De Schatten van de Boeddha

[Bodhiboom]

Beste Allen,

Ik wou het even hebben over dit boek. Het is een groot geïllustreerd boek geheten De Schatten van de Boeddha: Van Siddhartha Gautama tot Heden, van Tom Lowenstein. Ik kwam het tegen bij mijn vader, die het had geleend uit de bibliotheek.

Van binnen is het een prachtige mengeling van architectuur, beelden, plaatsen en schilderijen, een hele fraaie verzameling van boeddhistische kunst met een begeleidende tekst over hoe het boeddhisme zich heeft verspreid over Azië. Vanuit een artistiek oogpunt is het een heel fijn boek om een middagje mee door te brengen.

Echter ik ben me ervan bewust dat de kunst ook bepaalde doelen heeft. Bijvoorbeeld je komt een schilderij van Jizo tegen, hij is een geliefde bodhisattva uit Japan die zich bekommert om de verworpenen in de hel, en je leest dat hij veel word afgebeeld in begraafplaatsen daar. Dat ondersteunt weer het deel van de leer waar de hel in voorkomt, wat gewoon een angst beeld is om de leken mee te bezwaren.

In ieder geval een leuk boekwerk!

Met bedrukte middag groet,
Bodhiboom

[teksten Siebe]

Dat ondersteunt weer het deel van de leer waar de hel in voorkomt, wat gewoon een angst beeld is om de leken mee te bezwaren.

Ik vind dat laatste ongeloofwaardig. Als er echt geen hemelen en hellen bestaan, tja, dan heeft de Boeddha echt maar wat zitten liegen in eindeloos veel toespraken waarin hij sprak over het bestaan van hemelen en hellen, wedergeboorte, kamma en kamma-vipaka.

Hij onderwees zelfs dat je in een hemelse staat bevrijding kunt realiseren. Allemaal leugens. Hij onderwees dat een sakadagami na de dood nog slechts als deva wordt geboren in de kama loka. Allemaal leugens. Al die sutta's allemaal leugens.

Het juiste spreken? Wat dat is? Nou, lul maar raak, als de mensen maar braaf worden, deugdzame burgers.
Tem ze met list en bedrog. Je moet ze verleiden, je moet ze bang maken. Een ware volksmenner, die Boeddha.

Alsof deugdzaamheid het doel is van de leer van de Boeddha! Alsof deugdzaamheid bevrijdt.

Als hij zo'n volksmenner was waarom werd hij dan niet politicus? Koning?

[Bodhiboom]

Ik dacht meer dat het zoiets was van, bepaalde cynische monniken in de tijd van mondelinge overlevering denken, wij hebben een hel nodig, iets waar mensen echt niet terecht willen komen, dus laten we maar een paar soetra’s toevoegen aan de overlevering.

Misschien is het een vooroordeel van mij hoor Sieb, maar ik vind het heel toevallig dat zo een manipulatief mechanisme toch weer voorkomt in religies. Als je kijkt naar de Bijna Dood Ervaringen dan word er helemaal niet gesproken over de hel, in plaats daarvan zijn het bijna allemaal heel bijzondere ervaringen. Ik geloof dus ook niet in de hel.

Maar als je goed kijkt, dan zijn er ook allerlei verbintenissen die worden geschapen door het “ergens niet terecht willen komen”. Bijvoorbeeld zou de heilige Jizo zo vereert zijn als hij niet iets voor de mensen zou kunnen doen wat zij waarderen? Dus de religie creëert eerst een angstbeeld, en daarna een verlosser daarvan... het ziet er allemaal erg manipulatief uit, terwijl je er geen woord van kan bewijzen.

Ik kijk naar de hele cosmologie vanuit een agnostisch standpunt — ik kan het niet bevestigen, dus net zoals zoveel wonderen die worden beschreven in de soetra’s leg ik ze naast me neer met de notitie, het zou waar kunnen zijn maar het zou ook niet waar kunnen zijn.

[Bodhiboom]

Het boek is overigens heel erg de moeite waard, de tekst geeft ook veel weer over de evolutie van het boeddhisme in veel verschillende Aziatische landen, alles van Sri Lanka tot Vietnam en Korea. Je hoort over bijvoorbeeld de manier waarop het boeddhisme in Nepal “ontwikkelde tot een mahayana-boeddhisme als dat van Tibet, met de nadruk op het ritueel, de cultus van Avalokitesvara en een uitgebreide pantheon van boeddhistische verlossers en goddelijke beschermers.”

[MaartenD]

Zelf neem ik ook meer een agnostisch standpunt in. Eerder schreef ik al eens over de verschillende sferen en hoe die in dit leven in elk geval al kunnen worden begrepen. Het is in die zin belangrijk om de boeddhistische hel niet te verwarren met de standaard-Westerse, overigens.

Ook toen werden Siebe en ik het niet eens. Niet erg. Dat hoeft ook niet.

Ik weet niet of cynische monniken zo'n verhaal hebben verspreid. Siebe heeft gelijk dat de 31 sferen redelijk integraal onderdeel uitmaken van de geschreven Dhamma. Deze gedachten leefden toch ook al in de onderliggende cultuur waarin de Boeddha opereerde. Maar ja, hoe kwam dat dan weer, zou je kunnen vragen.

Afijn, zeker is dat wij ons leven hier en nu een hel kunnen maken en het is een feit dat ontsnapping mogelijk is.

Met warme groet,

Maarten

[teksten Siebe]

Ik snap hoe het voor je leeft.

SN42.6 geeft aan dat daden de bestemming van een overledene bepalen en niet rituelen van achterblijvers. Maar volgens mij is er ook een visie in boeddhisme dat de bestemming van een overledene juist wel door rituelen van geestelijken kan worden beïnvloed. Ja, zeg het maar. Misschien is het wel zo dat zo'n geestelijkheid zichzelf ook graag macht en kunde toedicht, en de achterblijvers die macht en kunde ook graag toedichten aan de geestelijken. Terecht of onterecht kan ik niet beoordelen helaas.

[teksten Siebe]

In de Pali overlevering zit het zo in elkaar dat je in dit lijf, in dit bestaan als mens, alle rijken kunt ervaren.
Als je bijvoorbeeld jhana realiseert dan ervaar je hoe is te leven in een fijnstoffelijke sfeer. Je ervaart dan een fijnstoffelijke sfeer. Als je de sfeer van nietsheid realiseert, tijdelijk, ervaar je tijdelijk hoe het is om in een onstoffelijke sfeer te worden geboren, je ervaart een onstoffelijke jhana . Een zeer subtiele staat van de geest. Zo kun je ook in dit lijf, in dit bestaan als mens, het dierenrijk ervaren, de hellerijken, het rijk van gekwelde geesten.

De leer zit juist zo in elkaar dat als je nou heel vaak en makkelijk in die sferen terecht komt, dan is de kans heel groot dat je na de dood daar ook wordt geboren. Talloze sutta's beschrijven deze correspondentie.

Het is absoluut waar dat de rijken van bestaan begrepen moeten worden als zaken die wij als mens kunnen ervaren, maar ze moeten ook begrepen worden als sferen die het menselijk bestaan overstijgen. Althans, zo zit het in elkaar volgens de Pali overlevering. Als je de sutta's onbevooroordeeld leest, zul je dit zien.

Anders gezegd, zo in het klein zo in het groot, zo binnen zo buiten. Deze mystieke waarheid is de basis van de leer van kamma en kamma-vipaka.

Het is juist die verbinding tussen wat we hier en nu als mens ervaren en wat er na de dood gebeurt dat de Boeddha zag volgens de overlevering en in talloze sutta's heeft verwoord hoe dit werkt.

[Bodhiboom]

Interessant, dank je Siebe (en Maarten). Dat strookt wel een beetje met sommige van mijn meditatieve ervaringen, alhoewel ik daar niet gelijk grote waarde aan hecht. Misschien toch reden tot enige bedenkelijkheid.