De Vier Alternatieve Waarheden

[teksten Siebe]

De Vier Alternatieve Waarheden

De Alternatieve Waarheid van het Lijden
De Alternatieve Waarheid van het Lijden is het onbevredigend bestaan van niet goed bij jezelf kunt blijven. Het onbevredigende aspect van merken beheerst te worden door neigingen, door verbeelding, emoties, verlangens. Door elkaar geschud. Het onbevredigend aspect inherent aan zelf-vervreemding. Het onbevredigende aspect dat je spreken en doen en laten onvolledig is.
Het onbevredigend bestaan van leven volgens andermans waarden, normen en verwachtingen. Het onbevredigend bestaan van beheerst te worden door gewoonte-bewustzijn.

De Alternatieve Waarheid van de Oorzaak van Lijden
Je ontaardt gemakkelijk. Je bent erg gevoelig voor verbeelding. Je zit snel in je hoofd. Dat dit gebeurt is niet omdat je niet weet wat niet-zelf is. Het is niet dat je niet wijs genoeg bent. Het is niet dat je niet weet wat het is om bij jezelf te blijven, maar je wilt teveel voldoen. Je bent veel te veel bezig met de Ander. Je leeft heel erg, misschien onbewust, met allerlei instructies over hoe je je hoort te gedragen. Met een hoofd vol ideeen en idealen ga je elke dag op pad, het beheerst je. Je schiet alsmaar in neigingen. Alsof dagelijks een tv-camera op te staat en je je meteen ongemakkelijk voelt en vanuit ongemak iets zegt, doet of laat. Je hebt een soort ongemakkelijke relatie tot alles en iedereen. De basis er van lijkt te zijn dat je ook zoveel verwacht, zoveel wilt, zoveel droomt. Het is niet dat je niet weet wat het is om bij jezelf te blijven maar zoveel brengt je in verlegenheid.

De Alternatieve Waarheid van de Beeindiging van Lijden
De alternatieve beeindiging van lijden is dat je onder alle omstandigheden bij jezelf blijft. Je wordt niet meer overmand door neigingen, door emoties, door verbeelding. Je hebt afstand gedaan van complexiteit. Je leeft bevrijd.

De Alternatieve Waarheid van de Weg naar de Beeindiging van Lijden
De juiste visie heb je al. Je weet al wat het is om bij jezelf te blijven. Je weet wat zelf-vervreemding is.
Je weet al wat niet-zelf is. Je weet wat eenvoud is. Je weet wat complexiteit is.
Er is misschien veel wat er voor zorgt dat je niet goed bij jezelf kunt blijven maar je zoekt de oorzaak er van steeds bij jezelf, niet bij de ander of omstandigheden. Je streeft voortdurend er naar bij jezelf te blijven. Je maakt daar werk van. Dat is de juiste motivatie.
De juiste spraak is dat je niet maar wat vanuit gewoonte zegt. Je praat vanuit je hart, betekenisvol, behulpzaam, verbonden, warm.
Het juiste handelen is dat je niet re-ageert.
Het juiste levensonderhoud is een onderhoud waarbij je geen rol speelt en hoeft te spelen.
De juiste ijver is dat je bij alles wat je doet en laat je je inspant om bij jezelf te blijven. Je spant je in niet overmand te worden door bijzaken, zoals gedachten, neigingen en emoties. Je spant je in noch van jezelf noch anderen te vervreemden.
Iedereen is gevoelig voor drama en voelt de verlokkelijkheid van de kleur en de lawaaiige sfeer van de persoonlijkheid maar je weerstaat zulke verlokkingen. Dat is de juiste concentratie.
De juiste mindfulness is kijken of schouwen vanuit je hart. Het is niet iets mentaals, niet vanuit je hoofd of Ik-bewustzijn. Juiste mindfulness vergt eerder ontspanning van lichaam en geest dan inspanning. Juiste mindfulness herinnert je er constant aan dat je niet goed bij jezelf bleef en je tracht dit de volgende keer te verbeteren.

hartelijke groet,
Siebe

[MaartenD]

Beste Siebe,

Dit verklaart wat andere uitspraken van je die ik elders op dit forum heb gezien.

Mag ik vragen waarom je de behoefte hebt gevoeld om de Vier Edele Waarheden anders op te schrijven? De reden dat ik het vraag is dat ik de standaard Waarheden natuurlijk wel ken en weet dat er stapels uitleg bestaat van verschillende leraren met verschillende manier van ernaar kijken. Als iemand als jij die zo goed onderlegd is in de tipitaka en dan ook nog in het Pali nog steeds niet uitkomt met de standaard-tekst, dan moet er toch wat aan de hand zijn, meende ik.

Met warme groet,

Maarten

[teksten Siebe]

Hallo Maarten,

Beoefening van boeddhisme is voor mij niet gemakkelijk. Ik vind het soms verwarrend, pijnlijk ook. Het komt met nogal wat moeilijkheden, rijpend negatief kamma, obstakels. Het zal wel komen, zoals de geschriften zeggen, dat ik over vele levens veel hebzucht, haat en begoocheling hebt opgebouwd en vele wandaden heb verricht. In dit leven kan ik al vele zien.

De confrontatie met zoveel moeilijkheden heeft bij mij ook wel geleid tot aantrekken en afstoten. Perioden van bezieling, inspiratie, vertrouwen in de Drie Juwelen, wisselden zich af met perioden waarbij ik er echt zeker van was dat boeddhisme niet bij me paste. Dan wilde ik alles wegdoen, de beoefening opgeven. De boeken de deur uit. Het altaartje wegdoen.

Dit is de laatste tijd duidelijk minder. Ik ben de problemen die ik tegenkom wel steeds meer gaan zien, niet als teken dat ik iets verkeerd doe of dat boeddhisme niet bij me past, maar dat het iets is in mijn aanleg.  De Drie Juwelen kunnen daar niks aan doen.

Ik ben ooit begonnen met Mahayana-teksten te vertalen en bestuderen. Die absorbeerde ik als een spons. Het eeuwige karakter van de Tathagata viel meteen in goede aarde bij me. Op een merkwaardige manier wist ik dat ook allemaal al. Mahayana was voor mij eigenlijk een soort feest van herkenning. De taal die het bezigt, verwart me niet. Het roept niet constant allerlei vragen en twijfels op. Dit is anders bij theravada. Daar moet ik veel meer mijn best voor doen. Ja, ook begeerte als oorzaak van lijden. Ik kan niet zeggen dat ik dit snap, zeker ook niet omdat onwetendheid ook als oorzaak wordt gezien.

Het is allemaal heel persoonlijk en wellicht een tijdelijk iets geweest, maar bij het vertalen en lezen van mahayana teksten kreeg ik destijds automatisch een goed gevoel. Ik werd er optimistisch en blij van ook.
Bij het bestuderen en lezen van theravada teksten is er niet meteen dat soort moeiteloos begrip en ook geen blijdschap. 

Het lijkt allemaal zich te bewegen in een voor mij net iets andere sfeer. Voor mij voelt de sfeer van mahayana ruimer en optimistischer dan theravada. Mahayana maakt je, als het ware, meteen duidelijk dat je deugt, dat alles al goed is, ook met al die imperfecties. De natuur van geest is toch niet veranderbaar, wij zijn niet veranderbaar. Soms kun je zo gericht raken op bijzaken, zoals bezoedelingen bestrijden, dat je de hoofdzaak uit het oog verliest. Ik heb wel het idee dat ook dat wel hoort bij de sfeer die theravada bij mij oproept. Bij mahayana heb ik dit minder, geloof ik.
 
Ik geloof ook niet dat je een goed boeddhist moet willen worden. Ik hoor een bhikkhu wel eens zeggen...een goed boeddhist moet dit en dat...Nee, ophouden daarmee. Sommige mensen lijken een voorbeeldig boeddhist te willen zijn en kiezen dan voor een bestaan als monnik. Het moet allemaal uitstralen, lijkt wel, hoe voorbeeldig men eigenlijk bezig is.  Ik heb daar geen vertrouwen in. Het blijft en ego-opvoering. Ik merk wel dat theravada ook dat effect op mij heeft dat ik een voorbeeld boeddhist wil worden en dat vind ik ook geen goede tendens.

Ik vond en vind het gewoon leuk zaken te bestuderen, onderzoeken, er mee aan de slag te zijn. Ik heb zelf niet het idee gekregen dat er nu echt een kloof bestaat tussen wat de teksten in de Pali Canon beschrijven en mahayana teksten maar wel dat het in een andere sfeer zit. Die is denk ik niet onbelangrijk.

Het is geen direct antwoord op je vraag maar verduidelijkt welllicht toch iets?

groet,
 

[MaartenD]

Beste Siebe,

Dit was inderdaad geen direct antwoord op mijn vraag maar ik ben je wel dankbaar voor je openheid. Je vertelt heel persoonlijk over je eigen beweegredenen van alles te doen met de teksten van (over) de Verheven Leraar.

In eerste instantie was bij mij bij Theravada juist de herkenning groot. Wellicht omdat ik gewend ben analytisch te denken, een matig ontwikkeld zelfbeeld heb van nature en altijd al heb willen weten 'wat is' en niet of minder 'hoe voelt het'. Vanuit gevoel plaats ik wel kanttekeningen.. het schijnt dat Theravada-scholen een soort wijding of initiatie vragen/eisen voor het vinden van Verlichting. Het zou Mahayana zijn om te geloven dat iedereen dat in principe kan. Of is dit specifiek iets voor de Tibetaanse tak? Afijn, ik ben erg blij met het ehipassiko in de zes karaktereigenschappen van de dhamma. De bodhisatta-gelofte heb ik ook wel sympathie voor maar dit schijnt bij theravada weer niet te kunnen.

Persoonlijk ben ik helemaal niet zo bezig met nibbana. Ik probeer de boedhadhamma te volgen en te verwezenlijken in m'n leven. Dat is het wel zo ongeveer maar dat is ook heel wat! Als ik jouw herschrijvingen van de cattāri ariyasaccāni dan wijken die af van mijn eigen beeld ervan. Dat is op zich helemaal niet erg. Als je hier bent uitgekomen in je pogingen om wat te doen met het boeddhisme dan zij het zo. Op zich zou het een uitstekende oefening zijn als iedereen eens in eigen woorden opschreef wat deze kern betekent voor haar/hem!

Het is simpel genoeg voor mij om te zeggen dat ik me aansluit bij de klassieke tekst en dan lijk ik vast heel vroom maar ben ik verder op het Pad? Vast niet. We lijken wel van elkaar te verschillen. In jouw woorden proef ik veel meer toch een soort zelf dan in hoe ik het zou uitdrukken. Maar goed, in de praktijk en het dagelijkse leven is er natuurlijk ook wel een soort zelf. We kunnen geloven dat dit zelf ten diepste leeg is maar we zeggen nog steeds ik en jij als we het zout nodig hebben.

Ik ken theravada eerst en vooral door de toespraken van ajahn Brahm. Bij hem is er weinig tijd voor bezoedelingen bestrijden en rijtjes uit je hoofd leren, ook niet in zijn wat formelere dhamma talks. Hij is enorm levendig en vaak grappig. Het valt me wel op in subreddits en elders op internet dat veel mensen met vragen zitten als 'maar mag ik dan wel een relatie hebben als ....?' Die halen het einddoel en de weg door elkaar. Ik zou niet weten of dit bij theravada meer voorkomt, daar ken ik nog te weinig boeddhisten voor.

[teksten Siebe]

Hallo Maarten,

Het volgende is een fragment uit de Uttara Tantra Shastra die ik eens vertaald heb:

"Deze geest zijnde van nature helder licht, ze (de edele Sangha-leden, Siebe) hebben gezien dat de vergiften essentieloos zijn en begrijpen daarom werkelijk [de natuur van] elk wezen als vrede, het ultieme niet-bestaan van een zelf.  Ze ontwaren dat de Perfecte Boeddha hen allen doordringt."

Hier staat dus dat 'het ultieme niet-bestaan van zelf' eigenlijk betekent dat ieders natuur in wezen volmaakte vrede is. Vrede, dus niet een persoonlijkheid of persoonlijk- zelf maar vrede. Dit spreekt mij aan.

Het is echter nu niet de bedoeling te denken ..."aha, ik ben dus die vrede"...nee, je moet dat echt zien en weten. En bij mij groeit het besef dat zolang ik dit niet echt heb gezien,  het beste is er ook geen intellectuele kennis van te maken, maar het als het ware in mijn hart mee te dragen, er op vertrouwend en aanvoelend dat het inderdaad zo is.

Sommige zaken lijken ook niet bedoeld om door het verstand of het intellect te worden begrepen.

groet

[MaartenD]

Siebe,

Daar kan ik mij bij aansluiten. Het lijkt soms allemaal op jezelf aan je haren omhoog trekken, dat niet-intellectuele. Toch denk ik dat intellect nodig is. We kunnen niet de waarheid vinden door alleen maar te voelen en ons direct aan te sluiten bij wat blijkbaar past bij onze emoties op het moment.

De negatieve theologie is een eerbiedwaardige traditie in het christendom en zeker in het jodendom. (Moshe ben Maimon was een vertegenwoordiger hiervan.) Iets soortgelijks zouden we met de geest moeten doen. Negatieve psychologie? Dat klinkt raar. Toch.. Kritisch vragen stellen bij 'wat is', 'wat ben ik nou'. Dat past ook mooi in de Zen traditie. Zo houd je over wat uiteindelijk bestendig is en dat is geen wederzijds afhankelijk bestaan in de geest.

Het is daarom mogelijk dat de kale klassieke tekst mij beter past hoewel ik door dit gesprek echt meer waardering heb gekregen door wat jij als alternatieven gebruikt. Wijzen we niet allebei naar de maan?

Met warme groet

[teksten Siebe]

Hoi Maarten,

Ik weet niet precies wat nodig is om de waarheid te ontdekken. Ik weet wel dat er allerlei systemen zijn ontwikkeld, trainingsmethoden, benaderingswijzen, Paden.

Krishnamurti, die me een tijd aansprak, bestreed überhaupt dat er een soort Pad naar verlichting of waarheid is. Hij had geen enkel vertrouwen in die methodische benadering van de waarheid. Eerder integendeel, het brengt je alleen maar verder van huis.

Ik zie wel dat er in boeddhisme scholen zijn die heel methodisch te werk gaan maar ook zijn er wel andere accenten, een meer spontane aanpak. In de Pali Canon staat een methodische aanpak voorop vind ik.
Ik weet niet wat wijs is. Ik heb ook wel gevoel voor wat Krishnamurti zei.

Ik denk dat uiteindelijk het intellect geen rol kan spelen bij het vinden van de waarheid. Ik geloof ergens dat het intellectueel-willen-begrijpen, een obstakel wordt. Het is eigenlijk begeerte-gedreven activiteit. Het is grijpen, een vorm van gehechtheid. Willen-be-grijpen kan wel eens het grootste obstakel zijn tot het vinden van de waarheid, maar ik geloof ook weer niet dat als je er mee zou stoppen, wel verzekerd is dat je de waarheid vindt.

bedankt voor je warme groet!

alle goeds,
Siebe

[MaartenD]

Veel mensen hebben me tot nu toe verteld dat intellect uiteindelijk nergens toe leidt, dat er directere manieren zijn om te begrijpen of te weten en natuurlijk dat ik maar beperkt denk.

Rationeel zijn is voor mij een pad waarbij je de weg volgt die de data wijst, ongeacht wat je daar zelf van vindt. Zelf-loos denken dus, wetenschap volgens anatta. Het maakt niet uit wat mijn geest prettig vindt, juist vindt, waar vindt... ik leg dat af en ben neutraal. Of, althans, ik doe daar enorm m'n best voor.

Direct begrijpen loopt in deze wereld maar al te gauw uit op mensen met de meest vreemdsoortige opvattingen die ze als heilig en zaligmakend dogma aanhangen en uitdragen. Op zich zou je nu kunnen zeggen: ze doen maar, ieder het eigen pad. Het pad dat je volgt heeft echter gevolgen, voor jou en voor anderen. Iedereen heeft recht op de eigen mening maar niet recht op gelijk.

Moet je dat nou altijd benoemen? Ik denk het niet. De Potaliya Sutta (AN4.100) springt me in gedachten. Daarin zegt de Boeddha tegen Potaliya, die denkt dat je beter kunt zwijgen of het nou om kritiek of om prijzen gaat omdat onverschilligheid beter is:

Once more, Potaliya, a certain person
speaks both in dispraise
of what deserves dispraise
seasonably saying what is a fact and true
and in praise
of what is praiseworthy,
saying seasonably what is a fact and true.

Bij dat alles is ratio nodig. Levert dat ook wijsheid op? Daarover twijfel ik met je mee.