Ik ga even terug naar de vraagstelling van deze topic: "Hoe weet je nu, of je jou waarheid gevonden hebt?" Ik denk dat je dat niet zomaar kunt weten. Weten betekent over het algemeen er over nadenken, waardoor je in een wirwar van gedachten, aannames er veronderstellingen terecht komt. De waarheid kennen is geen zuiver cerebraal gebeuren, alhoewel mensen wel proberen van alles en nog wat via teksten uit te leggen.
De diverse religies zijn toetsstenen, bedoeld om je ervaringen aan te kunnen spiegelen. Want een mens alleen is vrij hulpeloos als het gaat over het zoeken (en vinden) van de waarheid. Eigenlijk kun je in je eentje weinig uitrichten, omdat je van nature nogal onwetend bent, vooral wat betreft je eigen opvattingen en gedrag. Je kunt je eigen dwalingen niet of nauwelijks onderkennen, en over het algemeen zit de mens zo in elkaar, dat hij of zij zichzelf nogal overschat. Ernstig overschat, eigenlijk.
Waarachtige religie legt de vinger op de zere plek, en laat via haar ethiek zien, dat je je nauwelijks tot niet kunt houden aan de voorschriften die de desbetreffende religie of godsdienst voorschrijft. Je zelfoverschatting wordt behoorlijk op de proef gesteld. Velen haken dan af, omdat ze meer in zichzelf geloven dan in de waarheid van de diverse religies of godsdiensten. Dat is een keuze.
Waarachtige religie en godsdienst schrijft verdraagzaamheid voor, dat je de ander of het leven niet mag schaden of vernietigen. Het schrijft nederigheid voor, inlevingsvermogen, liefde voor de medemens, en het tonen van je kwetsbaarheid. Het vraagt van je dat je de voorschriften niet ter discussie stelt, maar opvolgt. Waarom? Omdat je noch jezelf kent, noch de waarheid omtrent jezelf en de wereld. Je hebt duizenden verkeerde veronderstellingen en aannames over de wereld, het leven, en vooral over jezelf.
Helaas zit de mens zodanig in elkaar, dat hij of zij liever geen volgeling wil zijn. Sterker nog, hij of zij leest wat boeken over godsdienst en religie en trekt er eigenlijk geen echte lering uit omtrent zichzelf. Dus gebeurt er ook helemaal niets. Dat ziet de mens zelf niet in (blind als hij of zij is), en gaat, in plaats van de leringen op zichzelf toe te passen, zichzelf op de borst slaan en zijn medemens toetsen aan wat hij of zij gelezen heeft. Daar leert hij of zij zelf helemaal niks van, omdat alles wat zogenaamd geweten wordt naar buiten toe wordt geprojecteerd. Op die manier hoef je, en kun je, niets leren, want je blijft immers netjes buiten schot. Jij hoeft niets te leren, de anderen zijn het in jouw ogen, die onwetend zijn. Het ergste is nog, dat je jn je blindheid ook je medemens mee kunt sleuren in je dweperijen. Vandaar dat Christus zegt in Mattheüs 15:14, ik citeer: "Laat hen gaan; het zijn blinde geleiders van blinden. Als nu een blinde een blinde geleidt, zullen zij beiden in een kuil vallen."
De situatie is dus weinig rooskleurig. Zeker onwille van het feit dat de mens een eigenwijs en vaak onwillig wezen is. Hij of zij maakt zelf wel uit wat hij of zij als waar of onwaar ervaart. Want het gevoel, de emotie, de ervaring of wat dan ook heeft hij of zij als leidraad. De vraag is echter: Zou dat dan naar de waarheid leiden? Dit is de situatie waarin de mens leeft. Hij wil zich door niemand laten vertellen wat waar is en wat onwaar is. Zoekers die zich aansluiten bij een religie of godsdienst zijn in zijn of haar optiek als vanzelfsprekend idioten, of erger.
Natuurlijk mag je zelf zoeken naar de waarheid, maar de kans dat je verdwaalt is levensgroot. En dat is ook wat er steeds gebeurt. Maar eigenwijs zijn is ook een keuze. Religie als toetssteen kan slechts helpend zijn voor wie er daadwerkelijk voor openstaan. Dat betekent concreet het gehoorzamen van de Leraar of Meester, kritiek kunnen verdragen, de voorschriften naleven en zelfs op je bek gaan. Misschien lukt het je om van je fouten te leren, om daadwerkelijk te ervaren wat nederigheid is. Want slechts op je knieën valt er wat te leren, niet als je je mengt in het zoveelste fanatieke debat over de waarheid en hoe die volgens jou in elkaar zou zitten. Waarbij de persoonlijke inzet niet meer is dan de ander af te troeven. Als je wilt winnen (gelijk wilt hebben) kun je beter een spelletje pokeren leren. In religie en godsdienst bestaat er namelijk geen persoonlijk gelijk. Je komt om te leren, en leren kun je slechts als je je eigen gedrag ter discussie durft te stellen, kwetsbaar durft te zijn. Dat is een vorm van het lijden bewust willen verdragen, op de proef gesteld worden. En daar gaat vrijwel iedereen voor op de vlucht. Dat is een keuze. Kies nu zelf.
