtbevolkte gebieden welhaast onmogelijk is, maar in het bergachtige Tibet was de luchtbegrafenis een logisch onderdeel van de cyclus van leven en dood. Het lichaam is na het sterven, zoals de Boeddha het in het Dhammapada wel eens heeft gezegd, 'als een stuk nutteloos rot hout':

“041. Weldra, helaas, zal dit stoffelijk lichaam gestrekt op de aarde liggen. Veronachtzaamd, zonder bewustzijn, net zoals een stuk nutteloos rot hout.

aciram vat'ayam kayo pathavim adhisessati chuddho apetaviññano nirattham va kalingaram”
(Auteur citaat: Peter van Loosbroek – Ananda, 2004. Locatie: www.sleuteltotinzicht.nl)

Op zich kunnen we ook vraagtekens zetten bij de manier waarop wij de begrafenissen in onze Christelijke cultuur voltrekken. Afgezien van de crematie doen we het lijk in een kist en gaat het lijk met kist en al de grond in. Voordat de diertjes in de grond door de lijkkist zijn heengedrongen is het lijk als het ware al grotendeels vergaan. We voeren dus in ecologisch opzicht vertragingen uit, door het leven in de grond niet meteen toe te laten bij het lijk. Maar nogmaals, ik besef dat iedere begrafenis zo zijn voor- en nadelen en culturele conditioneringen heeft.

Als de stervende nog leeft, zijn er allerlei gebruiken, waarover ik eigenlijk slechts in algemene zin kan spreken. Er zijn teveel verschillende culturele gebruiken die ik onmogelijk allemaal hier kan opsommen (veel kaarsen worden gebrand e.d.). Ik heb wel eens gelezen dat bij de stervende een altaar kan worden geplaatst en dat er wordt gemediteerd en zoveel mogelijk aan de wensen van de stervende wordt voldaan. Men is er op bedacht de stervende, zeker als deze een specifieke meditatie beoefent, zoveel mogelijk met rust te laten. Het is bijvoorbeeld ook mogelijk om niet in het directe bijzijn van de stervende te mediteren. Desgewenst kan de stervende in de zogeheten ‘leeuwenhouding’ gaan liggen (dat wil zeggen: op de rechterzijde met de rechterhand onder het hoofd geplaatst en de linkerhand rustend op de linkerheup); dat is de houding waarin Gautama de Boeddha destijds is heengegaan. 

De Theravadin Boeddhisten volgen trouwens de strikt traditionele Indiase vorm van afscheid nemen van de overledene, hetgeen inhoudt dat het lijk wordt verbrand na de dood. Ook Boeddha’s lichaam is ooit gecremeerd en is wat dat betreft een voorbeeld voor de Boeddhistische wereld. Het is een gewoonte van de Boeddhisten om op een begrafenis/crematie te refereren aan de vergankelijke aard van de dingen en van het leven.

Noot [1]“In de meeste religies/leerstellingen wordt onderwezen dat er een ziel of een zelf is, en dat deze ziel of zelf een onveranderlijk ding of wezen is dat van het ene leven op het andere leven overgaat. De Boeddha heeft zoiets nooit onderwezen. Een Boeddha heeft een heel diepe kijk op de ware aard van dingen en daarom onderwijst hij dat alle dingen steeds veranderen. Ook onze mentale kant (waarnemingen, gevoelens, mentale factoren en bewustzijn) verandert voortdurend. Het bewustzijn houdt deze aspecten bij elkaar (want zonder bewustzijn kun je niet waarnemen, etc.) Omdat dingen steeds veranderen, is er steeds een proces gaande, het komen en gaan van fenomenen, net zoals bij alle andere dingen. Bewustzijn is een stroom. Wanneer iemand sterft, houdt de stroom van bewustzijn niet zomaar op, tenzij iemand volledig verlicht is. Afhankelijk van het soort bewustzijn, wordt een wezen met een bepaald karakter wedergeboren op een bepaalde locatie, in een bepaalde sfeer. Het is niet een ziel of een zelf dat overgaat, maar het is een stroom van bewustzijn waarvan de kwaliteiten het wezen bepalen...

Te denken dat na de dood alles is afgelopen, eerbiedigt de wet van oorzaak en gevolg niet. Wat wij ervaren na de dood (wanneer we nog niet totaal verlicht zijn) zijn de gevolgen van onze wilshandelingen (kamma). Het is niet zo dat een moordenaar niet in een hemelse sfeer kan worden wedergeboren, of iemand die zijn hele leven geen enkele slechte daad heeft verricht niet in een lagere wereld (hel) wedergeboren kan worden (er kan ook slecht kamma uit een ander leven tot rijping komen). In de Maha Kammavibhanga Sutta laat de Boeddha daar geen misverstand over bestaan. Waar iemand wordt wedergeboren, is afhankelijk van welk kamma op het moment van sterven tot rijping komt. Maar de Boeddha leert dat dingen vergankelijk en onbevredigend zijn. Alle dingen die de aard van opkomen in zich hebben, hebben ook de aard van vergaan in zich en strekken daarom uiteindelijk tot lijden. Ook gelukzalige toestanden in een hoge hemelse sfeer hebben die kenmerken. Daarom hecht een wijs mens zich niet aan dergelijke toestanden. Een echte leerling kapt elke begeerte naar de hoogste sfeer af. Zijn doel is Nibbana [Nirvana], het ongeconditioneerde.” (Auteur citaat: Peter van Loosbroek – Ananda, 2004. Locatie: www.sleuteltotinzicht.nl)

Met vriendelijke groet,

Basho

[teksten.BA]

Bedevaart
Ik las dat boeddhisten op bedevaart gaan, naar het leefgebied van Boeddha (4 Heiligste plekken van Boeddha, nl. Lumbini, Bodhgaya, Sarnath en Kusinagara). Wat ik mij hierbij afvroeg: “Is op bedevaart gaan een religieuze plicht?” (9) (net zoals bedevaartstocht Mekka bij moslims)

Nee, het bezoek aan het leefgebied van de Boeddha is geen religieuze “plicht”, zoals dat bijvoorbeeld in de Islam gebruikelijk is (de hadj naar Mekka). De Boeddha heeft hierover gezegd, ik citeer:

    “Ânanda, er zijn vier plaatsen die voor toegewijde mensen bezienswaardig zijn en aangrijpend, die zij met gevoelens van verering bezoeken. Het zijn:
    De plaats waar men kan zeggen: 'Hier werd de Volmaakte geboren!' Dat, Ânanda, is een aangrijpende plaats die een toegewijd mens met gevoelens van verering bezoekt.
    De plaats waar men kan zeggen: 'Hier is de Volmaakte volledig ontwaakt in de onvergelijkbare Volmaakte Verlichting!' Dat, Ânanda, is een aangrijpende plaats die een toegewijd mens met gevoelens van verering bezoekt.
    De plaats waar men kan zeggen: 'Hier heeft de Volmaakte het onovertroffen wiel der leer in beweging gebracht!' Dat, Ânanda, is een aangrijpende plaats die een toegewijd mens met gevoelens van verering bezoekt.
    De plaats waar men kan zeggen: 'Hier is de Volmaakte heengegaan in parinibbâna, het Doodloze, waarin de elementen van hechten niet meer ontstaan!' Dat, Ânanda, is een aangrijpende plaats die een toegewijd mens met gevoelens van verering bezoekt.

    Deze vier heilige plaatsen zijn voor toegewijde mensen bezienswaardig en aangrijpend, het zijn plaatsen die zij met gevoelens van verering bezoeken. En waarlijk, Ânanda, naar deze plaatsen zullen toegewijde monniken en nonnen, en toegewijde mannelijke en vrouwelijke lekenvolgelingen komen, en zij zullen overwegen: 'Hier werd de Volmaakte geboren' en 'Hier is de Volmaakte volledig ontwaakt in de onvergelijkbare volmaakte Verlichting' en 'Hier heeft de Volmaakte het onovertroffen wiel der leer in beweging gebracht' en 'Hier is de Volmaakte heengegaan in parinibbâna, het Doodloze, waarin de elementen van hechten niet meer ontstaan.' En Ânanda, alwie op pelgrimstocht naar zo'n gedenkplaats komt te sterven, met het gemoed in vertrouwen gevestigd, die zal na het verval van het lichaam, na de dood, herboren worden in een sfeer van hemels geluk.” (D.16)
(Bron: Nico Moonen: “Facetten van het Boeddhisme”)       

Er zijn trouwens tal van bedevaartsoorden naast de vier heilige plaatsen: Bedevaart in het Boeddhisme (Wikipedia)

[teksten.BA]

Vasten
Bestaat er bij boeddhisten ook een vastenperiode? Zo ja, is dit een religieuze plicht? (10)

De Boeddha is zelf het schoolvoorbeeld geweest van waar strenge ascese toe kan leiden. Hij verliet als Prins Siddhartha het paleis van zijn vader toen hij eenmaal in aanraking was gekomen met een zieke, een oudere en een dode, en ging het thuisloze leven van een asceet leiden. De zoektocht was feitelijk gericht op de weg die naar de allerhoogste vrede voert, het allerhoogste inzicht. Het bezoek aan diverse beroemde meditatieleraren leraren kon Siddhartha echter de weg naar die vrede niet geven. De prins besloot maar alleen verder te zoeken en op een gegeven moment sloten vijf andere asceten zich bij hem aan.

Siddhattha dacht dat de allerhoogste vrede het gevolg zou zijn van diverse strenge ascetische oefeningen, hetgeen echter een vergissing was. Uiteindelijk zag hij de nutteloosheid van de ascese in, dat hij door zelfkwelling en extreem vasten geen enkel resultaat bereikte. Hij ging weer eten toen hij zich herinnerde dat hij in zijn jeugd via geleide en geconcentreerde beschouwing een diepe meditatieve toestand bereikte. De vijf asceten waren echter van mening dat Siddhartha het hogere streven blijkbaar had opgegeven en vertrokken. Siddhattha probeerde hen niet tegen te houden, maar ging neerzitten aan de voet van een Bodhi boom. Zijn meditatie richtte zich op de ouderdom, de geboorte en de dood. Het inzicht kwam dat alles onderling afhankelijk is. Zijn Verlichting werd een feit op 35-jarige leeftijd. Hij werd de volmaakt Ontwaakte, de Verhevene, de Verlichte, de Boeddha van dit tijdperk.

Er is dus wel sprake van vasten, maar niet van 'hongeren'. Het vasten moet in evenwicht zijn en niet leiden tot een te strenge of ‘verplichte’ ascese. Het is een vorm van spirituele training:

“De 'vastendag' is de dag van de volle maan, de nieuwe maan, en de twee dagen van het eerste en laatste kwartier. Op volle maan en nieuwe maan wordt de Disciplinaire Code, de patimokkha ('Disciplinaire Code', is de naam voor de code van de regels voor monniken, die op volle maan en nieuwe maan worden gereciteerd voor de daar bijeengekomen gemeenschap van volledig ingewijde monniken. Voor de monniken zijn er 227 regels, en voor de nonnen 311 patimokkha regels.), voor de bij elkaar gekomen monniken voorgelezen, terwijl op de vier genoemde maan-dagen veel van de gelovige lekenvolgelingen de kloosters bezoeken. Daar nemen zij dan de 8 regels in acht (attha sila De achtvoudige regels van moraliteit.) Zie sikkhapada voor de 5, 8, en 10 regels:

5 morele regels (pañca sila):
Dit zijn de regels waaraan alle boeddhisten zich dienen te houden:
Ik neem me voor mezelf te trainen om niet te doden.
(panatipata veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem me voor mezelf te trainen om niet te stelen.
(adinnadana veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem me voor mezelf te trainen om me te onthouden van onwettige seksuele gemeenschap.
(kamesu micchacara veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om niet te liegen.
(musavada veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om me te onthouden van alcohol en andere drugs.
(surameraya majja ppamadatthana veramani sikkhapadam samadiyami)

8 morele regels: (attha sila) zie ook uposatha.
Ik neem me voor mezelf te trainen om niet te doden.
(panatipata veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem me voor mezelf te trainen om niet te stelen.
(adinnadana veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem me voor mezelf te trainen om me te onthouden van seksueel verkeer.
(abrahmacariya veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om niet te liegen.
(musavada veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om me te onthouden van alcohol en andere drugs.
(surameraya majja ppamadatthana veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om niet te eten op de verkeerde tijd.
(vikalabhojana veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om me te onthouden van dansen, zingen, muziek, naar vermaken te gaan kijken, kransen te dragen, het opmonteren met parfums en me te verfraaien door cosmetica.
(nacca gita vadita visukadassana mala gandha vilepana dharana mandana vibhusanatthana veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om niet te slapen op een hoge of weelderige slaapplaats.
(uccasayana mahasayana veramani sikkhapadam samadiyami)

10 morele regels (dasa sila).
Deze regels gelden voor alle novices (samanera's) en monniken (bhikkhu's):
Ik neem me voor mezelf te trainen om niet te doden.
(panatipata veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem me voor mezelf te trainen om niet te stelen.
(adinnadana veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem me voor mezelf te trainen om me te onthouden van seksueel verkeer.
(abrahmacariya veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om niet te liegen.
(musavada veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om me te onthouden van alcohol en andere drugs.
(surameraya majja ppamadatthana veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om niet te eten op de verkeerde tijd.
(vikalabhojana veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om me te onthouden van dansen, zingen, muziek, naar shows te gaan kijken.
(nacca gita vadita visuka dassana veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om me te onthouden van het dragen kransen, het opmonteren met parfums en me te verfraaien door cosmetica.
(mala gandha vilepana dharana mandana vibhusanatthana veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om niet te slapen op een luxueuze slaapplaats.
(uccasayana mahasayana veramani sikkhapadam samadiyami)
Ik neem mij voor mezelf te trainen om geen goud of zilver (geld) aan te nemen.
(Jatarupa rajata patiggahana veramani sikkhapadam samadiyami)

In de set van 8 regels (attha sila) welke op volle maan en op dagen van nieuwe maan, op eerste en laatste kwartier van de maan, door vele lekenvolgelingen (upasaka, zie daar) in acht worden genomen, is de derde regel -- die van de onthouding van onwettelijk seksueel verkeer -- vervangen door de algehele onthouding van seksueel verkeer. Brahma cariya verwijst naar een puur (kuis) of heilig leven. De nummers 7 en 8 van de set van 10 regels zijn samengevoegd en nummer 9 is nummer 8 geworden.” (Auteur citaat: Peter van Loosbroek – Ananda, 2004. Locatie: www.sleuteltotinzicht.nl)

Met vriendelijke groet,

Basho

[nancy]

Zeer leerrijk topic en zeer "leesbaar". Bedankt !

[teksten.Y1010]

Basho.
je visie zie ik als onjuist (nogmaals).

[Sienemien]

Beste Basho

Opnieuw, van harte bedankt voor alle informatie!
Ook Ujukarin, voor de aanvullingen.

Ik leer hier ontzettend veel bij en dat is echt héél fijn!
(Misschien mij even excuxeren voor de late reactie. Doordat ik met mijn stage bezig ben, blijft het eindwerk een beetje 'aan de kant liggen'.) Ik probeer er zoveel mogelijk blijvend aan te werken en hier nieuwigheden op te steken.

Nogmaals, bedankt voor de fantastische uitleg!

Met hartelijke groeten

Sien

[teksten.BA]

Beste Basho

Opnieuw, van harte bedankt voor alle informatie!
Ook Ujukarin, voor de aanvullingen.

Ik leer hier ontzettend veel bij en dat is echt héél fijn!
(Misschien mij even excuxeren voor de late reactie. Doordat ik met mijn stage bezig ben, blijft het eindwerk een beetje 'aan de kant liggen'.) Ik probeer er zoveel mogelijk blijvend aan te werken en hier nieuwigheden op te steken.

Nogmaals, bedankt voor de fantastische uitleg!

Met hartelijke groeten

Sien

Graag gedaan, Sienemien! Enne, je hoeft je niet te verexcuseren hoor. Neem vooral je tijd, en haast je niet. Als mijn teksten in goede aarde terecht zijn gekomen, dan is het voor jou (en door mij) gewenste doel bereikt. En ben ik tevreden dat ik de zaken blijkbaar helder genoeg heb kunnen uitleggen. Ik merk op dat er zelfs anderen enigszins mee op weg zijn geholpen, dus mijn dag kan niet meer stuk...

Met vriendelijke groeten,

Basho

[teksten.BA]

Basho.
je visie zie ik als onjuist (nogmaals).

@ Y1010: Ik moet toegeven dat ik in eerste instantie de neiging had om een verdedigende houding aan te nemen. Maar dat zou slechts een persoonlijke conditionering weergeven die ik liever vermijd. Ik heb deze houding op zien komen en de verdediging ervan ingezien, waarna ik de conditionering weg zag sterven, als een opkomen en ondergaan van de fenomenen.

“Onjuist” en “juist” zijn extreme standpunten die niet verdedigd hoeven worden, omdat het slechts twee zijden zijn van dezelfde medaille, de medaille van de (non)dualiteit. Bewandel liever de Middenweg, in plaats van te kiezen voor condities als Samsara of Nirvana. De werkelijkheid is wezenlijk zonder karma, de mens zelf is zijn of haar eigen conditie, met daaruit voortvloeiend de eenzijdige denkbeelden “juist” en “onjuist”.

Ik herinner me een persoonlijke welhaast mystieke eenheidservaring toen ik 4 jaar oud was. Ik verbleef in het Juliana Kinderziekenhuis te Den Haag, omdat ik astmatische bronchitis had. Dit was zo ernstig, dat ik zes weken in dat ziekenhuis moest verblijven. Ik zag soms letterlijk blauw van de ademnood. Dat was voor mij als kind een regelrechte hel. Ik kreeg een aantal keren per week een pijnlijke injectie in mijn bovenbenen. Omdat ik natuurlijk bang was voor de prikken in mijn dunne beentjes heb ik alles bij elkaar geschreeuwd.

Ook moest ik elke dag een blauw pilletje slikken. Er waren ook andere kinderen die eenzelfde kuur volgden. Een van hen weigerde het blauwe pilletje te slikken. Ik spreek nu over de tijd ongeveer rond 1965. De arts werd er bij gehaald en het kind werd diverse malen verzocht om de pil toch te slikken. Hij bleef tegenwerken. Op een gegeven moment werd hij onverwacht beetgepakt en werd de pil er letterlijk in gestampt. Ik was hevig geschokt, en was blij dat ik dat pilletje zo gemakkelijk kon doorslikken.

Nogmaals: dit was voor mij als kind een hel, omdat een kind van 4 bij zijn moeder wil zijn en niet in een ziekenhuis wil leven. Het leek oneindig lang te duren. Op een dag aan het einde van de behandeling mocht ik in de tuin van het ziekenhuis wachten tot mijn moeder me zo komen ophalen. Het was zomer en de zon straalde in de morgen. Ik ging de tuin in, er was niemand behalve de vogels. Er brak iets door, het leek alsof ik zweefde. Ik voelde de tuin, ik dacht er niet over na. De druk van het in het hospitaal moeten verblijven verdween plotsklaps, alles klopte en ik leefde opeens in een overweldigende geluksgolf…

Vergeet “juist”, vergeet “onjuist”, dat zijn slechts denkbeelden, “visies” zo je wilt…

Met beleefde groet,

Basho

[teksten.Y1010]

Basho,
normaal gezien zou iemand boos worden na zo'n post, maar jij doet dat niet.

[teksten.BA]

Basho,
normaal gezien zou iemand boos worden na zo'n post, maar jij doet dat niet.

Nee. Ik heb er geen behoefte aan om een mentaal vergif toe te laten in mijn wezen. Ik ben een Boeddhist en ik probeer me te houden aan de voorschriften. Niet zomaar om domweg regeltjes na te leven, ik heb zelf in voldoende mate ervaren hoeveel last ik er van heb als ik boosheid in mijn wezen oproep en toelaat. Ik heb nu de keuze: impulsief reageren zoals ik geconditioneerd ben en mezelf door het gewone leven heb laten conditioneren, of ik kijk toe en zie dat die condities de neiging hebben om zich steeds te herhalen. Ik wil geen gevangene zijn van mijn conditioneringen, vandaar dat ik geïnspireerd ben door het leven van de Boeddha en mezelf reken tot de Boeddhisten.

Ik zie al veel te veel nodeloze ruzies, conflicten en misvattingen die tot conflicten kunnen leiden. De mens noemt zichzelf de kroon der schepping, maar zoals ik het zie, moeten we eigenlijk via vallen en opstaan en steeds maar weer het beoefenen van het pad van het bewustzijn ons gewaarzijn en inzicht scherpen. Zodat woede, afgunst en haat ons niet kan vastgrijpen vanuit onze geconditioneerde reacties op bepaalde situaties. Meestal komt het er op neer dat we ons egoïsme in de strijd gooien en zogenaamd "voor onszelf opkomen". Soms moet je inderdaad voor jezelf opkomen, maar dat is volstrekt afhankelijk van de ernst van de situatie. De meeste situaties gaan eigenlijk slechts over woorden en conflicten over bepaalde gekoesterde "meningen". Is dat het waard? Vroeger dacht ik ook dat dit iets waard was, ik denk nu dat het slechts apengedrag is. Kroon der schepping, dat moet de mens eerst maar eens waar maken, we zijn dat niet automatisch. Maar dat is mijn opvatting.

Ik vind dat niks waard, dat egogerichte apengedrag; wat daadwerkelijk waarde heeft is hulp bieden aan andere mensen, dienstbaar zijn. Niet uit onderdanigheid, of slaafsheid, of angst, maar omdat sommige mensen daadwerkelijk op zoek zijn naar hulp of kennis. Ze lijden soms ernstig. Wanneer ik dat qua ernst serieus genoeg inschat, dan help ik. Als iemand me probeert belachelijk te maken, tracht ik zoveel mogelijk onaangedaan te observeren. Als het te bont wordt, zal ik er mogelijk voor kiezen om te reageren. Maar dat is dan dus een keuze, geen impulsieve reactie. Vaak reageer ik helemaal niet, of wacht ik af. En ga ik later de dialoog aan, als we een paar dagen verder zijn. Dan is de situatie inmiddels reeds anders geworden en hebben mensen weer andere emoties. En zien ze de zaken weer anders, waarna wellicht een helder gesprek alsnog mogelijk is. Zo niet, dan houdt het op en investeer ik niet meer in de situatie. Dit heb ik niet van de ene op de andere dag bedacht of geleerd. Ik ben talloze malen op mijn bek gegaan, totdat het me gelukt is om mijn innerlijke kalmte te bewaren. En soms mislukt het ook, en dan ga ik het liefst gewoon weg uit de situatie. Dan kan ik thuis de zaak in meditatie voelen. Af en toe ben ik er zelfs bedroefd onder, en sta ik er verbaasd over dat mensen elkaar zoveel lijden willen bezorgen. En vaak omwille van de uiterlijke schijn. Maar ach, ik blijf moed houden en mijn eigen weg vervolgen. Dat is alles…

Met beleefde groet,

Basho

[teksten.Y1010]

Elke vorm van afgescheidenheid, waaronder de ik-vorm-, is een misleiding.
Je kan ook het gedrag van apen niet veroordelen.

[teksten.BA]

Elke vorm van afgescheidenheid, waaronder de ik-vorm-, is een misleiding.
Je kan ook het gedrag van apen niet veroordelen.

Ik denk dat u in het kader van wat ik hierboven aan u uitlegde toch een denkfout maakt. U stelde dat mensen eventueel boos zouden kunnen worden naar aanleiding van wat u schreef, namelijk dat u aangaf dat u van mening was dat mijn visie “onjuist” zou zijn. Ik heb vervolgens uitgelegd hoe ik de zaken in dat kader zie, en dat ik bij voorkeur niet langer een slachtoffer wil zijn van het mezelf mentaal te laten vergiftigen door boosheid e.a. Ik noemde dat egogericht (en geconditioneerd) apengedrag. En dat ik probeer via het Boeddhisme door gewaarzijn, bewust leven en inzicht negatief gelabelde gevoelens te (h)erkennen en een plaats te geven. Waardoor ik een duidelijke keuze krijg en heb om in “oud gedrag” te vervallen of juist niet. Uiteraard blijf ik een mens van vlees en bloed.

U gaat nu over op het stellen dat afgescheidenheid, waaronder de ik-vorm, een misleiding zou zijn. En dat het gedrag van apen niet veroordeeld kan worden. Laat ik stellen dat het mijn intentie niet is om wat dan ook te “veroordelen”. Veroordeling is zwart versus wit, en ik wil hooguit lichtere en donkerdere grijstinten beschrijven. Het leven is zelden of nooit zwart/wit. Dat dit in mijn beschrijving misschien zo lijkt, is eerder een interpretatie van uw kant. Maar dat is mijn mening. Ik stel namelijk nergens dat ik “apengedrag” veroordeel, het veroordelende aspect is mijns inziens eerder een etiket wat u in dit kader plakt, met alle respect. Of elke vorm van afgescheidenheid waaronder de ik-vorm een misleiding zou zijn, dat heeft u uit de Boeddhistische geschriften gehaald, toch?

Taal geeft soms de indruk dat zaken zwart/wit worden gesteld, maar het is – ik herhaal - niet mijn intentie om apengedrag “in de ban” te doen. Wij verschillen volgens de wetenschap genetisch slechts 1,3% van een chimpansee, dus er valt eigenlijk niks te veroordelen. Taal maakt onderscheid, en lijkt zelfs een afgescheidenheid te impliceren, maar dat is eerder het gevolg van het feit dat wij veel te veel waarde hechten aan de taal. Taal is opgebouwd uit onderlinge vergelijkingen van woorden; het geeft de indruk van de dichotomie (tweedeling). De objectieve werkelijkheid is echter niet in twee (of meer) delen op te delen of uit te splitsen, en “veroordeling” van het ene ten opzichte van het andere is wat mij betreft niet aan de orde.

Wellicht is het beter om hier een aparte topic over te starten, want we dreigen af te dwalen van het oorspronkelijke onderwerp van deze thread.

Met beleefde groet,

Basho

[Marcel]

enkele vragen:

http://www.boeddhaforum.nl/index.php/topic,209.0.html

[Skoebidoe]

Gisteren nog naar een lezing geweest van de Triratna-beweging. Als ik het goed begrepen heb, zijn al die rituelen daarom niet van de Boedha afkomstig.Hij heeft die rituelen niet ingesteld.
 Het tibetaans boedhisme kent bijvoorbeeld heel wat rituelen maar dit heeft vooral met hun cultuur te maken. Het is een uiting van hun cultuur.
Verbeter me gerust als ik het verkeerd begrepen zou hebben. 

[MaartenD]

Als de Boeddha rituelen had ingesteld dan hadden we die hopelijk in de tipitaka kunnen nalezen, zou ik denken.

Rituelen moeten niet onderschat worden. Het is één van de vier dingen waar bhikku's zich niet aan moeten hechten maar dat wil niet zeggen dat je ze niet kan gebruiken, steun aan kan hebben en zelfs prettig kan vinden. Zeker als leek! Rituelen binden mensen samen, geven stabiliteit waar daar behoefte aan is en wijzen ons elke keer weer op de waan van de dag die even doorbroken wordt.

In een andere draad heb ik net geschreven over de 108 prostraties van de Great Repentence die ik heb mee mogen doen in Haeinsa in Zuid-Korea. Dat was een prachtige ervaring.

Skoebidoe schrijft over (Tibetaanse) rituelen als uiting van cultuur. Dat is natuurlijk prima maar waar het verkeerd gaat is als boeddhisten deze rituelen als belangrijk an sich gaan beschouwen. In sommige landen kunnen gelovigen serieus gewelddadig worden als een of andere (Westerse) toerist iets verstoort. Naar mijn onbescheiden mening zijn we dan de boeddha-dhamma vergeten en kijken we alleen naar het ritueel.

De Middenweg komt ook hier weer van pas.

[teksten Siebe]

Als de Boeddha rituelen had ingesteld dan hadden we die hopelijk in de tipitaka kunnen nalezen, zou ik denken.

Rituelen moeten niet onderschat worden. Het is één van de vier dingen waar bhikku's zich niet aan moeten hechten maar dat wil niet zeggen dat je ze niet kan gebruiken, steun aan kan hebben en zelfs prettig kan vinden. Zeker als leek! Rituelen binden mensen samen, geven stabiliteit waar daar behoefte aan is en wijzen ons elke keer weer op de waan van de dag die even doorbroken wordt.

In een andere draad heb ik net geschreven over de 108 prostraties van de Great Repentence die ik heb mee mogen doen in Haeinsa in Zuid-Korea. Dat was een prachtige ervaring.

Skoebidoe schrijft over (Tibetaanse) rituelen als uiting van cultuur. Dat is natuurlijk prima maar waar het verkeerd gaat is als boeddhisten deze rituelen als belangrijk an sich gaan beschouwen. In sommige landen kunnen gelovigen serieus gewelddadig worden als een of andere (Westerse) toerist iets verstoort. Naar mijn onbescheiden mening zijn we dan de boeddha-dhamma vergeten en kijken we alleen naar het ritueel.

De Middenweg komt ook hier weer van pas.

Ik had commentaar bij een zen ritueel, Jizo san. In een artikel in het boeddhistisch dagblad kwam dit ritueel langs. Het sprenkelen van water over beeldjes zou de misstanden in de wereld reinigen.

Ik vroeg me hardop af of dit nou het soort denken is of de visie die we elkaar moeten wijsmaken.
De Zenleraar wijde er een artikel aan:
https://boeddhistischdagblad.nl/boeddhisme/zen-zen-zen/101050-hoe-kan-water-gooien-over-beeldjes-nou-misstanden-in-de-wereld-reinigen/

Ook na de uitleg merk ik dat ik het nog altijd eigenlijk maar niks vind.

groet,


 

[MaartenD]

Een mogelijke manier om dit te begrijpen is te kijken naar de verandering die plaatsvindt in de deelnemer aan het ritueel. Let wel, ik zeg niet dat dit mijn mening is!

Iemand die bidt, laat er meer mededogen zijn in de wereld, die focust zichzelf op mededogen, kiest voor mededogen en denkt aan mededogen. Het is uiterst waarschijnlijk dat die persoon zelf meer mededogen gaat tonen.

Ik geloof er niks van dat enkel het water dat over een beeldje stroomt op een praktische, laat staan aantoonbare, wijze misstanden wegneemt. De deelnemer kan echter doorlopen in de overtuiging dat misstanden niet goed zijn, vermeden dienen te worden.

Zoiets? Je kan natuurlijk ook geloven dat je met je ritueel je plicht wel gedaan hebt. Dat lijkt me minder handig.

[Bodhiboom]

Als de Boeddha rituelen had ingesteld dan hadden we die hopelijk in de tipitaka kunnen nalezen, zou ik denken.

Rituelen moeten niet onderschat worden. Het is één van de vier dingen waar bhikku's zich niet aan moeten hechten maar dat wil niet zeggen dat je ze niet kan gebruiken, steun aan kan hebben en zelfs prettig kan vinden. Zeker als leek! Rituelen binden mensen samen, geven stabiliteit waar daar behoefte aan is en wijzen ons elke keer weer op de waan van de dag die even doorbroken wordt.

In een andere draad heb ik net geschreven over de 108 prostraties van de Great Repentence die ik heb mee mogen doen in Haeinsa in Zuid-Korea. Dat was een prachtige ervaring.

Het gehele onderwerp van rituelen is zeker interessant. Je zou kunnen zeggen dat alles een ritueel kan worden, kijk maar naar de Japanse thee ceremonie. Maar dan sla je toch de plank mis tussen grote rituelen en alledaagse rituelen. Grote rituelen zoals je ziet in shinto proberen toch op een bepaalde manier buitenaardse krachten aan te wenden, en ik denk dat de Boeddha dat een probleem zou hebben gevonden. Hij was bijna een wetenschapper van het innerlijke, en het lijkt mij dat er weinig ruimte was in zijn visie voor bijgeloof, alhoewel hij altijd wel met mededogen met het geloof van anderen omging.

Dus ik denk dat ‘gewone’ rituelen, zoals een gewoontegetrouw kopje koffie op de vroege ochtend, heel normaal zouden zijn geweest. Maar alles waarmee men tracht buitenaardse krachten te bezweren lijkt mij maar niks voor boeddhistisch ritueel. Siebe’s verhaal van de zen priester die trachtte de wereld te reinigen lijkt mij dus ook een soort bijgeloof.

[bolletje]

Een ritueel van mij is zegmaar een geit slachten

en dan mezelf insmeren met het bloed van die geit. En neem ik vervolgens LSD en onder invloed van die LSD heb ik dan
groepsseks, met zestien prostituees, terwijl ik dierengeluiden maak.


Onderwees de boeddha dat?

[bolletje]

Ander leuk ritueel :


Vind een maagd.

Maak een altaar

zet een gele hoed, in de vorm van een banaan op ( te vinden bij lokale feestwinkel)

brand kaarsjes en wierook

Snuif twaalf lijntjes coke

offer de maagd, aan satan

maak ondertussen een soort keelgeluiden

om demonen te verdrijven, etc



(spiritueel)


 

[Bodhiboom]

Vriend Bolletje, vanwaar deze vragen? Het lijkt mij dat de rituelen die jij noemt absurd zijn, zeker niet afkomstig van de Boeddha zijn. Het is zeker waar dat veel van de andere rituelen die hiervoor worden genoemd ook niet bij de Boeddha afkomstig zijn, veel zijn ook gebaseerd op magisch en/of bijgelovig denken.

De juiste rituelen kunnen wel een zekere waarde hebben, een psychologische waarde.

[bolletje]

Kameraad


Je weet dat ik loop te trollen, toch ?

Mooi liedje over een ritueel

https://www.youtube.com/watch?v=jih29bmwOSY




Wat ook een leuk ritueel is. Je steekt tegelijk twee spuiten met heroïne in je arm. Elke arm, een spuit.

En ondertussen word je gepijpt, door een boeddhistische non


En dat gebeurt dan in een magische heksencirkel, die je maakt van benzine. Een cirkel van benzine en die steek je dan aan, zodat je een soort brandende cirkel om je heen hebt

is wel mijn lievelings ritueel

stond in het blad 'the hapiness'

[Bodhiboom]

Oh jee, dat lijkt me niet bepaald een gezond visioen, veel te extreem. Waar je je brein mee voed, dat blijft uiteindelijk ook steken.

Ben je bekend met de Vijf Mindfulness Trainings van Thich Nhat Hanh’s Plum Village traditie? Moet je eens lezen.