"Dit is boeddhisme"...maar het is correcter te zeggen: dit is mijn boeddhisme, Steves boeddhisme.
Ok, correct. Zeker niet alles wat ik schrijf is boeddhisme. Met "dit" doelde ik op de leer van niet-zelf. Dat is nu eenmaal boeddhisme, alleen ligt het onderwerp nu eenmaal heel zwaar op menig maag.
Ik denk dat als je gelooft dat het ongeconditioneerde een soort buiten categorie is, dan moet je het ook niet gaan voorstellen als iets wat voorafgaat aan al het tijdelijke, aan het proces, en dit mogelijk maakt, want dan maak je er toch weer een gewone categorie van, alsof het de bron, voorwaarde, oorzaak is van het geconditioneerde. Alsof het in ruimte en tijd bestaat. Alsof het iets is. Als je het ongeconditioneerde zo in het voorstellingsvermogen brengt zeg maar dan denk ik dat juist verkeerd gaat.
Je hebt een punt.
Ach ja. Volgens mij is identificatie een noodzakelijke voorwaarde om als unieke levensvorm te kunnen bestaan en voortbestaan in deze wereld. Ik denk ook niet dat je echt helemaal zonder kunt leven.
Volgens mij ook, en ik denk dat ook.
En tegelijkertijd kan zulke identificatie afnemen, enkel nog tot een functioneel iets overblijven.
Dan loopt alles gewoon door zoals het doorloopt, en is er toch niet meer die illusie dat er werkelijk iets onveranderlijk is, een essentie is.
Het één hoeft het ander niet uit te sluiten.
Misschien als je helemaal niet meer wilt lijden dat je identificatie moet afleren, en doen alsof je niet lichaam en geest bent, doen alsof je geen unieke persoon bent, een uniek levend wezen met een uniek perspectief op de wereld, maar een Proces. Ik heb het idee dat dit een kwestie is van perspectief en niet zozeer van wat absoluut waar is ofzo. Voor jouw ouders blijf jij gewoon altijd Steve, eens geboren, dat lichaam en die geest, en met dat perspectief is volgens mij helemaal niks mis. Ook niet als je jezelf zo ziet. Ik denk dat je je ook kunt verliezen in introspectie, in een perspectief van binnenuit, zeg maar, en dat teveel als de waarheid of werkelijkheid gaat zien. Kan dit?
Ja, dit kan. Als het een perspectief is, iets dat je aangenomen hebt of ontdekt hebt en dit dan als de werkelijkheid gaat zien, daar kan je je erg in verliezen.
In het Werkelijk tot inzien komen dat er niets onveranderlijk is, dat er geen essentie is, niet. Dat is geen perspectief, dat is een vastelling. Zoals je vast kan stellen hoe een appel smaakt (je kan toch ook niet verloren geraken in hoe iets smaakt). Eens dat vastgesteld, kan er nog perfect het perspectief zijn een vaststaande essentie te zijn, omdat dit nu eenmaal functioneel nodig is, én een perspectief dat er helemaal zoiets niet is, om dit eerste perspectief weer te relativeren, beiden zijn dan geweten als louter perspectieven, flisofiën, en dus niet iets dat houvast geeft. Of er kunnen dan allerlei perspectieven op die smaak van de appel bestaan, maar geen enkel perspectief bevat de werkelijke smaak. De smaak moet gesmaakt worden, geen enkel perspectief kan je tot dat smaken brengen. En ook geen enkel perspectief kan die smaak bevatten of beschrijven.
Ik heb niet het idee dat het een kwestie is van onwetendheid en een soort ontwerpfout maar er kunnen volgens mij eenvoudigweg geen levensvormen ontstaan en bestaan zonder identificatie.
Klopt. Er is dan ook niets mis met identificatie. Ook na de vastelling dat er geen vaststaande essentie is, blijft identificeren gewoon doorgaan, blijf ik gewoon schrijven alsof ik een onveranderlijke essentie ben, dezelfde ik als die wat gisteren schreef. Het is gewoon niets meer dat voor Werkelijk wordt gehouden, het is een functioneel gegeven geworden, iets wat zich functioneel zo voor doet. Zou het dat niet doen, dan zou die levensvorm niet meer functioneren. Geen enkele boeddhistische tekst stuurt hier op aan.
Het geeft zeker lijden om te bestaan maar ja, moet dan het bestaan leeg worden van alle levende wezens en moet iedereen dan opgaan in een soort ongedifferentieerd leven omdat bestaan als uniek wezen komt met lijden? Het is toch ergens best bizar? Dat legen van samsara, het legen van bestaan van alle levende wezens? Het willen opheffen van persoonlijk bestaan omdat er lijden is. Zeker als je niet gelooft in wedergeboorte en de lagere werelden dan vind ik maar bizar.
Neen, het leven en het lijden dat er mee gepaard gaat blijft doorgaan, daar valt niet van te ontsnappen en het hoeft ook niet opgeheven worden, Boeddha deed dat niet (Boeddha had ook nog rugpijn en moest dan gaan liggen), waarom zouden wij er dan aan moeten ontsnappen? Dat is verkeerd inzicht. Het is enkel de gedachte, de waan, het geloof een vaststaande essentie te zijn, die kan wegvallen, al de rest blijft dan gewoon verder lopen, functioneel. Dat heft al een heel hoop toegevoegd lijden op, maar niet die rugpijn (wel de ontevredenheid er mee).
Kunnen we niet beter gewoon waarderen dat we nu als een uniek levend wezen bestaan, als Steve en mens, eens geboren, en stervend. En naast ons bestaan vele andere zulke wezens. Kunnen we niet beter accepteren dat dit nou eenmaal komt met lijden, als een soort prijs van bestaan, een debetkant, maar er zit ook een positieve kant aan, een credit kant, namelijk nu ervaar je de wereld, je kunt wat doen, je bestaat, je bent uit de gevangenis van het ongedifferentieerde ontsnapt, je kunt je ontwikkelen, de wereld verder helpen, iets goeds doen etc.
Ja, en zo zag de Boeddha dat ook, het is een nuttig perspectief.
Alleen dat "je bent uit de gevangenis van het ongeconditioneerde ontsnapt", dat is een rare kronkel.
Het ongeconditioneerde is niet weg, met zulk nuttig perspectief zit je gewoon in het geconditioneerde, tegelijkertijd kan je weten dat het maar een perspectief is, eindig is, veranderlijk is, nuttig zolang het zich voordoet. Door dit laatste kan er zich werkelijk acceptatie voordoen van dat het met lijden gepaard gaat, dat die rugpijn er is, dat er geen ontevredenheid t.o.v. nodig is.
Je kunt toch niet zeggen dat het maar een illusie is dat we als unieke levende wezen bestaan waarin een uniek en altijd persoonlijk perspectief op de wereld zich vormt? Het zal altijd uniek en persoonlijk zijn, of er nu wel of geen zelf is, volgens mij.
Ja, precies, het "vormt", dat het zich vormt is ook helemaal geen illusie, het is voortdurend aan het veranderen, er is een zeer unieke stroom. Die unieke stroom die de naam "Steve" krijgt is helemaal niet hetzelfde als die unieke stroom die de naam "Siebe" krijgt, maar binnen die stromen is er gewoon geen vaste essentie terug te vinden. Dit kan vastgesteld worden, er kan van geproefd zijn, en dan weet je de smaak ervan, dan is het "niet-zelf" niets raars meer.
Het is leuk en aardig dat mensen zo onthecht kunnen zijn van lichaam en geest dat sterven, ziekte, pijnen hun niks meer uitmaken en raken maar ja is het niet soort heldendom en bravoure waar we tot aangetrokken worden? De supermens willen zijn.
Neen, we zijn daar niet toe aangetrokken, en het is ook geen heldendom, het heeft ook niets met supermens te maken. Er kan gewoon vastgesteld worden dat er niets is om aan vast te grijpen, en dan maakt pijn nog altijd wel uit, dan moet je nog steeds gaan liggen of pijnstiller nemen, maar is het verhaal "waarom moet mij dat nu weer overkomen" er uit, dan is het onbevredigende ervan er uit. Dat maakt geen supermens, maar neemt wel een hoop optioneel lijden, lijden dat eigenlijk niet hoeft (er alleen maar is door de onnevrediging erover) weg.
