Neen, maar de onwetendheid zoals die in het Boeddhisme beschreven wordt en waarop ik ook doel is veel breder dan wat je er nu van maakt. Het gaat daarbij niet enkel om wat we weten dat we de ander aandoen, daar zit de onwetendheid meestal niet, zoals je zegt hebben we daar meestal toch wel wat weet van. Het zit vooral rond wat we denken dat voordelig is voor onszelf. De dealer die onwetend is over dat wat hij doet hem nu werkelijk goed zou doen of niet. Moest die dealer die onwetendheid niet hebben, dan zou die dat niet doen. Hij is onwetend geboren en als die niet de juiste omstandigheden heeft tegengekomen in zijn leven om die onwetendheid om te buigen naar meer helderheid, dan kan die ook moeilijk daaruit geraken. In plaats van hem te beschimpen met allerlei oordelen, kunnen we er ook voor kiezen mee te werken tot die omstandigheden die er voor kunnen zorgen dat die onwetendheid kan ombuigen. En wat dient daar eerst voor te gebeuren? De onwetendheid in jezelf te ont-dekken. En wanneer kan je zoiets aanvatten? Als je het geluk hebt om de omstandigheden tegen te komen die jou hier toe kunnen aanzetten. Als je deze omstandigheden tegenkomt, maar ze liever onder tafel gaat vegen, dat is nog minder gunstig. Daarom laat ik zoiets niet zomaar gebeuren en blijf ik geduldig het je heel moeilijk maken op dat vlak.
Naar mijn smaak weten we ook heel goed wat wel en niet voordelig is voor onszelf. Ik geloof ook dat de Boeddha hiervan uitging. Een mens is niet inherent onwetend.
Onwetendheid ontstaat ook. De teksten zeggen het zo:
-“
met het ontstaan van de asava’s, ontstaat er onwetendheid. Met de beëindiging van de asava’s, eindigt onwetendheid.” (MN9§66)
-“
En wat is de bron en de herkomst van de asava’s? Onwetendheid is hun bron en oorzaak …met de beëindiging van onwetendheid eindigen de asava’s.” (AN6.63)
Dus, wat je hier ziet beschrijven, meen ik, is dat het eigenlijk concreet verwijst naar het proces van verblinding. Ik interpreteer het zo dat iemand onder invloed is van onwetendheid als ie verblind raakt. Dat onwetendheid concreet gaat over het proces van verblinding en dat wijsheid wel al aanwezig is, zie je ook in de volgende formulering, vind ik:
MN27:
...these five hindrances, imperfections of the mind that weaken wisdom...
Als de vijf hindernissen in de geest opkomen verblinden ze ons voor de al aanwezige wijsheid. Het verzwakt dat.
Voorbeeld, sterkte lustgevoelens kunnen ons verblinden voor het welzijn van een vrouw en we behandelen haar slecht, als lust-object.
Maar we kunnen ook zonder die sterke lustgevoelens juist een heel gevoelig mens zijn, wijs, heel lief voor vrouwen en anderen.
Beide is vaak aan de hand. Het is niet zo dat een mens of zus is of zo.
Je kunt wijs zijn, gevoelig en het andere moment verblind, ongevoelig worden, vind ik.
Wijsheid is niet zozeer afwezig maar wordt eerder verdrongen.
De geest heeft van nature al een wijsheid/gevoeligheid maar raakt steeds verblind daarvoor door opkomende driften, dorst, verlangens.
Sotapanna betekent dat dit niet meer plaatsvindt tot op een niveau dat je erg immoreel wordt. De grofste verblinding is wel weg zeg maar.
Een sotapanna zal nooit iemand ernstig leed aan doen vanuit verblinding. Dat is het idee van deze vrucht, volgens mij.
Hij/zij heeft een vrij smetteloze moraliteit.
Verblinding door opwellende tanha, asava, anusaya is ook een proces van verharding, verruwing en vervreemding. Dat is wat het onedele pad opgaan concreet betekent lijkt me.
Vrijwel iedereen voelt ook wel aan, denk ik, dat je (of iemand anders) onder invloed van driften een verruwde, verharde, grove, ongevoelige versie van jezelf wordt.
Er zijn denk ik ook maar weinig mensen die dit proces van verruwing, verharding, vervreemding niet herkennen en zelfs edel en mooi vinden, of daar trots op zijn.
Naar mijn gevoel hebben we dus ook al een besef van wat authentiek zelf is.
Ik denk wel dat de ene persoon dit meer aanvoelt dan de ander. Dat wel.
Wijsheid is dus mijns inziens niet echt iets wat ontbreekt. Niemand wordt onwetend geboren en is ook niet constant onwetend.
Ik geloof dat we moeten erkennen dat we niet onwetend zijn en de taak van een leraar is om dit te laten zien.
Ik denk niet dat de bedoeling van een spirituele leraar is om anderen iets te leren wat ze niet al weten.
Maar mensen juist aan te moedigen te luisteren naar wat ze al weten.
Ik geloof dat het niet goed is dat spirituele leraren andere mensen het gevoel geven dat ze onwetend zijn en nog dit en dat moeten zien en ontdekken zoals hen.
Waarschijnlijk draait dit eerder om macht en zelfzucht.
Ben ik weer bitter zeker?
Dat lijkt misschien wel zo. Maar wat zou het nu werkelijk zijn zonder wat je er in je hoofd van maakt? Ik zal het verduidelijken.
Nergens zeg ik dat er iemand zomaar moet vergeven worden. Tegen mistoestanden moet opgetreden worden. Dit zomaar laten gebeuren is niet alleen nadelig voor de anderen, maar ook voor de persoon in kwestie. Alleen gaat één grote weeklaag erom geen soelaas bieden.
Je hebt twee manieren om te reageren op de mistoestanden die je ziet gebeuren. Ofwel ga je die mistoestanden gaan veroordelen en beschimpen en je gaan wentelen in boosheid, cynisme, en je verhalen die je er rond maken blijft, waardoor je helemaal afgesneden geraakt van de levende wijsheid en liefde die er in je is. Ofwel ga je doen wat je kan doen en meestal is dit niet die mistoestanden rechtsreeks te kunnen aanpakken, maar wel onrechtstreeks: ten eerste bij jezelf al die obstakels die de levende wijsheid en liefde blokkeren weg te werken om dan vanuit die wijsheid en liefde en niet die blokkades (oordelen, cynisme, boosheid, gekwetstheid, ...) te gaan bijdragen aan beter omstandigheden waarin zulke onwetendheid ook bij anderen omgebuidgd kan worden.
Als je wel de mogelijkheid hebt om het ongebreideld uitleven van zulke mistoestanden een halt toe te roepen, bvb als rechter, hulpverlener of activist, dit dan ook te doen, zeker en vast.
Het gaat erom als je die mogelijkheid niet hebt, uit die troep uit je hoofd te geraken en het om te buigen naar wat je wel kan doen: werken aan je eigen helderheid, stabiliteit en van daaruit beter mee te kunnen werken aan die omstandigheden waardoor anderen ook meer vat gaan kunnen krijgen op hun fundamentele onwetendheden of als je het liever anders verwoord: meer vat te krijgen op hun neigingen.
Oke, dat is duidelijk Steve, maar zie jij het niet wat negatief als je begint over
wentelen in boosheid, in cynisme, gekwetstheid? Je mag je toch wel zo uiten? Wees blij dat er tenminste nog mensen zijn die boos worden over het enorme bedrog dat in deze wereld volledig geaccepteerd is geraakt. Dat het maatschappelijk en sociaal geaccepteerd is geraakt betekent ook dat wij het meer en meer in onszelf accepteren. Nou, dat is winst! Ondertussen maakt het alles en iedereen kapot.
Voila, om dat laatste daar draait het gewoon om, om die onwetendheid over dat dit eigenlijk geen echte winst kan opleveren. Als je met die onwetendheid gaat dealen, dan is het ook niet meer zo gemakkelijk om mistappen te maken die jou het valse gevoel geven er winst mee te boeken. Vandaar mijn vragen:
Blijven we vastbijten in allerlei oordelen, laten we al die gekwetste, boze, verbitterde, cynische, eindeloze verhalen maar de vrije loop... of durven het aan ze beginnen los te laten? Hebben we ze echt nodig? Hebben ze werkelijk een functie? Doen ze ons werkelijk beter voelen? Of zijn ze eigenlijk maar een doekje voor ons eigen bloeden?
Kunnen we ze proberen loslaten ten voordele van de dialoog, het forum, het uitwisselen?
Loslaten is erg erg moeilijk, maar niet onmogelijk. Zouden we toch niet proberen? Of gaan we volharden in onze oordelen, in onze misnoegens, in onze gekwetstheden?
In de stroom treden wil in deze context dan zeggen dat je stopt jezelf te belazeren dat al die zaken maar de vrije loop laten je werkelijk tot nut is. En ja, dat je gaat willen afrekenen met onzuiverheid, met corruptie die in je zit, met scheefgroei, met de handelaar in jezelf die onzuiverheid omarmt als dat tijdelijke wat winst oplevert.
Je kunt geen beter iets aanvatten dan dat! Ik ook, iedereen hier. Zullen we hier dan voor kiezen? Of blijven we volharden in redetwisten er over?
Ik ben het in principe wel je eens...voor een keer:-)
Maar...(daar is ie weer)...Wat moet je met hardleerse kinderen? Moet je daar nou maar eindeloos geduld mee hebben en hun gang laten gaan, alles en iedereen meeslepend in hun val? Zo zijn wij toch? Wij zijn als mensheid gewoon een stel hardleerse kinderen. Het hele eiereneten is, hardleerse mensen staan niet open voor lessen en wijsheid. Eerst moet alles en iedereen om hen heen stuk en kapot zijn. En als ze alles dan kapot gemaakt hebben, hun eigen lichaam en geest, andermans lichaam en geest, de omgeving, Aarde, de wereld, alles vergiftigd, dan nog zijn ze vaak te hardleers om toe te geven dat hun pad totaal dwaas was, destructief. Wat moet je met zulke hardleerse kinderen?
Speelt niet een stuk hardleersheid? Moet je ook niet eens iemand bij de kladden pakken en zeggen: "en nu luisteren en kappen!"
Als je het allemaal overziet, draait het dan werkelijk wel om on--wetendheid?
