Een boven wereldlijk pad ... moet ik dat begrijpen als een kerkelijke opvatting over een hiernamaals? En ... zij die dat niet ontdekken belanden dan zeker in een hel of vagevuur??? En ... is de ware aard van de mens niet zijn mens-zijn, zijn mogelijkheid tot zelfbewustzijn in zijn wereld.
Neen, heeft niets met "letterlijk" "boven" de wereld te maken. Ook niet met "na" de wereld of "voor" de wereld, of er "onder" of er "langs". Het heeft enkel te maken met "buiten categorie".
In de wereld past alles binnen een categorie: goed vs kwaad, lijden vs geluk, vertrekpunt vs eindpunt en een strategie om ergens te geraken waar je nog niet zou zijn. Dit alles is maar zinvol en is dus ook zinvol binnen de wereld, het is te zeggen: als de wereld van categorieën je enige werkelijkheid is. Dan zit er niets anders op dan van vertrekpunt naar eindpunt te evolueren en strategieën hiervoor te ontwikkelen: het kwade laten, en het goede doen. Eigenlijk dat wat zowat de meeste godsdiensten en religies prediken. De Boeddha heeft hier duidelijk over gesteld dat dit maar de helft van het pad is, een binnen het wereldse zeker erg zinvol pad, maar geen ultiem bevrijdend pad. Een pad dat je een gunstigere wedergeboorte zou kunnen geven (een soort van kerkelijk hiernamaals) en dus een lagere wedergeboorte zou kunnen doen vermijden (een soort hel of vagevuur). Maar dit brengt je nog niet buiten categorie van hemel en hel.
Buiten categorie is juist het niet meer nastreven van een hemel en het niet meer vermijden van een hel, maar buiten zowel hemel als hel komen te staan. Buiten categorie is geen strategie meer, maar het einde van elke strategie. Het is ontdekken dat je al bent waar je geraken wil en ontdekken dat dat geen plaats is dat in een categorie kan vallen: noch hemel, noch hel. Het "buiten-wereldlijk" pad zou eigenlijk een beter woord zijn.
De "ware aard" waarover het hier gaat, is niet de "aard van mens-zijn". Het gaat om de aard van wat mens zijn mogelijk maakt, maar dat zelf niet de aard heeft van die mens. De aard van de mens is wel degelijk zijn mogelijkheid tot zelfbewustzijn. Dat wat dit mogelijk maakt is... je zou kunnen zeggen "Bewustzijn", maar dan een bewustzijn zonder zelf (onpersoonlijke bewustzijn). Dit kan ontdekt worden als onze ware aard, en dat heet ontwaken uit mens (lichaam-geest) te zijn.
De mens (lichaam-geest) benut zich van 'dat wat je werkelijk bent' (zelfloos Bewustzijn) om, in de eerste plaats, zichzelf in stand te houden (bij dieren hetzelfde) en met een beetje geluk, in tweede instantie, ook om zich bewust te worden van zichzelf, van zijn mens zijn. Maar dat wil nog niet zeggen dat dat wat je werkelijk bent een mens is, een zelf is, binnen een categorie past.
Dit ontdekken wat je werkelijke aard is, is (menselijke gezien) tegennatuurlijk, omdat de natuur van de mens overleven is, en dus het zich-zelf juist in stand houden. Zelfs het zelf-bewustzijn heeft tot doel nog beter het menselijke zelf in stand te kunnen houden (strategie). Het tegennatuurlijke is dat dit zelf dat in stand gehouden wordt juist wordt doorzien als niet dat wat je werkelijk bent en het daarom ook niet meer gericht hoeven te blijven op dat zich-zelf in stand te blijven houden. Daarom is er zoveel weerstand tegen. Heel het mens zijn is er op gericht om Bewustzijn persoonlijk te maken en te houden.
Die weerstand is echter niet terecht, het is niet zo dat zelfbehoud opeens zomaar volledig wegvalt, mens zal altijd in bepaalde mate zich-zelf blijven behouden, de natuur van de mens blijft zijn natuurlijke gang gaan (eten, drinken, onderdak zoeken, ...), het enige wat ontdekt wordt is dat je niet die mens bent. De mens blijft zich echter, zelfs na deze ontdekking, benutten van Bewustzijn om zichzelf in stand te houden, maar het verkrampt dit Bewustzijn niet meer zo tot dit beperkte kleine zelf, het sluit gewoon minder en minder buiten, tot zelfs iets wat voordien buiten gesloten werd als de 'vijand' niet meer buiten dat grotere zelf wordt gesloten.
Ik zie 'je vijanden liefhebben' eerder als het respecteren en open communicatie voeren omtrent elkaars aanwezigheid in de wereld. Dharma gaat toch om de menselijke natuur?
Liefhebben van je vijand wordt dat iets natuurlijks (is dan geen strategie meer om het eigen beperkte zelf te beschermen en in stand te houden).
Maar dit liefhebben houdt dan niet in dat je zelf-versterkende gedragingen gaat liefhebben en dus maar de vrije loop laat gaan of gaat toedekken met de mantel der liefde. Neen, dit liefhebben wordt dan eerder een willen voorkomen dat 'zelf' zichzelf blijft versterken. Dit liefhebben uit zich dus vaker als een halt toeroepen aan schadelijk gedrag. Alleen gaat het zich niet meer beperken tot schade aan het eigen klein zelf.
Dit soort liefhebben is een buiten-wereldlijke Dharma, en deze Dharma richt zich op het bewust worden van de ware natuur (niet-zelf) van alles en iedereen, in plaats van de menselijke natuur (zelf-behoud) van jezelf.