Dus, we zijn er over eens dat na de dood (van Boeddha) de cyclus van leven en dood gewoon blijft doorgaan.En op een dag zal bv. Pierre geboren worden.
Even eraan herinneren dat we, ik althans, het niet hebben over hoe ik of jij er naar kijkt, maar hoe het in de Pali sutta's staat. De cyclus van leven en dood beëindigen, zoals het in de pali sutta's staat, heeft nooit betrekking gehad op het gehele leven in het algemeen. Dat is geen mogelijke interpretatie, want als het wel zo was, dan had Boeddha geen leer moeten doorgeven, dan was er nu geen Boeddhisme en waren wij er nu niet over bezig, dan was wat de algehele cyclus van leven en dood beëindigd. Logisch dat het zo niet bedoeld kan zijn in de pali sutta's. Dus dat behoeft dan ook geen correctie.
En dan stel je, dat volgens de pali canon, het hoofddoel van Gautama is dat "zijn" cyclus eindigt.
En tegelijkertijd proberen sommigen het idee te verkopen dat deze interpretatie van het pali boeddhisme geen nihilisme is.
Misschien heb ik het "zijn" cyclus genoemd, omdat dit tenminste af leidt van het onjuiste idee dat het om het algehele leven zou gaan. Maar die "zijn" is ook niet juist, daarom is het beter te spreken van deze steeds veranderlijke bewustzijnsstroom waar in die tijd naar verwezen werd met de naam de Boeddha, of Gautama: de cyclus van leven en dood die deze bewustzijnstroom in stand heeft gehouden over meerdere levens, ja, die.
Over dat nihilisme. Nihilisme gaat erover dat je ontkent dat de dingen zich voordoen, dat ze zelfs geen relatief bestaan hebben. Dat alles een illusie is in de zin dat een lichaam en bewustzijn er niet zijn, zich niet voordoen, dat alles een zuivere illusie is. Boeddhisme onderschrijft dat niet, zelfs het Mahayana begrip leegte niet. Leegte slaat op het niet op zichzelf te bestaan, zich voor te doen in onderlinge afhankelijkheid.
Bewustzijn is net zo goed als lichaam iets dat komt en gaat, nooit echt stabiel, en dus ook niet iets om mee te identificeren. De oorzaak wegnemen voor het in stand houden van zo'n stroom is dan ook geen nihilisme, het is Boeddhisme, de weg naar het einde van het lijden. Maar dit klinkt erg vreemd, erg bedreigend zolang je je zelf aanziet voor zoiets als bewustzijn te zijn. De meesten kunnen nog volgen dat ze dit lichaam niet zijn, ahja, als we deze verkeerde visie doorbreken, dan blijven we toch tenminste nog een geest, een lichaamloze geest, of bewustzijn. Lees de pali sutta's er maar op na, ze lopen niet hoog op met bewustzijn, bewustzijn is net als het lichaam iets veranderlijks, nooit vast, komend en gaand, niets om aan vast te houden, gehecht aan te zijn.
Want dan kun je toch net zo goed, ook zelfmoord plegen.
Dat komt ook voor in die sutta's, er zijn monikken, velen, die tot diezelfde verkeerde conclusie gekomen zijn en zelfmoord gepleegd hebben, waaop de Boeddha zijn leer heeft aangepast en het belang is gaan leggen op dat lichaam en dat bewustzijn dat nodig is om te komen tot de realistie dat ze niet zijn wat je bent, niet van jou zijn, niet je zelf zijn. Zelfmoord plegen ontneemt de kans tot deze realisatie en houdt dus de cyclus van leven en dood aan de gang.
Volgens jou interpretatie heeft dus boeddha de weg naar de ultieme zelfmoord gevonden.
Kunnen we dat woordje interpretatie even laten varen? Welke speling geven de Pali sutta's jou? Er staat wel degelijk dat bevrijding het beeindigen van de cyclus van wedergeboorte is? Of niet? Is dit een interpretatie? Gelieve mij dan aan te tonen hoe het er wel staat? Ik geef je een bron, maar kies gerust een andere bron om een andere mogelijke interpretatie aan te kunnen wijzen.
"Seeing thus, an instructed noble disciple gets disenchanted with rūpa, disenchanted with vedanā, disenchanted with saññā, disenchanted with saṅkhāras, disenchanted with viññāṇa. Being disenchanted, he becomes dispassionate. Through dispassion, he is liberated. With liberation, there is the ñāṇa: 'Liberated.' He understands: 'Birth is ended, the brahmic life has been lived, what was to be done has been done, there is nothing more for this existence.'
Zo ziende, raakt een onderwezen edele discipel ontnuchterd van rūpa, ontnuchterd van vedanā, ontnuchterd van saññā, ontnuchterd van saṅkhāras, ontnuchterd van viññāṇa. Door deze ontnuchtering wordt hij onthecht. Door onthechting wordt hij bevrijd. Met bevrijding is er het inzicht: ‘Bevrijd.’ Hij begrijpt: ‘Geboorte is geëindigd, het brahmaanse leven is geleefd, wat gedaan moest worden is gedaan, er is niets meer voor dit bestaan."
Bron:
https://www.buddha-vacana.org/sutta/samyutta/khandha/sn22-059.htmlWat voor interpretatie kan je daar nu anders uit halen? Dat blinde geboorte gedaan is? Ik zie het echt niet hoor.
Ik ben levensmoe en ik wil niet meer geboren worden.
Levensmoe hoort onder de categorie van verlangen naar niet-bestaan, even ketenend als het verlangen naar bestaan.
Want stel dat Gautama zelfmoord zou gepleegd hebben, en stel dat hij opnieuw zou geboren worden, bv. 1000000 keer.
Dan is Gautama toch nog altijd dood.Het is echt niet Gautama die opnieuw verschijnt.
Dus wat maakt het uit ?
Wat maakt het uit, of Gautama nu na zijn zelfmoord opnieuw tot leven komt en totaal geen weet heeft dat hij Gautama is.
Of dat het Pierre is die is geboren nadat de laatste bewustzijnsstroom van het laatste leven van Boeddha
In beide gevallen is Gautama dood, in het ene geval gewoon dood, en in het andere geval definitief dood.
Daarom, als het werkelijk zo is dat ik over "zijn" cyclus gesproken heb, dan was dit inderdaad verwarrend en geef ik je gelijk dat je met bovenstaande gedachtengang komt. Echter het is iets subtieler als dat. Het gaat om een bewustzijnstroom. Gautama is daarbij enkel een label, net als de Maas een label is om een rivier aan te duiden. In die rivier is er niets vasts te vinden dat aan te wijzen is als de Maas, maar het is wel zo gemakkelijk om zo'n stroom één naam te geven. Het is een label.
Maar laten we nog wat subtieler gaan kijken, laten we heel dat gedoe van meerdere levens even achterwege en kijk gewoon naar je ervaring hier en nu. De Gouden middenweg van gisteren is er niet meer, dat water is al lang weg gestroomd, het label is nog altijd hetzelfde. Gouden middenweg van gisteren is dood. Maakt het uit? Ja, kijk in je ervaring. Is die ervaring vrij van wat Gouden middenweg gisteren allemaal ervaren heeft? Is de ervaring van nu Gouden middenweg te zijn bevrijdt van lijden? Nee toch? Dus het maakt wel degelijk uit of die stroom zich maar verder blijft zetten, of dat het tot een definitief einde kan komen. De ervaring gaat door, het lijden gaat door. Er is alleen geen vast iets dat er altijd is en wat je bent, maar de ervaring van lijden aan wat voor veranderlijks zich dit ook maar moge voordoen blijft wel doorgaan. Net zo is dat bij een persoon die zelfmoord pleegt, de persoon van gisteren was ie al niet meer, de persoon die vandaag zelfmoord pleegt draagt wel het lijden mee van de stroom die eraan vooraf is gegaan, daarom juist dat men tot zelfmoord wordt gedreven, in de waan dat men zich van die stroom kan verlossen. Dus als die persoon op dat moment zelfmoord pleegt, zonder dat die stroom van lijden beeindigd is, ook al is die persoon er niet meer, de stroom van ervaring blijft doorlopen en het lijden dat deze zelfmoord er aan toevoegt ook.
Als je moeite hebt met wedergeboorte te begrijpen in combinatie met niet-zelf (het is toch immers niet meer hetzelfde zelf dat in dat volgende leven doorgaat is dan vaak de redenering), dan bekijk je het best in je ervaring hier en nu, los van wedergeboorte. Ook nu geldt het al dat er geen vaststaand zelf is, en dat de stroom van lijden toch doorgaat, ook al is dat wat we op elk moment als ik of mij ervaren telkens iets heel nieuws. Het maakt in die zin wel degelijk uit of die stroom van lijden door blijft gaan of onderbroken wordt.
En dan toch nog iets over dat nihilisme, want daar lijkt dit einde van dat lijden naar toe te gaan, naar niet meer te bestaan, te verdwijnen, op te lossen, een groot niets te worden. Maar dat is een interpretatie die gelukkig in mintens één sutta is weerlegd. Het is niet zo dat je van de categorie van bestaan, naar de categorie van niet-bestaan over gaat. Het bevrijdde in jezelf, het volledig verlichtte, is buiten categorie, het is geen lichaam, het is geen geest, het is ook niet niet-lichaam, noch niet niet-geest, het is niet bestaand, noch is het onbestaand, het bevrijdde is buiten elke categorie. Zoals BA zegt kunnen we zoiets niet bevatten met ons logisch denken. Maar hopelijk kan het jou nihilisme redenering toch tot rust brengen.
"En hoe zou je antwoorden, Vacchagotta, als iemand je dan zou vragen 'Dat vuur dat voor u brandde, waar is dat heengegaan? Naar het Oosten, het Zuiden, het Westen of het Noorden?'"
"Die vraag is niet van toepassing, Eerwaarde Gotama, want het zit namelijk zo: Dat vuur brandde op gras en hout. Toen dat gras en hout op was, en er geen andere brandstof aanwezig was, ging dat vuur uit door gebrek aan brandstof." <192>
20. “Vacchagotta, op dezelfde manier als dat vuur uitging, heeft de Volledig Verlichtte díe fysieke vorm waardoor hij omschreven zou kunnen worden, verlaten en verwijderd. En op die manier heeft hij ook de gevoelens, percepties, gedachten en het bewustzijn waardoor hij omschreven zou kunnen worden, verlaten en verwijderd. Hij heeft ze bij de wortel afgekapt, ze tot een opgegraven boomstronk gemaakt, en heeft er een totaal einde aan gebracht zodat ze in de toekomst niet meer weder tot ontstaan kunnen komen. De Volledig Verlichtte kan niet in termen van fysieke vorm, gevoelens, percepties, gedachten en het bewustzijn omschreven worden, en hij is daardoor als de oceaan: diepgaand, onmeetbaar en moeilijk te doorgronden.
"De uitdrukking 'hij wordt wedergeboren' is niet van toepassing. De uitdrukking 'hij wordt niet wedergeboren' is niet van toepassing. De uitdrukking 'hij wordt zowel wedergeboren als niet wedergeboren' is niet van toepassing. De uitdrukking 'hij wordt noch wedergeboren noch niet wedergeboren' is niet van toepassing."
Bron:
https://suttas.net/suttas/majjhima-nikaya/mn72-aggivacchagotta-sutta.php
