"The only way out, is the way in" voegde die leermeester er nog aan toe: alleen door niet te vluchten van de wereld, alleen door niet te strijden tegen die wereld zoals die is, maar hem dus helemaal te nemen zoals die is, kan je bevrijd geraken van het lijden dat voortkomt uit trekken en afstoten van die wereld. En bevrijd van dit trekken en afstoten kan je dan ook anderen helpen te zien dat het lijden niet in de wereld zit, niet in de kapitalist, niet in de globalist, maar in ons beeld dat we er van maken en de hechting en het afstoten die hier uit voortkomt.
Het wordt een terugkerende discussie, maar toch...
Ik vind toch dat de Pali teksten wel duidelijk maken dat lijden in de wereld zit, in deze zin, eenmaal geboren, zeker als mens, komt nou eenmaal onvermijdelijk pijn, ziekte, verouderen en dood, ellende. Het doel van de Boeddha-Dhamma zoals dat oplicht uit de teksten is ook om een einde te maken aan dat steeds weer opnieuw in bestaan komen, dat proces van weder geboorte, omdat er anders nooit een einde komt aan lijden. Intrinsiek aan iedere bestaansvorm is lijden, hoewel het wel erg verschilt. Een deva lijdt nauwelijks vergeleken een dier of hellewezen.
Wat zorgt voor weder geboorte en daarmee dus ook lijden? Begeerte naar zintuiglijke genoegens, begeerte naar bestaan en begeerte naar niet-bestaan. Hoe eindigt begeerte? Door onwetendheid op te heffen.
Als bestaan niet het probleem is, of lijden niet in de wereld zit, waarom zou men dan streven naar bevrijding uit de wereld, uit samsara, uit dit bestaan wat veel uitgebreider is dan alleen mens en dier?
Bevrijding betekent nou juist dat men niet meer in deze wereld terugkomt. Er vindt geen geboorte meer plaats in welke bestaansvorm van samsara dan ook.
Een arahant pakt na dit leven, bij de dood, niet opnieuw weer een bestaansvorm op ergens in samsara. Dat is diens bevrijding.
Enkele fragmenten
-"Having conquered the army of Death,
Not returning to renewed existence,
Having drawn out craving with its root,
Godhika has attained final Nibbana." SN4.23
-"But when one has obtained the path
That leads to no more renewed existence,
Having become broad in wisdom,
One is not born again and again!" SN7.12
-"Those who understand their source,
They dispel it-listen, 0 yakkha!-
They cross this flood so hard to cross,
Uncrossed before, for no renewed existence." SN10.3
Als bestaan niet het probleem is waarom zou men dan streven naar 'no renewed existence'?
Wat zagen die mensen in bestaan dat ze streven naar no renewed existenc?
-…with the cessation of birth, aging-and-death, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair cease. Such is the cessation of this whole mass of suffering." (SN12.12)
Dus als er geen geboorte meer plaatsvindt dan houdt alle lijden ook op die nou eenmaal verbonden is met geboren worden. Dat is het beeld dat uit de sutta's oprijst. Er is geen einde aan lijden wanneer geboorte niet eindigt.
-"The knowledge and vision arose in me: 'Unshakable is my liberation of mind; this is my last birth; now there is no more renewed existence."' (SN14.31)
Kennis van bevrijding wordt in de teksten altijd verbonden met deze kennis dat dit iemands laatste geboorte is, en dat er na de dood niet weer opnieuw een geboorte ontstaat in de wereld, in samsara, in 1 van de 31 bestaansvormen.
Tenslotte een sutta die, vind ik, heel duidelijk overdraagt dat lijden inherent is aan bestaan.
SN22.22 (1) The Burden (de Last)
At Savatthi.. .. There the Blessed One said this:
"Bhikkhus, I will teach you the burden, the carrier of the burden, the taking up of the burden, and the laying down of the burden. Listen to that ....
"And what, bhikkhus, is the burden? It should be said: the five aggregates subject to clinging. What five? The form aggregate subject to clinging, the feeling aggregate subject to clinging, the perception…the volitional formation…the conscious aggregate subject to clinging. This is called the burden.
"And what, bhikkhus, is the carrier of the burden? It should be said: the person, this venerable one of such a name and clan. This is called the carrier of the burden.37
"And what, bhikkhus, is the taking up of the burden? It is this craving that leads to renewed existence, accompanied by delight and lust, seeking delight here and there; that is, craving for sensual pleasures, craving for existence, craving for extermination. This is called the taking up of the burden.
"And what, bhikkhus, is the laying down of the burden? It is the remainderless fading away and cessation of that same craving, the giving up and relinquishing of it, freedom from it, nonreliance on it. This is called the laying down of the burden."
This is what the Blessed One said. Having said this, the
Fortunate One, the Teacher, further said this:
"The five aggregates are truly burdens,
The burden-carrier is the person.
Taking up the burden is suffering in the world,
Laying the burden down is blissful.
Having laid the heavy burden down
Without taking up another burden,
Having drawn out craving with its root,
One is free from hunger, fully quenched."
Noot37 …Spk: Thus, by the expression "the carrier of the burden," he shows the person to be a mere convention. For the person is called the carrier of the burden because it "picks up" the burden of the aggregates at the moment of rebirth, maintains the burden by bathing, feeding, seating, and laying them down during the course of life, and then discards them at the moment of death, only to take up another burden of aggregates at the moment of rebirth.
Siebe
