BA stelde voor dat we dit juist beter onderzoeken en zaken goed gaan definiëren/omschrijven. Bijvoorbeeld, maak jij en ik echt een vaste identiteit van onszelf? Ik heb niet het idee dat ik dit doe, dat dit van mij uitgaat, dat dit van mijn kant een bewuste daad is, gewild. Ik denk dat iedereen een soort vast identiteit ervaart. Je wordt wakker en je voelt je niet een heel andere persoon noch een heel ander zelf. Maar is dat dan verkeerd en doe je dit zelf? Ik zie het niet.
Dat noem ik het ik-gevoel, het gevoel dat dit ik hetzelfde is als het ik dat ging slapen. Niets mis met dat gevoel, zelfs noodzakelijk. Maar het kan gezien zijn als een gevoel, geen werkelijkheid. Dat gevoel heeft een functie. Niets verkeerd aan.
Het vraagt denk ik meer onderzoek om te zien hoe het toch kan dat dit zelfgevoel maar niet verandert.
Dat gevoel is juist "het gevoel dat het hetzelfde is", dat moet je niet onderzoeken, zo is het gevoeld, zo is het ervaren. Het zien van dat het niet werkelijk zo is, dat is geen gevoel, dat is geen ervaring.
Het enige dat ik er eigenlijk alleen maar van blijf herhalen is dat het wel degelijk mogelijk is dit echt als dusdanig te zien, zonder dat je hierdoor schizofreen of disfunctionerend wordt, zonder dat dit gevoel verstoord wordt. Ik vind het belangrijk dat zoiets inzien niet tot iets ziekelijk gemaakt wordt. Daarom blijf ik geduldig herhalen dat dit niet zo is, niet om de smaak van een aardbei over te brengen of uit te leggen. Dat gaat gewoon niet.
Ik zie zelf geen reden om te denken dat een volledig verlichte, en een Boeddha dit niet meer hebben en elk moment, elke uur, elke dag zich een totaal ander mens, een ander persoon, een ander zelf voelen. Dat lijkt me totaal niet gezond.
Dat gevoel blijft ook, het zou niet gezond zijn als dit gevoel zou verdwijnen. Daarom moet je er zoiets niet van blijven maken, dat dit gevoel op één of andere manier weg zou moeten en dat er daar op aangestuurd wordt. Voor de zoveelste maal: dat is niet zo. Het gaat om een zien dat het gevoel een gevoel is, er niets aan toevoegen dat er niet in is. En dat zien heeft een impact en als het dat niet heeft, is het niet werkelijk gezien, maar beredeneerd en daar ben je niets mee.
Boeddha leerde niet alleen dat alle verschijnselen anatta zijn, niet-zelf, dus zonder kern, zonder essentie, zonder zelf-natuur, niet inherent bestaand, maar ook dat niks toebehoort of eigendom is van een zelf. Dit moet je denk ik nooit los van elkaar zien. Het laatste maakt, vind ik heel duidelijk waar realisatie op neerkomt. Alles loslaten. Niet leven met enig bezit. In de wereld leven als een arme, materieel maar ook vooral geestelijke en spiritueel. Niet rondlopen in de wereld als de ontdekker, de weter, de vaststeller, de wijze, de liefdevolle, als dit en dat.
Dus zonder enige pretentie zijn, leeg, ontvankelijk, totaal niet op jezelf betrokken, je nooit een wijze voelen, nooit je beter, slechter of gelijk aan Anderen voelen, zo leeg zijn als een kinder-geest zonder ambitie en zonder dat het kind zo nodig iets of iemand moet of wil zijn.
In deze context zeggen ze denk ik in Zen ook dat het zelf kennen het zelf vergeten is.
Eens.
Het is echter wel duidelijk dat jij eigenlijk nooit over de dorst als oorzaak van lijden praat. Maar ik denk dat vrijwel iedereen die hier deelneemt wel vol dorst zit.
Ik ben hier zowat de enige, samen met Nico dan toch, die opbokst tegen al die uitlatingen van dat beoefening geforceerd is. Die dorst wegnemen is de beoefening. Die dorst is de eindeloos lange verkrampte vuist. Die kramp ontspannen gaat niet vanzelf, zonder moeite, zonder beoefening. Dat kost moeite en tijd.
Ik denk ook dat mensen hier heus wel gevoel hebben voor de afwezigheid soms van een duidelijk Ik gevoel. Maar naar mijn ervaring kun je daar toch niet echt veel mee als je nog vol dorst zit. Het is alsof je nog niet toe bent en kunt werken met wat zo subtiel ligt omdat je nog veel te grof bent, dierlijk, instinctief, hels, vurig, winderig, verlangens, ambitieus. Zo voel ik het zelf een beetje.
Nogmaals of dat ik-gevoel nu even aanwezig of afwezig is, dat is niet echt de kwestie. Waar ik het over heb is het te zien als een gevoel, geen werkelijkheid, of het er nu even is of niet. En dit heeft wel degelijk impact op die dorst, alleen niet van die aard dat die dorst daarmee ineens weg is. Dat kost tijd en moeite. Maar het "moet" niet zo lopen, maar het "kan" wel zo lopen, en als het zo loopt, helpt het wel. Het helpt echt wel te zien dat waar het altijd maar rond draaien blijft eigenlijk geen essentie heeft, iets veranderlijk is, iets dat erg onbevredigend is. Door deze anatta, anicca en dukkha dus te zien, gaat zoals je zelf schreef "de dorst vanzelf afzwakken", namelijk "als je zaken steeds realistischer gaat zien. Als je dus ontnuchterd, als je minder koortsig wordt en verwachtingsvol." Ik maak er enkel van "als je zaken (zowel de zaken waar naar uit gegaan wordt als de zaak van waar het uitgaat) steeds realistischer gaat zien, dan gaat de dorst vanzelf afzwakken".
Als dit zien van anatta, anicca en dukkha dit effect niet heeft, dan is er werkelijk niet veel van deze kenmerken echt gezien, dan is er enkel wat begrip over, en daar ben je inderdaad niet veel mee.
Volgens mij heb jij, voordat je tot de vaststelling van niet-zelf kwam, een heel voor traject afgelegd, uitgebreide voorbereidende oefeningen gedaan. Je hebt, als het ware, een hele training en scholing doorlopen. Daar praat je zelden over…
Toch wel, ik heb er enkele keren over geschreven, maar dat ligt dan ook weer gevoelig, dan gaat er weer een meten en weten spel beginnen. Het probleem is dat heel wat hier nogal gevoelig ligt.
maar wellicht is dat wel iets om eens wat meer aandacht te geven hier? Aan oefeningen. Aan wat voor jou behulpzaam was.
Wat voor mij behulpzaam is, is daarom niet behulpzaam voor een ander.
Ik heb 5 jaar lang voorbereidende praktijken gedaan, 100.000 keer dit en 100.000 keer dat, 400.000 in het totaal Ngondro (voorbereidende praktijken) in de Mahamudra traditie, en dan nog eens gelijkaardige praktijken maar verkort, Ngogdro in de Dzogchen traditie. En dan nog jaren van Dzogchen beoefening in meditatie en daarbuiten. En dit allemaal jaren na die eerste vastelling van niet-zelf, dat mij eerder toevallig was overkomen op dat stand in Thailand, na een 10 daagse Vipassana retraite. En hier nog vooraf jaren van boeddhistische beoefening a la carte (gewoon wat mij boeide, interesseerde, zonder rode draad).
Maar ik heb al mensen tegen gekomen die op een avondje headless way plots veel meer inzicht opdeden dan ik na al die vele jaren van hard labeur. Het enigste dat ik wel merkte was dat dat inzicht ontvangen in een onbewerkt veld, veel vluchtiger bleek, dat er bij die mensen precies niet zoveel van bleef hangen. Maar het tot zien komen zelf… dat kan heel direct en zonder veel poespas gebeuren. Maar ja, wat heb je er dan aan?
En deze is voor BA:
Wat voor mij een valkuil was, is daarom geen valkuil voor een ander.
Jij neemt meestal hier de plaats in van de uitlegger, maar het lijkt wel wat alsof jij wilt uitleggen wat de smaak is van een aardbei, en dat als het ware zo graag aan anderen wilt meegeven.
Neen, ik weet dat je zoiets niet kan uitleggen en meegeven. Wat ik enkel wil meegeven is dat de aardbei wel degelijk werkelijk te proeven is, dat dat geen fabeltje is. En heel de uitleg die ik doe gaat meestal gewoon om heel wat negatieve, verdraaide, onjuiste, ontmoedigende toespelingen, is het nu over over Dzogchen, Mahayana of tegenwoordig zelfs Thervada, of is het nu tegen de "geforceerdheid" van beoefening, of nog iets anders… te nuanceren of open te trekken naar een positiever, hoopvoller gegeven. Maar dat ligt ook weer gevoelig.
Conclusie: ik trek mij liever uit al die gevoeligheden terug.
Ik kan er maar niet op de juiste manier mee om.
En dat ligt aan mij, dus no worries.
Ik trek mij niet terug, maar ga het effe rustig aan doen.
De praktijk van zwijgen is goud.
Achja, we zien wel, want ik kan dat ook weer niet beloven.
