Boeddha Forum

Citaat van: lang kwaat op Gisteren om 17:38

Mijn indruk is dat waarschijnlijk boeddhisten misschien wel altijd hebben gesteggeld over de aard van dat weten-in-potentie, dat gewaarzijn, ripga.
Ik meen te zien dat de theravadisten er iets individueels van maken. Het blijft bij hen allemaal gewoon binnen de grenzen van het persoonlijke, het individuele. De individuele stroom.
Het wordt niet gezien als een soort basis of licht of helderheid dat alles en iedereen doordringt denk ik.

Dat hoeft ook niet. De ingang van de Boeddha was wel degelijk het individuele. Je kan niet anders als daar beginnen.

Ik denk dat Mahayana hier geen reactie op is, maar eerder een reactie op een te extreme interpretatie hiervan die in de tijd was ontstaan en waar Mahayana wel een reactie op was. Een extreme interpretatie waarbij bevrijding nastreven iets egoïstisch werd. Daardoor is men in het Mahayana de nadruk gaan leggen op iets veel ruimers dan het individuele, om het egoïstisch nastreven ervan voor jezelf te doorbreken. Het verklaart ook veel meer, iets waar de Boeddha ook niet echt mee bezig was: niet begrijpen hoe het zit, maar bevrijding.

Op dit moment is het wel goed die verklaringen te hebben, die toch een boeddhistische inslag hebben, om te begrijpen waar al die Adavaita slogans eigenlijk op slaan, maar dan meer vanuit een boeddhistisch perspectief. Er dus open voor te kunnen staan, maar ook de gevaren er van in te zien: er visies van te maken waar men gehecht aan gaat geraken.

Ik merk bij mezelf wel dat het heel gevoelig ligt te kiezen voor je eigen welzijn. Het is zo beladen met schuldgevoel. En als je het al niet hebt, praat een Ander je dit wel aan.
Je moet je welzijn opofferen voor de Ander, voor de baas en het bedrijf, voor je land, voor de wereld...dan deug je, dan ben je PAS een goed mens, een modelburger, een goed christen, een goed mahayana boeddhist. Dan verdien je het...dat.

Er is ook dat drama. Dat drama dat je moet bewijzen dat je deugt. Dat je een goed mens bent. Bereid tot opoffering. Vooral dan deug je.
Of dat drama van schuldgevoel, dat je nooit genoeg doet voor de wereld of de Ander.

Laten we wel wezen...dit is allemaal drama. Het zit altijd in de sfeer van beeldvorming, Mara's domein.
En het lijkt alsof mensen dat vuurtje, dat drama alleen maar willen opstoken.
In de kern draait het toch altijd om inspelen op SCHULD-gevoel.
Het aanwakkeren daarvan. Het inspelen daarop ook. Ultieme manier om mensen in de macht te hebben.
Laten mensen voelen dat ze niet deugen, dan willen ze het tegendeel aan je bewijzen. Dan heb je ze in je macht.
Dan kun je ze laten doen wat je wilt.
Ze geven dan zelfs hun leven dan! Ze werken zich kapot voor je! Heerlijk he. Heerlijk he, die macht. Mara slist er van.

Ik weet niet of mahayana echt iets positiefs kan betekenen. Ik denk dat het eerder dit drama zal voeden.
Het drama van je welzijn opofferen, van schuld, falen in goedheid, tekortschieten in liefde en hulpvaardigheid etc.
Eindeloos drama.

Het zou me niet verbazen.

Voor jezelf leven of niet, vind ik een lastig thema. Veel mensen zijn volgens mij van nature geneigd te zorgen, en zijn van nature hulpvaardig. Maar dat vind ik toch wat anders dan liefde. Een boer zorgt voor zijn dieren maar kent geen liefde vind ik voor die dieren. Liefde voor dieren en boer worden gaan niet samen, vind ik. In ziekenhuizen verleent men zorg maar dat is wat anders dan liefde voelen voor mensen.

Volgens mij willen wij vaak ook zo graag zorgen (want dat geeft ons een goed gevoel) dat het welzijn van die Ander, zeker op langere termijn,  eigenlijk niet eens er toe doet. Je kunt je afvragen of je dan echt wel geïnteresseerd bent in andermans welzijn, vind ik. Ik denk het niet.
Hoe dan ook, ik geloof dat ook bij het werken aan het welzijn van jezelf en anderen, visie het belangrijkste is.

Ik denk dat Mahayana hier geen reactie op is, maar eerder een reactie op een te extreme interpretatie hiervan die in de tijd was ontstaan en waar Mahayana wel een reactie op was. E

Een kleine bedenking

In eerste instantie was er misschien een eenduidige visie op wat Boeddha had onderwezen, maar na verloop van tijd resulteerden meningsverschillen over wat de ‘ware leer’ was in fragmentatie en de oprichting van drie hoofdscholen:

    Theravada Boeddhisme (De School van de Ouderen)
    Mahayana-boeddhisme (Het Grote Voertuig)
    Vajrayana Boeddhisme (De Weg van de Diamant)

Theravada-boeddhisme beweert de oudste school te zijn en de oorspronkelijke visie en leringen van Boeddha te behouden. Mahayana-boeddhisme zou zich hebben afgesplitst van Theravada in de overtuiging dat het te egocentrisch was en de ware visie was verloren; deze school beweert ook vast te houden aan de oorspronkelijke leer van Boeddha.

In werkelijkheid zijn de twee scholen echter mogelijk rond dezelfde tijd opgericht, alleen met een andere focus, en zijn ze waarschijnlijk voortgekomen uit twee eerdere scholen: de Sthaviravada (mogelijke voorloper van Theravada) en de Mahasanghika (ook wel Mahasamghika genoemd, door sommigen beschouwd als de eerdere Mahayana). De verbinding tussen deze eerdere scholen en de latere is echter in twijfel getrokken. Vajrayana-boeddhisme ontwikkelde zich, grotendeels in Tibet, als reactie op wat werd gezien als te veel regels in het Mahayana-boeddhisme en benadrukte het op natuurlijke wijze leven van de boeddhistische weg, zonder rekening te houden met ideeën over wat men "verondersteld" werd te doen en daarom beweert het ook de meest authentieke te zijn.

Wat is nou Liefde dan?

Nou dan ben je eens boos geworden, ongeduldig, dwars? En?
Oh jee....denk je later....ik moet groeien in Liefde...want dat is mijn heilige taak.
Liefde is immers, nooit boos worden, altijd geduldig zijn, nooit dwars.

Oke...je zult wel weten wat je doet he...

Nou dan ben je wel klaar met luisteren, troosten en steunen. En je denkt, zoek het nou maar lekker zelf uit. Ik ben er even niet voor jou hoor. En?
Oh jee...denk je later....ik moet groeien in Liefde...want dat is mijn heilige taak.
Liefde is immers, altijd luisteren naar anderen, troosten, en steunen. Klaar staan.

Oke...jij zult wel weten wat je doet he...

Nou dan stel je op een dag je eigen welzijn boven dat van anderen en ben je die Ander meer dan zat. Wat een zeur is die Ander. Wat een zeur. En?
Oh jee...denk je later....ik moet groeien in liefde...want dat is mijn heilige taak.
Liefde is immers, andermans welzijn boven dat van jezelf plaatsen, de Ander is geen zeur maar iedereen is een kind van God.

Zo kun je toch wel bezig blijven?

Maar uiteindelijk ben je toch alleen maar bezig met beeldvorming?
Jezelf beeldhouwen naar een bepaald model? Een model christen Een model mens?

Maar wie zegt dat het uberhaupt Liefde is waar je dan mee bezig bent of gericht op bent?

Liefde...

Ik zie dat je nogal wat bedenkingen hebt, nogal wat vragen. Ik heb daar niet zomaar antwoorden op, geen pasklare oplossingen. Ik heb een indruk gegeven, niet meer, niet minder. Ik zeg nergens dat je de ander boven jezelf moet plaatsen, of zoiets. Ook Christus leert dat geenszins. Eerder gelijkwaardigheid, want elk conflict wordt geboren uit onbegrip en gevoelens van ongelijkwaardigheid. Ik zeg ook niet dat je nooit boos zou kunnen worden, we zijn geen robots, maar levende wezens met emoties. Liefde, Gods liefde is niet gemakkelijk te begrijpen. Misschien leren we het nooit, om genade te ervaren. Misschien nooit... maar we kunnen wel streven om een goed christen te zijn, een goed boeddhist, een goed moslim, etcetera. Er zijn geen pasklare oplossingen, liefde ontglipt over het algemeen pasklare antwoorden, denk ik... er is hoop... geloof ik...

Ik ben een christen, wat mij betreft is er geen enkel probleem wat betreft godsdienst of Dharma. Als ik kijk naar het christelijke geloof, en als ik kijk naar het boeddhisme, dan ervaar ik geen conflict tussen denkbeelden, visies of ideeën over het één en ander. Ik vind het boeddhisme een prachtige leerweg, waarin veel waarheid te vinden is. Het christelijk geloof vind ik ook een prachtige leerweg, waarin veel waarheid te vinden is. Alleen ervaar ik het christelijk geloof als iets wat voor het grootste gedeelte passend is voor mij persoonlijk. Het boeddhisme komt zeer dicht in de buurt.

Christus predikte Gods liefde en de liefde tot de ander, de medemens, dat vind ik erg mooi. Dat wil niet zeggen dat ikzelf automatisch zo liefhebbend ben. Ik heb al eerder aangegeven dat we er slechts naar kunnen streven om een goed christen te zijn, een goede boeddhist, een goede moslim, of wat dan ook. Liefde is een waarde op zich, en ik ervaar Gods liefde als iets heel bijzonders. Iets wat mensen bijna niet kunnen bevatten, want Christus stelt dat je zelfs je vijanden lief moet hebben en voor hun moet bidden. Dit komt behoorlijk dichtbij wat Gautama de Boeddha zei, namelijk dat je, zelfs al word je vermoord, dat je dan nog de moordenaar niet moet haten.

Ik zie dus veel overeenkomsten tussen Christus en de Boeddha. Natuurlijk zijn er ook veel verschillen. Ik heb al vaker aangegeven dat het christelijk geloof devotioneel van aard is. Het gaat over overgave aan God. De mens zoals deze is, kan zich bijna niet overgeven, hetgeen een loslaten vereist van je persoonlijke streven, je eigen wensen en eisen die je het leven wilt opleggen. Het komt dichtbij de Mahayana weg van het Grote Voertuig van het boeddhisme: jij bent niet het centrum, maar God (in de christelijke interpretatie). Mahayana stelt namelijk ook dat je los moet laten, mee moet gaan met de stroom van het Bestaan, dat hoef je dus helemaal geen God te noemen. Noem het dan desnoods de onafgebroken veranderende en dynamische levensstroom, die geen begin of einde kent. Jij laat los, je bent natuurlijk, dat is de weg van Tilopa en Mahamudra. De druppel laat zich meevoeren in de oceaan, je werkt niet tegen. Je zegt niet: dit is mijn vorm niet, je gaat uitsluitend mee. Dat lijkt enigszins op de genade van God: God is het centrum, niet wij, niet ik, en niet jij. De liefde van de Vader staat centraal, daarom is God het universele centrum, het volledige Al, het heelal zoals je wilt of het universum. Mij maakt het label niet uit. Christus noemt God de Vader, zodat de volgeling gemakkelijker tot overgave kan komen.

Je vader is je ouder, degene die jou leidt in het leven. In de gelijkenis van de verloren zoon eist de zoon zijn erfdeel op voordat zijn vader is gestorven. Dat is nogal wat, en gaat totaal in tegen de normale gang van zaken, namelijk dat je je erfdeel pas ontvangt na de dood van je vader. Maar de zoon vraagt dus tijdens het leven van zijn vader al zijn erfdeel. De vader geeft het hem, zonder bedenkingen, zonder kritiek, niets. De andere zoon werkt bij deze vader in het bedrijf en is gehoorzaam aan alles wat zijn vader van hem verwacht. De verloren zoon trekt met zijn erfdeel de wereld in, terwijl zijn broer dus in het familiebedrijf blijft werken. Totdat de verloren zoon door zijn losbandige leven alles kwijt raakt en een zwervend bestaan gaat leiden. Uiteindelijk gaat hij terug naar huis, naar zijn vader, ondanks al zijn falen. Zijn erfdeel is weg, er finaal doorheen gejaagd. De vader ziet zijn zoon van verre aankomen, verwaarloosd en vol schaamte. Maar zijn vader rent naar hem toe en overlaadt in een omhelzing de verloren zoon met kussen. Geen bedenkingen, geen kritiek, niets. De vader laat zelfs het gemeste kalf slachten voor een feestmaal, zo blij is hij dat zijn zoon terug is gekomen. De andere zoon is daarentegen boos op zijn vader, hij stelt in een gesprek met zijn vader dat hij immers altijd in het familiebedrijf is gebleven en steeds heeft gedaan wat de vader van hem verwachtte. Maar voor hem is nooit het gemeste kalf of een bokje geslacht voor een feestmaal. De vader antwoordt hem, ik citeer uit Lukas 15: “En hij zei tegen hem: Kind, jij bent altijd bij mij en al het mijne is van jou. Wij zouden dan vrolijk en blij moeten zijn, want deze broer van jou was dood en is weer levend geworden. En hij was verloren en is gevonden.”

Wat is dit voor een wonderlijk verhaal, een wonderlijke gelijkenis. Alles waarvan wij denken dat gewoon en normaal is wordt op zijn kop gezet. Christus is een paradoxale Meester, Hij vertelt hoe Gods liefde werkt. Liefde werkt anders dan onze prestaties of ideeën van wat hoort en wat niet hoort. Ook de Boeddha doet dit trouwens, ook hij komt met leringen die linea recta ingaan tegen wat men destijds ongeveer 600 jaar v.Chr. aannam als wat waar zou zijn. Gautama de Boeddha spreekt nooit over God, of Gods liefde, maar wel over compassie en mededogen. Dat komt ongeveer op hetzelfde neer, denk ik. Liefdevolle vriendelijkheid betekent de ander in zijn of haar waarde laten, de ander zelf laten ontdekken wat of wie hij of zij is, in alle uniekheid. Je bemoeit je niet met zijn of haar leven, je luistert hooguit naar zijn of haar levensverhaal. Je zegt niets, je luistert slechts. Geen bedenkingen, geen kritiek, niets. Je accepteert de ander zoals hij of zij is. En dat is moeilijk, want we hebben immers altijd wel een volgens onszelf passende oplossing gereed voor het falen van de ander. Maar in hoeverre falen we zelf eigenlijk?

En de Boeddha wijst de weg, een uitweg uit het lijden, uit dukkha. Dat is een belofte, die de mens waar kan maken, nu en hier in dit leven. Wat maakt het dan uit dat het boeddhisme anders is qua opzet dan het christelijk geloof? Kies de weg die jou past, of je nu wel of niet in (een scheppende) God gelooft. Misschien geloof je wel in de waarheid van de liefde. Ik noem dat Gods liefde, de Boeddha noemt dat compassie en mededogen met al wat leeft. De weg is misschien anders, maar de uitkomst? Dat is een vraag, die de leerling zelf mag zijn, belichamen zelfs: welke weg past bij mij, bij mijn persoonlijke uniekheid? Gekissebis over godsdienstige verschillen, of verschillen in de leringen, ach… Leven en laten leven, in alle oprechtheid, nederigheid en liefde. Voor zover wij dat kunnen, want zoals gezegd kunnen we er slechts naar streven.