Totaal Visie

[teksten Siebe]

Ik kwam de laatste tijd dit nogal vaak tegen, het begon me op te vallen.

Wat niet zo vaak belicht wordt, is dat een Boeddha eigenlijk een soort totaal visie heeft op iets of iemand, omdat ie alle kanten/apecten van iets of iemand ziet en kent. Dat is diens ontbreken van onwetendheid. Bij onwetendheid mist deze totaal visie. Door onwetendheid zie je vaak maar 1 aspect van iets of iemand.

Neem een vis die een worm ziet bungelen. Die ziet niet het verborgen gevaar in die verschrikkelijk aantrekkelijke worm. Hij hapt  toe en hulpeloos en gepijnigd hangt zit ie aan een haak.
Veel sutta's behandelen dit. Dat een Boeddha ten opzichte van al het zintuigelijke ook alle aspecten/kanten er van ziet en kent: het aantrekkelijke, het nadelige/gevaarlijke, de ontsnapping (geen gehechtheid er aan), het ontstaan van de zes zintuigbases en het verdwijnen. Al die aspecten kent een Boeddha van al het waargenomene. Dat is diens totaal visie zeg maar en diens ontbreken van onwetendheid.

Omdat een Boeddha deze totaalvisie heeft is er ook geen verblinding door 1 aspect van iets of iemand. Want dat is eigenlijk verblinding; maar 1 aspect of kant zien van iets of iemand en daar helemaal op los gaan.

Een door onwetendheid aangedane geest kent of ziet al deze aspecten/kanten van iets of iemand niet. Wij zien vaak in iets of iemand alleen de aantrekkelijk kant of alleen de gevaarlijke en onaantrekkelijke kant of we hebben helemaal geen oog voor het ontstaan en eindigen. Kortom, we zijn verblind.
We zien of kennen maar 1 aspect van iets, en missen totaal visie.

Zou die vis een ontwaakte vis zijn, een Boeddha-vis, dan zou ie niet alleen het aantrekkelijke zien in die worm maar ook meteen het verborgen gevaar in dat aantrekkelijke en zou ie niet toehappen. Ellende zou de vis bespaard blijven.

Zo kent een Boeddha ook het ontstaan en volledig verdwijnen van de zes zintuiglijke bases. Ook dat geeft een heel ander perspectief op zaken die worden waargenomen.

Natuurlijk speelt in de Pali overlevering dit niet alleen ten opzichte van iets wat je hier en nu waarneemt, maar ook in het niet zien van gevaar in wandaden/immoraliteit. Gevolg er van niet begrijpen. Of het gevaar en nadelen niet zien van hechten. Het gevaar of nadelen niet zien van hartstocht. Het gevaar en nadelen in alles wat bekoort. Het gevaar en de nadelen in wedergeboorte (je brengt de meeste tijd door in lagere werelden waar lijden intens is).

Voor mij leeft dat laatste niet zo maar ik zie wel dat dit voor de Pali Boeddha erg leefde.

[teksten Siebe]

Het gaat bij ontwaken er om dat je eigenlijk alle aspecten van iets meteen ziet. Zo geven de sutta's dat aan. Niet eerder claimde de Boeddha volgens de Pali overlevering zijn ontwaken aan de volmaakte volledige verlichting.

De band van onwetendheid, zo geven de sutta's aan, ligt diep in je, als je met betrekking tot de zes bases van zintuiglijk contact, 1. niet het ontstaan kent, 2, niet het verdwijnen, 3. niet de bevrediging, 4. niet het gevaar, en 5. niet de ontsnapping er aan kent.

Een Boeddha kent al die aspecten van de wereld, van alles wat wordt waargenomen via de zes zintuigen (het Al).
Er wordt dus ook niet ontkend dat er genoegen en bevrediging is in de wereld van de zintuigen, immers, anders zouden wezens er ook niet verkikkerd en gehecht aan raken.

Geuren, ideeen, visies, smaken, aanrakingen, geluiden, er is genoegen. Maar dit is maar 1 aspect van iets.

Onze verhouding tot het gekende is meestal scheef, uit balans, omdat we niet al die aspecten meteen zien. Wie heeft meteen in beeld dat zintuiglijk genoegen niet-duurzaam is? Wie heeft meteen het gevaar er van in beeld?

Maar iemand die al deze aspecten meteen ziet, die heeft geen enkele begeerte, honger, dorst naar wat dan ook. Dat is de ontsnapping met betrekking tot de zes basis van zintuiglijk contact.

Ik vind dit wel een mooie manier om over verlichting en ontwaken te praten. Over de soort kennis van een Boeddha. Al die aspecten kennen en zien. Alle kanten van iets meteen zien.
Als je alle kanten van iets meteen ziet, begeer je het dan?

Maar ja, wil je dat wel? Is het niet juist lekker jezelf te verliezen in alleen de aantrekkelijkheid van iets of iemand? Bezingen alle dichters en mystici niet deze roes? De zelf-vergetelheid.

Ik herinner me wel dat ik dronken door Groningen strompelde. Mensen gingen al weer naar het werk. Het was al weer licht. Ik was gelukkig in mijn vergetelheid en roes. Of neem de roes van verliefdheid. De roes van dansen en opgaan in het ritme, in de vergetelheid. De roes van de mystieke eenwording. De vergetelheid van seks. Ergens wil je je ook verliezen in iets. De roes.