Auteur Topic: De vier goddelijke staten  (gelezen 115 keer)

0 leden en 1 gast bekijken dit topic.

Offline I'm a loser

  • Geïntresseerde
  • Nieuwkomer
  • *
  • Berichten: 705
De vier goddelijke staten
« Gepost op: 13-03-2023 16:59 »
Gelijkmoedigheid:
Dit is de laatste en misschien wel belangrijkste van de 7 factoren. Zonder gelijkmoedigheid is het moeilijk om de andere factoren tot ontwikkeling te brengen. Daarom noemt de Boeddha gelijkmoedigheid één van de vier goddelijke staten (de andere zijn liefdevolle vriendelijkheid, mededogen en de altruïstische vreugde in de voorspoed en het geluk van anderen).
Gelijkmoedigheid wordt in het boeddhisme gedefinieerd als het kunnen accepteren van verlies en winst, lof en blaam, succes en falen zonder gehechtheid zowel voor jezelf alsook voor anderen. Gelijkmoedigheid is een gemoedstoestand waarin een ontspannen rust en stilte én een glimlach aanwezig is, de vreugde van factor 4. Er is geen oordeel over onszelf of anderen aanwezig, geen voorkeur of afkeer. Het is het kunnen zijn, zonder oordeel, met wat zich in en aan ons voordoet.

In onze beoefening moet er een zekere mate van gelijkmoedigheid zijn. Aandacht voor iets hebben, en het onderzoeken ervan, kan alleen maar als we het eerst accepteren en kunnen laten zijn voor wat het is. Er kan geen vreugde en kalmte zijn als we niet kunnen ontspannen met wat is. Een gelijkmoedige houding is ook de basis voor concentratie.

Iedereen kent wel die momenten waarin je met concentratie een secuur werkje moet verrichten maar gefrustreerd raakt omdat het niet snel genoeg lukt waardoor je je concentratie verliest. Een sport waarbij je dit soms goed kan observeren is tennis. De speler raakt gefrustreerd en vervolgens gespannen en verliest daardoor zijn concentratie waardoor hij of zij steeds slechter gaat spelen. Pas wanneer de speler de innerlijke storm van oordelende gedachten loslaat, zie je dat hij of zij zich ontspant waardoor ook de concentratie zich weer herstelt. Ieder herkent dit proces wel in zijn eigen leven.

Op zijn beurt leidt de beoefening tot gelijkmoedigheid, net zoals ze zal leiden tot de andere 3 ‘goddelijke’ staten. Samen zijn ze een beschrijving van wat ‘ontwaken’ voor ons zal betekenen; leven vanuit een open, liefdevolle houding in verbondenheid met anderen.

https://zenvoorne.nl/de-training-naar-verlichting-6-en-7/
Leven is uitvaren met een schip waarvan je weet dat het op zee zal vergaan.

Offline I'm a loser

  • Geïntresseerde
  • Nieuwkomer
  • *
  • Berichten: 705
Re: De vier goddelijke staten
« Reactie #1 Gepost op: 13-03-2023 17:04 »
https://boeddhistischdagblad.nl/hans-van-dam/119357-de-boer-die-zijn-paard-verloor/

Er was eens een boer die zo knap was dat hij ondanks zijn nederige komaf het mooiste meisje van het dorp kon huwen.

De buren zeiden: ‘Wat een bof’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

Er kwamen geen kinderen en het mooiste meisje van het dorp verliet hem voor een ander. Niemand wilde meer met hem trouwen behalve het lelijkste meisje van het dorp.

De buren zeiden: ‘Wat een pech’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

Het lelijkste meisje van het dorp was misschien niet om aan te zien maar ze was vruchtbaar als een zeug en het echtpaar werd gezegend met negen kinderen.

De buren zeiden: ‘Wat een bof’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

Acht van de negen kinderen waren meisjes voor wie het werk op de boerderij te zwaar bleek en die bij het uithuwelijken elk een bruidsschat behoefden.

De buren zeiden: ‘Wat een pech’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

Gelukkig hadden de dochters gouden keeltjes en van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat zongen ze het hoogste lied.

De buren zeiden: ‘Wat een bof’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

Toen de prins van hen hoorde ontbood hij het achttal aan het hof. Hij genoot zo van hun gezang dat hij ze meteen opnam in zijn harem. Van de dochters werd nooit meer iets vernomen en hun moeder stierf van verdriet.

De buren zeiden: ‘Wat een pech’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

Telkens wanneer de dochters voor hem zongen voelde de prins zich schuldig. Om zijn geweten te sussen schonk hij de boer in het geheim zijn mooiste merrie om mee te ploegen en te pronken.

De buren zeiden: ‘Wat een bof’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

Dankzij het paard kon de boer meer land bewerken dan vroeger maar op een dag was het dier verdwenen en stond hij er alleen voor met meer werk dan hij aankon.

De buren zeiden: ‘Wat een pech’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

Een week later keerde het prinselijke paard hinnikend uit de heuvels terug met aan haar zijde een schitterende wilde hengst.

De buren zeiden: ‘Wat een bof’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

Om het te temmen besteeg zijn zoon het vurige dier maar voor hij goed en wel zat werd hij al afgeworpen en brak daarbij zijn been.

De buren zeiden: ‘Wat een pech’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

Kort daarop kwamen officieren van de krijgsmacht langs om alle oudste zonen in te lijven maar vanwege zijn been mocht de jongen thuisblijven.

De buren zeiden: ‘Wat een bof’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

Nog geen week later keerden de ronselaars terug en rekruteerden de boer zelf omdat de koning had bepaald dat ieder gezin ten minste één man moest afstaan.

De buren zeiden: ‘Wat een pech’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

De boer was handiger met de ploeg dan met de speer maar hij bleek over strategisch inzicht te beschikken en werd algauw gepromoveerd tot krijgsheer.

De buren zeiden: ‘Wat een bof’, de boer zei enkel: ‘Tja.’

Terwijl hij zijn troepen leidde werd de boer door een vijandelijke pijl in zijn keel getroffen en liet rochelend het leven.

De buren zeiden: ‘Wat een pech’, de zoon zei enkel: ‘Tja.’

De dorpelingen hadden medelijden met de jongen, die daardoor, hoewel hij lang niet zo knap was als zijn vader, ieder meisje kon krijgen dat hij wilde.

De buren zeiden: ‘Wat een bof’, de zoon zei enkel: ‘Tja.’

Hij legde het aan met de mooiste boerendochters, maar hoe gewillig ze ook waren, hij voelde niets. Zo kwam hij erachter dat hij niet op vrouwen viel.

De buren zeiden: ‘Wat een pech’, de zoon zei enkel: ‘Tja.’

Omdat mensen in oorlogstijd behoefte hebben aan geestelijke leiding vatte de koning het plan op om in de regio een klooster te stichten dat vredesgezinde mannen uit alle windstreken zou aantrekken.

De buren zeiden: ‘Wat een bof’, de zoon zei enkel: ‘Tja.’

Vanwege de centrale ligging en de eigen bron was zijn boerderij bijzonder geschikt voor het nieuwe klooster en het land werd met alles erop en eraan onteigend.

De buren zeiden: ‘Wat een pech’, de zoon zei enkel: ‘Tja.’

Om aan de kost te komen werkte de jongen mee aan de bouw van de abdij. Hij kon het zo goed vinden met de abt dat deze hem verzocht in te treden, waaraan hij graag gehoor gaf.

De buren zeiden: ‘Wat een bof’, de broeder enkel: ‘Tja.’

Het was in dit klooster dat de monnik faam verwierf vanwege zijn rust en eenvoud, en het was hier dat hij de naam kreeg waaronder wij hem nu nog kennen:

Meester Tja.
Leven is uitvaren met een schip waarvan je weet dat het op zee zal vergaan.

Offline I'm a loser

  • Geïntresseerde
  • Nieuwkomer
  • *
  • Berichten: 705
Re: De vier goddelijke staten
« Reactie #2 Gepost op: 13-03-2023 17:14 »
Mijn persoonlijke ervaring is dat het de leegte zelf is die de vier goddelijke staten voortbrengen.   Bewogen worden door leegte.   De leegte an sich brengt nog veel meer voort, maar deze 4 goddelijke staten mogen we nooit aan het 'zelf' toerekenen.
Leven is uitvaren met een schip waarvan je weet dat het op zee zal vergaan.

Offline Bodhiboom

  • Eerwaarde
  • Nieuwkomer
  • ******
  • Berichten: 1977
Re: De vier goddelijke staten
« Reactie #3 Gepost op: 13-03-2023 20:43 »
In het boeddhisme worden deze staten geïdentificeerd als de brahma viharas, de vier hemelse verblijven van de oppergod Brahma. Ze worden ook wel de vier Onbegrensde Gevoelens genoemd. De vier onmetelijkheden zijn:

Metta: Liefdevolle Vriendelijkheid (= iemand het goede toewensen)
Karuna: Mededogen (= het verlangen dat het lijden ophoudt)
Mudita: Medevreugde (= het goede blijven zien ondanks het lijden)
Upekkha: Gelijkmoedigheid (= aanwezig blijven, zonder weg te kijken en zonder je er in verliezen)

ze worden in aardig wat plaatsen in de leer genoemd. Wat de link met Brahma betreft: ja het boeddhisme kent goden, maar ze hebben begrensde doch lange levens, en zijn daardoor niet vrij van lijden. Dus komen ze wel eens naar de Boeddha voor onderricht in de dharma. Dat is nou een van die dingen die de boeddhistische leer zo grappig en kleurrijk maken.
“Absorb what is useful, discard what is not, add what is uniquely your own.”
— Bruce Lee

Offline Moesa

  • Actief Boeddha Forum lid
  • Nieuwkomer
  • ****
  • Berichten: 643
Re: De vier goddelijke staten
« Reactie #4 Gepost op: 13-03-2023 21:13 »
Citaat
ze worden in aardig wat plaatsen in de leer genoemd. Wat de link met Brahma betreft: ja het boeddhisme kent goden, maar ze hebben begrensde doch lange levens, en zijn daardoor niet vrij van lijden. Dus komen ze wel eens naar de Boeddha voor onderricht in de dharma. Dat is nou een van die dingen die de boeddhistische leer zo grappig en kleurrijk maken.

🙏

Offline I'm a loser

  • Geïntresseerde
  • Nieuwkomer
  • *
  • Berichten: 705
Re: De vier goddelijke staten
« Reactie #5 Gepost op: 14-03-2023 00:06 »
Het affectieve roept van binnen uit. De kunst is om de roep te verstaan, je bent zelf niet degene die roept.
Leven is uitvaren met een schip waarvan je weet dat het op zee zal vergaan.

Offline Marcel

  • Eerwaarde
  • Nieuwkomer
  • ******
  • Berichten: 3064
Re: De vier goddelijke staten
« Reactie #6 Gepost op: 14-03-2023 04:41 »
[...] Wat de link met Brahma betreft: ja het boeddhisme kent goden, maar ze hebben begrensde doch lange levens, en zijn daardoor niet vrij van lijden. Dus komen ze wel eens naar de Boeddha voor onderricht in de dharma. Dat is nou een van die dingen die de boeddhistische leer zo grappig en kleurrijk maken.

er is ook de veronderstelling dat Brahma is ingepast
door bekeerde brahmanen, bijvoorbeeld om
de boeddha over te halen te gaan prediken,
teneinde de boeddhadharma acceptabel te maken voor brahmanen.

een beetje zoals de geboorte van kindje jezus
naar de winter is verplaatst teneinde  het christendom
acceptabel te maken voor de heidenen,
die het midwinterfeest kenden.
.......met een been in het graf,
het ander op een bananenschil

Offline lang kwaat

  • zo blij
  • Eerwaarde
  • Nieuwkomer
  • ******
  • Berichten: 748
Re: De vier goddelijke staten
« Reactie #7 Gepost op: 14-03-2023 10:18 »
Over het algemeen wordt mededogen binnen de beoefening gezien als een soort tegenkracht tegen wrede gedachten, wrede spraak en wrede daden tegen andere wezens vertonen of hebben. Iemand pijn (willen) doen, (willen) kwetsen, lijden (willen) toebrengen. In die zin is het het iets geconditioneerds ook, en wek je dit bewust op, en kun je er in trainen. Hetzelfde met liefdevolle vriendelijkheid, medevreugde en gelijkmoedigheid.

De Pali overlevering maakt, volgens mij, niet echt een onderscheid tussen dit soort relatief geconditioneerd mededogen, medevreugde, liefdevolle vriendelijkheid en gelijkmoedigheid en een soort dat niet geconditioneerd zou zijn.

Later boeddhisme maakt volgens mij veel meer het onderscheid tussen mededogen etc. als relatieve en als absolute kwaliteiten. Absolute kwaliteiten in de zin van dat ze worden gezien als niet losstaand van de gezuiverde natuur van geest. Dit soort mededogen, liefde etc. niet hoeft dan niet te worden aangeleerd en kan niet worden aangeleerd zelfs. Het idee is dat als je maar de wolken weghaalt dan straalt de zon van de natuur van geest vanzelf met liefde, mededogen, etc.

Ik heb wel wat twijfels hierover. Het is natuurlijk wel een heel sympathiek en aantrekkelijk idee dat wel.

Helaas wordt het ook vaak gebruikt als stok om mee te slaan, d.w.z. mensen zien dit als een reden waarom beoefening verkeerd is, beoefend mededogen waardeloos etc. Krishnamurti had dit heel erg. Ik helde ook wel die kant op, maar dat vind ik nu te extreem.

Ik denk dat de Boeddha dit alles gewoon heel nuchter bekeek. Als je als mens zulke krachtige wrede tendensen hebt, snel neigt naar kwade wil, anderen pijn willen doen, willen kleineren etc. dan is het toch alleen maar goed dat je betere tendensen gaat ontwikkelen en er tegenover zet. Ook al is dat allemaal maar betrekkelijk, het voorkomt veel veel ellende.

Volgens mij staat niet echt in de Pali overlevering dat de vier goddelijk staten inherent zijn aan de geest en diens natuur. Het is en blijven mentale factoren die komen en gaan. Technisch gezien behoren ze tot cetasika's, mentale factoren, en zijn niet altijd aanwezig. Later boeddhisme ziet bijvoorbeeld mededogen als onafscheidelijk van wijsheid.

Bewogenheid door leegte dat erkent volgens mij boeddhisme niet. Wel bewogenheid door alobha, adosa, en amoha, mentale factoren, vier heilzame wortels, wat vaak vertaald wordt als bewogenheid door een gulle geest, een geest vrij van alle haat en vol liefde, vol mededogen en wijsheid. Misschien mag je zeggen, een grenzeloze of niet beperkte geest maar dan bedoel ik dan niet als metafysische uitspraak.