1.2.5. De eerste verkondiging van de leer De Verhevene merkte dat hun geest goed voorbereid was, gedwee, vrij van hindernissen, bevredigd. En toen verkondigde hij datgene wat de oorspronkelijke leer van de Boeddhas is: lijden, het ontstaan ervan, het beëindigen ervan en de weg naar de beëindiging ervan.[34] En hij sprak de volgende leerrede:[35]
_____
[34] D.14.
[35] Dhammacakkappavattana sutta, S.LVI.11.
Dhamekh stoepa, plek waar de leer voor het eerst verkondigd werd.1.2.5.1. Het achtvoudige pad “Monniken, deze twee uitersten moeten niet uitgeoefend worden door iemand die vanuit het huiselijke leven vertrokken is in de huisloze staat. Het zijn deze twee: a) behagen scheppen in zingeneugten, en b) zelfkwelling. En waarom? Wel, behagen scheppen in zingeneugten is laag, vulgair, werelds, onedel en voert tot lijden. Ook zelfkwelling is laag, vulgair, werelds, onedel en voert tot lijden.
Het middenpad dat door de Volmaakte ontdekt is, vermijdt deze twee uitersten. Dat middenpad geeft visie, kennis en het voert tot vrede, tot direct inzicht, tot Verlichting en tot Nibbāna. En wat is nu dat middenpad? Het is niets anders dan het edele achtvoudige pad, namelijk: juist inzicht, juist denken, juist spreken, juist handelen, juist levensonderhoud, juiste concentratie, juiste oplettendheid en juiste geestesontwikkeling. Dat is het middenpad dat door de Volmaakte ontdekt is en dat visie geeft, kennis geeft, en dat tot vrede, tot direct inzicht, tot Verlichting en tot Nibbāna voert. [36]
__________
[36] Later legde de eerwaarde Sariputta deze waarheden verder uit. (Zie D.22). Die nadere uitleg was niet nodig voor de vijf asceten. - Zie eventueel het topic: De vier edele waarheden en het middenpad http://www.boeddhaforum.nl/index.php/topic,2576.msg19465.html#msg19465
1.2.5.2. vier edele waarheden 1. De edele waarheid van lijden, onvoldaanheid
(dukkha)[37] is als volgt: geboorte is lijden; ouder worden is lijden; ziekte is lijden; sterven is lijden; verdriet, geweeklaag, pijn, leed en wanhoop zijn lijden; het verenigd zijn met wie of waarmee men een afkeer heeft, is lijden; het gescheiden zijn van wie of van wat men liefheeft, is lijden; niet te krijgen wat men graag heeft, is lijden; kortom de vijf groeperingen van hechten zijn lijden.
2. De edele waarheid van het ontstaan van lijden is als volgt: het is de begeerte die wedergeboorte doet ontstaan, die vergezeld gaat van genoegen en lust en die nu eens hier en dan weer daar steeds nieuw behagen schept. Met andere woorden, het is het verlangen naar zinnelijke begeerten, het verlangen naar bestaan en het verlangen naar niet-bestaan.
3. De edele waarheid van het beëindigen van lijden is als volgt: het is het volledig wegebben en het volledig uitdoven van die begeerte, het verwerpen, het opgeven en het achterlaten ervan; het is de bevrijding ervan en het zich losmaken ervan.
4. De edele waarheid van het pad dat voert naar het beëindigen van lijden, is als volgt: het is niets anders dan het edele achtvoudige pad, namelijk:
(1) Juist inzicht; [41]
(2) Juist denken;[42]
(3) Juist spreken;[43]
(4) Juist handelen;[44]
(5) Juist levensonderhoud;[45]
(6) Juiste inspanning;[46]
(7) Juiste oplettendheid;[47]
(8 ) Juiste ontwikkeling van de geest.[48]
‘Dit is de edele waarheid van lijden,’ aldus was de visie, de kennis, de wijsheid, het weten, het licht dat in mij ontstond betreffende dingen die ik voorheen niet gehoord had.
‘Dit lijden, als een edele waarheid, moet verwerkelijkt worden,’ aldus was de visie, de kennis, de wijsheid, het weten, het licht dat in mij ontstond betreffende dingen die ik voorheen niet gehoord had.
‘Dit lijden, als een edele waarheid, is volledig verwerkelijkt,’ aldus was de visie, de kennis, de wijsheid, het weten, het licht dat in mij ontstond betreffende dingen die ik voorheen niet gehoord had.
‘Dit is de edele waarheid van het ontstaan van lijden,’ aldus was de visie, de kennis, de wijsheid, het weten, het licht dat in mij ontstond betreffende dingen die ik voorheen niet gehoord had.
‘Dit ontstaan van lijden, als een edele waarheid, moet uitgeroeid worden,’ aldus was de visie, de kennis, de wijsheid, het weten, het licht dat in mij ontstond betreffende dingen die ik voorheen niet gehoord had.
‘Dit ontstaan van lijden, als een edele waarheid, is volledig uitgeroeid,’ aldus was de visie, de kennis, de wijsheid, het weten, het licht dat in mij ontstond betreffende dingen die ik voorheen niet gehoord had.
‘Dit is de edele waarheid van het beëindigen van lijden,’ aldus was de visie, de kennis, de wijsheid, het weten, het licht dat in mij ontstond betreffende dingen die ik voorheen niet gehoord had.
‘Dit beëindigen van lijden, als een edele waarheid, moet verwerkelijkt worden,’ aldus was de visie, de kennis, de wijsheid, het weten, het licht dat in mij ontstond betreffende dingen die ik voorheen niet gehoord had.
‘Dit beëindigen van lijden, als een edele waarheid, is volledig verwerkelijkt,’ aldus was de visie, de kennis, de wijsheid, het weten, het licht dat in mij ontstond betreffende dingen die ik voorheen niet gehoord had.
‘Dit is de edele waarheid van het pad dat voert naar het beëindigen van lijden,’ aldus was de visie, de kennis, de wijsheid, het weten, het licht dat in mij ontstond betreffende dingen die ik voorheen niet gehoord had.
‘Dit pad dat voert naar het beëindigen van lijden, als een edele waarheid, moet ontwikkeld worden,’ aldus was de visie, de kennis, de wijsheid, het weten, het licht dat in mij ontstond betreffende dingen die ik voorheen niet gehoord had.
‘Dit pad dat voert naar het beëindigen van lijden, als een edele waarheid, is volledig ontwikkeld,’ aldus was de visie, de kennis, de wijsheid, het weten, het licht dat in mij ontstond betreffende dingen die ik voorheen niet gehoord had.
Aldus was in mij de visie, de kennis, de wijsheid en het weten over de vier edele waarheden. Zolang als mijn kennis en mijn zien van de dingen zoals ze werkelijk zijn, niet geheel helder was in deze drie aspecten,[49] op deze twaalf manieren[50] betreffende de vier edele waarheden, zolang maakte ik er geen aanspraak op de onvergelijkbare Ontwaking verwerkelijkt te hebben, die verheven is in deze wereld met haar goden, Maras, en Brahmas, in deze generatie met haar boetelingen en brahmanen, met haar goden en mensen. Maar zodra mijn kennis en mijn zien van de dingen zoals ze werkelijk zijn, geheel helder was in deze drie aspecten, op deze twaalf manieren betreffende de vier edele waarheden, toen maakte ik er aanspraak op dat ik de onvergelijkbare en verheven Ontwaking verwerkelijkt had die verheven is in deze wereld met haar goden en mensen. En de visie, het inzicht ontstond in mij aldus: ‘Onwrikbaar is de bevrijding van mijn gemoed; dit is de laatste geboorte. Nu is er voor mij geen verder bestaan meer in dit leven van lijden.’”
Dit is wat de Gezegende zei. De vijf asceten waren blij en verheugden zich over de woorden van de Verhevene.[51]
Tijdens het luisteren naar deze leerrede ontstond in de Eerwaarde Kondañña de hartstochtvrije, vlekkeloze visie van de waarheid: “Alwat de natuur heeft van ontstaan, heeft ook de natuur van vergaan.”[52]
Op het moment dat de Gezegende het wiel der waarheid in beweging bracht, riepen de Bhummattha-godheden[53] uit: “Te Varanasi, in het hertenpark van Isipatana, is het onvergelijkbare wiel der leer in beweging gebracht door de Gezegende. En het kan niet tot stilstand gebracht worden door boeteling of brahmaan, god, Mara, Brahma of iemand anders in de wereld.”
Bij het horen van deze woorden van de aardgoden riepen alle Cātummāhārājīka-goden uit: “Te Varanasi, in het hertenpark van Isipatana, is het onvergelijkbare wiel der leer in beweging gebracht door de Gezegende. En het kan niet tot stilstand gebracht worden door boeteling of brahmaan, god, Mara, Brahma of iemand anders in de wereld.”
Deze woorden werden vernomen in de hogere goden-sferen, en van de Cātummāhārājīka-goden werd het verkondigd bij de Tāvatimsa-goden. En achtereenvolgend werd het verkondigd bij de Yāma-goden, bij de Tusita-goden, bij de Nimmānarati-goden en bij de Paranimmita-vasavatti-goden. En zij allen riepen na elkaar uit: “Te Varanasi, in het hertenpark van Isipatana, is het onvergelijkbare wiel der leer in beweging gebracht door de Gezegende. En het kan niet tot stilstand gebracht worden door boeteling of brahmaan, god, Mara, Brahma of iemand anders in de wereld.”
En deze woorden werden ook vernomen door de Brahmas van de Brahma-pārisajja-sfeer, de Brahmas van de Brahma-purihita-sfeer, de Brahmas van de Mahā Brahmā-sfeer, de Brahmas van de Paritābha-sfeer, de Brahmas van de Ābhassara-sfeer, de Brahmas van de Paritasubha-sfeer, de Brahmas van de Appāmanasubha-sfeer, de Brahmas van de Subhakinha-sfeer, de Brahmas van de Vehapphala-sfeer, de Brahmas van de Āviha-sfeer, de Brahmas van de Ātappa-sfeer, de Brahmas van de Sudassa-sfeer, de Brahmas van de Sudassī-sfeer en de Brahmas van de Akanittha-sfeer. En allen riepen zij na elkaar uit: “Te Varanasi, in het hertenpark van Isipatana, is het onvergelijkbare wiel der leer in beweging gebracht door de Gezegende. En het kan niet tot stilstand gebracht worden door boeteling of brahmaan, god, Mara, Brahma of iemand anders in de wereld.”
Op dat ogenblik verspreidde zich over de hele Brahma-sfeer de roep dat het wiel der waarheid in beweging was gebracht. Het systeem van de 10.000 werelden sidderde, trilde en beefde. En een onbegrensde, verheven schittering die de glans van de goden overtrof, verscheen in de wereld.
Toen uitte de Gezegende deze woorden van vreugde: “Waarlijk, Kondañña weet, Kondañña heeft de waarheid verwerkelijkt.” En zo kreeg deze Eerwaarde de naam: Añña-Kondañña: Kondañña die weet.[54]
__________
[37] Het Pali-woord dukkha betekent niet alleen lichamelijk lijden, maar houdt ook in de frustratie, het geestelijk leed dat veroorzaakt wordt door het feit dat alles hier op aarde onvoldaan is, onvolmaakt. Er is weliswaar vreugde en geluk, maar dat is slechts tijdelijk. En juist dat tijdelijke, dat onvolmaakte is oorzaak voor leed, frustratie. Dat wordt onder dukkha, lijden verstaan.
[41] juist inzicht is het inzien van de vier edele waarheden. (M.141).
[42] Juist denken is het hebben van een onthoudende, vredige, geweldloze gezindheid. (M.141).
[43] Juist spreken is het gebruiken van ware, verzoenende, milde en wijze taal (ook in geschrift). (A.IV.145-148).
[44] Juist handelen is afzien van doden, van stelen, en van ongeoorloofd seksueel gedrag. (M.141).
[45] Juist levensonderhoud is zodanig in levensonderhoud voorzien dat men anderen geen schade of nadeel of letsel toebrengt. (Maurice, David: The Greatest Adventure : A Presentation of the Buddha's Teaching to the Youth of the World. Kandy 1961. The Wheel No. 4).
[46] Juiste inspanning bestaat erin dat men het onheilzame niet laat opkomen, dat het reeds opgekomen onheilzame overwonnen wordt, dat het reeds ontstane heilzame behouden wordt en dat het dan tot ontwikkeling gebracht wordt. (M.141).
[47] Juiste oplettendheid bestaat in het voortdurend beschouwen van het lichaam, van de gevoelens, van de geest en van de geestelijke objecten. (M.141).
[48] Juiste geestesontwikkeling (juiste concentratie) is het vertoeven in de vier meditatieve verdiepingen (jhānas). (M.141).
[49] Deze drie aspecten zijn: a) de kennis dat het de waarheid is; b) de kennis dat een zekere functie met betrekking tot die waarheid verricht moet worden; c) de kennis dat de functie met betrekking tot die waarheid verricht is.
[50] De twaalf manieren worden verkregen door deze drie aspecten toe te passen op elk van de vier waarheden.
[51] S.LVI,11 ; D.22 ; M.141.
[52] Hij bereikte toen sotāpatti, het eerste niveau van heiligheid.
[53] Zij zijn aardgoden. Voor verdere bijzonderheden over de hemelse sferen van bestaan zie het topic: De werelden van bestaan, reactie 14. http://www.boeddhaforum.nl/index.php/topic,2497.msg18990.html#msg18990
[54] Vin.Mv.Kh.1. - Met de verkondiging van de leer, met het in beweging zetten van het wiel der waarheid, en met de bekering van de vijf asceten werd het hertenpark te Isipatana de geboorteplaats van de leer van de Boeddha (sāsana) en van zijn gemeenschap van monniken en nonnen (Sangha). – Meer gegevens over Isipatana, zie het topic: Boeddhistische plaatsen. Reactie 1. ]http://www.boeddhaforum.nl/index.php/topic,2500.msg19026.html#msg19026]