Twee Soorten Bewustzijn

[teksten Siebe]

(niet beschikbaar)

De bovenstaande site wordt beheerd door bhikkhu samahita. Hij behoort tot de theravada forest tradition. Je kunt je op de home-page inschrijven voor het ontvangen van een dagelijkse email. Vaak per onderwerp heeft bhikkhu samahita uit de Pali Canon teksten verzameld. Soms voorzien van kort commentaar.

In zo’n email over Nibbana (zie boven) kwam ik het volgende tegen dat me goed leek te delen.

Twee soorten Bewustzijn

1. Alledaags/wereldlijk (van deze wereld) en 2. Boven-alledaags/boven-wereldlijk (boven en voorbij deze wereld, transcedent):

1: Zintuig Bewustzijn, dat altijd een object heeft (een vorm, geluid, geur, smaak, aanraking of een idee. Dit is een discreet moment van bewustzijn, dat voor een moment ontstaat en eindigt samen met diens object. Zo knipperend: - - - - - - - - - - - zo’n moment kan nooit vastgehouden worden, noch in bezit genomen worden/toegeëigend.

2: Tekenloos Bewustzijn (animitta vinnana), dat continue/ononderbroken is en functioneert als dat wat de gelukzaligheid van Nibbana ‘ervaart’ als een onafgebroken tekenloze gelijkheid.
Stabiel als dit: ___________________Continue, hetzelfde, stil/kalm, onafgebroken, onverstoorbare gelukzaligheid! Het heeft geen object (waargenomen of gevoeld), uitgezonderd of behalve die verstilde vrede zelf...

groet,
Siebe

[teksten Siebe]

Over twee soorten bewustzijn, zie ook:

http://www.accesstoinsight.org/tipitaka/mn/mn.049.than.html

met name noot 9 geeft meer uitleg.

Thanissaro Bhikkhu, de eerwaarde vertaler van deze sutta, geeft aan dat het volgens hem niet raar is om de tweede soort bewustzijn, die hier vertaald wordt als 'bewustzijn-zonder-oppervlak' (viññāṇaṃ anidassanaṃ), en dat buiten ruimte en tijd staat, gelijk te stellen aan Nibbana.

Als je deze indeling dus aanhoudt, dan kun je zeggen dat er 6 vormen van bewustzijn zijn met een oppervlak. Visueel bewustzijn ervaart vormen/kleuren als oppervlak, auditief bewustzijn ervaart geluiden, olfactorisch bewustzijn ervaart geuren, smaakbewustzijn ervaart smaken, tactiel bewustzijn ervaart oa hardheid/zachtheid en warmte/koude en trilling/druk en mentaal bewustzijn ervaart mentale verschijnselen. Dit is dus steeds een bewustzijn-van-iets. Van-iets zou "oppervlak" kunnen beduiden.
Deze 6 soorten bewustzijn vormen dan allen de vinnanakkhandha, de vijfde khandha. Ze zijn vergankelijk, bestaan ook afhankelijk van een materiele basis (rupa), zijn instabiel, leedvol en niet-zelf. Alles wat zo via de zintuigen ervaren wordt, ook mentaal, ontstaat op geconditioneerde wijze.

Het tweede soort bewustzijn zou dan geen khandha zijn maar Nibbana.

hartelijke groet,
Siebe

[teksten Siebe]

Die tweede soort bewustzijn die geen khandha is, "viññāṇaṃ anidassanaṃ", wordt ook genoemd in DN11 (op het einde van de sutta, zie noot 1)

In het Nederlands vertaald van die site zou het zijn:

"bewustzijn zonder kenmerken,
zonder einde
geheel (rondom) lumineus"

Ik heb het ook vertaald zien worden als 'niet-manifesterend bewustzijn'.
Ik denk dat daarmee bedoeld wordt dat het geen zintuiglijk object ervaart; het manifesteert zich niet als gevolg van contact tussen een zintuigbasis/orgaan en een zintuiglijk object.

hartelijke groet,
Siebe

[teksten Siebe]

Ik heb op het internet gezien dat er best heel wat te doen is om "vinnana anidassanam". Hoe moet dit nu begrepen worden? Zoals gebruikelijk in boeddhisme verschillen de meningen hierover. 

Deze draad geeft heel wat algemene informatie en verschillende meningen:
http://www.freesangha.com/forums/theravada-buddhism/anidassana-vinnana/

hartelijke groet,
Siebe

[annaputta]

Twee soorten bewustzijn.

Met een bewustzijn zonder kenmerken of een niet-manifesterend bewustzijn wordt NIET bedoeld dat het geen zintuiglijk object ervaart. Bewustzijn ontstaat altijd als gevolg van contact. Bewustzijn kan niet op zichzelf bestaan.
Het bewustzijn zonder kenmerken is het bewustzijn dat vrij is van de “ik” mening. Zoals de Eerwaarde Nyanaponika opmerkte, is het bewustzijn als een parasiet. Het eigent zich alles toe. Als er door contact van oog en zichtbaar object een zien-bewustzijn ontstaat, heet dat in het normale spraakgebruik: ik zie. Maar er is geen “ik” dat ziet; er is alleen een bewustzijn dat ontstaan is en weer zal vergaan. (Evenzo met de andere zintuigen).
Als nu dat ontstane bewustzijn helemaal vrij is van de “ik”-mening, als het bewustzijn zich niets meer toe-eigent, dan heet dat een bewustzijn zonder kenmerken of een bewustzijn dat zich niet manifesteert.
Groeten
Annaputta

[teksten Siebe]

Twee soorten bewustzijn.

Met een bewustzijn zonder kenmerken of een niet-manifesterend bewustzijn wordt NIET bedoeld dat het geen zintuiglijk object ervaart. Bewustzijn ontstaat altijd als gevolg van contact. Bewustzijn kan niet op zichzelf bestaan.
Het bewustzijn zonder kenmerken is het bewustzijn dat vrij is van de “ik” mening. Zoals de Eerwaarde Nyanaponika opmerkte, is het bewustzijn als een parasiet. Het eigent zich alles toe. Als er door contact van oog en zichtbaar object een zien-bewustzijn ontstaat, heet dat in het normale spraakgebruik: ik zie. Maar er is geen “ik” dat ziet; er is alleen een bewustzijn dat ontstaan is en weer zal vergaan. (Evenzo met de andere zintuigen).
Als nu dat ontstane bewustzijn helemaal vrij is van de “ik”-mening, als het bewustzijn zich niets meer toe-eigent, dan heet dat een bewustzijn zonder kenmerken of een bewustzijn dat zich niet manifesteert.
Groeten
Annaputta

Bedankt. Ik heb even geen commentaar

hartelijke groet,
Siebe