Karmisch zaadje
Er is dus vipaka vinnana, het zintuiglijke moment van bewustzijn. En er is kamma vinnana, een met emoties en verwachtingen beladen bewustzijn dat ontstaat op basis van dat zintuiglijk bewustzijn. Dit volgt elkaar razendsnel op.
Als je iemand ziet en er komt afkeer op, en je blijft daar mentaal op gericht (vitakka) en je blijft er maar op doorbroeden (vicara), en dat gaat echt van ons uit (bewust), dan groeit de afkeer-vinnana. Het kan een hele beladen vinnana worden, heel sterk beladen met haat. We hebben geen controle over formaties die automatisch op gang komen vanuit onze aanleg maar wel op het gericht blijven daarop en voeden er van. (haat is maar een voorbeeld)
Over het algemeen worden sterke sankhara's, beladen sankhara's, abhisankhara's genoemd en die kunnen moreel, immoreel of onverstoord zijn. Dit betreft de tweede schakel in Paticca Samuppada. Sankhara's kunnen ook gewoon neutraal zijn. Als je besluit de afwas te doen zijn er gewoon neutrale sankhara's. Geen beladen gedoe. Dit wordt niet bedoeld in PS als de tweede factor. Daar betreft het vooral de moreel en immoreel beladen sankhara's.
Dus vinnana kleurt als het ware afhankelijk van de soort formaties die automatisch vrijkomen en die we (eventueel) bewust mentaal voeden. Omdat er een keuze is van bewust voeden van vinnana met haat, met lust, met eigenwaan etc, spreekt men ook van de groei van vinnana, het tot wasdom komen. Paticca Samuppada is geen eenrichtingsverkeer. Bijvoorbeeld van de schakel van sankhara naar vinnana en terug. Het haatvol vinnana voedt ook weer meer haatvolle sankhara's. Het versterkt elkaar.
Van lichte afkeer-vinnana kan die vinnana echt een haat-vinnana worden. Dit is een kamma-vinnana.
Als vinnana zo tot wasdom komt, zo sterk emotioneel beladen, in morele of immorele zin, dan blijft er iets van over, ook als het weg is, een zaadje. Dat gaat als het ware in het onbewuste. Dat is eigenlijk wat karmisch zaad wil zeggen. Het drukt uit dat er iets overblijft van sterke morele en immorele toestanden. Ook al zijn die toestanden weg, er iets is onderhuids gegaan in het onbewuste mentale continuum. Weg is niet weg.
Karmische zaden kunnen verschillend uitwerken.
Het kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat wanneer je iemand ziet of hoort eigenlijk zonder dat je dat goed weet en snapt je meteen in een bepaalde stemming of sfeer zit. Het zorgt er voor dat dingen die je ooit eerder hebt meegemaakt (kan ook vorige levens zijn) naar het hier en nu verplaatsen met sankhara's en vinnana en al erbij. Ooit voelde je bijvoorbeeld sterke haat bij iemand en als je die persoon nu alleen al ziet, ontstaat meteen haat-vinnana. Onbeheersbaar. Het is er al voordat je het weet. Het kan ook een sterke positieve band zijn met iemand.
Er gaat na een beladen emotionele toestand iets onderhuids, in het onbewuste mentale continuum, een karmisch zaadje, en dit kan kennelijk op verschillende manieren uitwerken. Ik denk zelf wel dat het ook als ziekte kan uitwerken.
Onder invloed van sankhara's groeit vinnana aan, en kort gezegd worden we dan in een bepaalde mentale sfeer geboren. Dit gebeurt tijdens dit leven voortdurend. We moeten goed uitkijken met wat we voeden want zoals je kunt zien, blijven er sporen achter van die sterke emotionele toestanden, van spreken en doen. Die kunnen zich tegen ons keren. Ze kunnen ook behulpzaam zijn als het positieve zaden zijn.
Op het moment van sterven, zo wordt dat althans onderwezen, vormt het eerste moment van bewustzijn in het nieuwe leven (hier als bhava) zich ook vanuit zo'n potent karmisch zaadje aanwezig in het mentale continnum. Dus dat eerste moment, de patisandhi vinnana, is dus een kamma-vipaka. Je kunt dan wel zien dat het maar net is wat voor soort zaadje dat is, hoe het volgende leven er uit gaat zien.
Zo is er een verband tussen daden in dit leven en hoe de toekomst weer vorm voor ons krijgt. Dit is allemaal niet onontkoombaar natuurlijk.
Bijdeweg, ik begrijp er nog lang niet alles van hoor, maar het is een soort poging, een aanzetje.
