Forum > Diep tekstonderzoek Siebe

Tanha, deel I

<< < (2/2)

teksten Siebe:
Tanha, een Persoonlijker Verslag

Tanha, in de betekenis van hunkeren, leeft voor mij zo dat het een gevoel van gemis is, een gevoel van armoede, tekort, ontbering, onvrede in jezelf. Dat kan heel hevige vormen aannemen maar ook subtieler aanwezig zijn. Het leidt zoals Boeddha onderwijst inderdaad tot rusteloos zoeken. Als die hunkering er is dan zit je in een situatie, met het gevoel, dat je het niet bij jezelf kunt vinden en met jezelf kunt uithouden. Er moet iets gebeuren. Dat is het gevoel. In die zin lijkt het op stress denk ik.

De reflex is dan automatisch het elders te zoeken. Je gaat dagdromen. Als ik nu maar dit en dat had, dan was ik er nu niet zo ellendig aan toe. Dus het leidt een proces van investeren in, verwerven. Als er hunkering is, dan weet je zeker dat de oorzaak van je gekweldheid ligt aan het feit dat je gewoonweg iets mist. Leuk werk, een fijne relatie. Hunkering geeft dus niet alleen een gevoel van gemis maar heeft ook het effect dat je echt gaat geloven dat dit allemaal waar is. Dus dan ga je bevrediging halen uit lekker eten, gezelschap, sport, een museum, muziek, schrijven, werk, wat dan ook. Vrijwel alles is zo'n reactie op hunkering. Niet veel gebeurt echt uit vrijheid en liefde maar eerder uit een soort innerlijke noodzaak. We plannen allerlei zaken om maar niet dat nare gevoel te hebben.

In boeddhisme onderwijst men dat deze hele gang van zaken dingen alleen maar erger maakt. Hunkering eindigt niet wanneer je iets hebt gevonden waar je even bevrediging uit haalt. Bovendien, en dat is wel een enorme ontdekking, er wordt onderwezen dat het tegendeel waar is van wat we onder invloed van hunkering ervaren.

Ik heb vroeger veel bevrediging gehaald uit vooral snoep, sex en sport. Het is dan wel geen toevlucht in harddrugs wat ik gedaan heb, maar het gedrag is wel hetzelfde. Maar het heeft hunkering niet afgezwakt, dat is zeker.

Het is ongelofelijk toch wij als mens zo rusteloos zijn. Telkens maar weer doorboord die pijl  van hunkering het hart. Je doet niks en toch gebeurt het. Het gebeurt niet vrijwillig.

Je kunt tanha ook vanuit het tegendeel benaderen. Er zijn van die zeldzame momenten dan is er helemaal geen hunkering. Niet omdat het tijdelijk bevredigd is door sex, gezelschap, werk, snoep oid, maar omdat het even wegvalt. Op dat soort momenten maakt kwelling plaats voor vrede, wat in het Engels 'peace of mind' wordt genoemd. Je hebt dan geen enkel gevoel van gemis, tekort, onvoldaanheid in je geest. Het is goed. Maar tanha komt wel weer terug...

De oplossing voor hunkering is volgens Boeddha het Edele Achtvoudige Pad. Ik denk dat dit vooral zit in het aspect "juist" in juiste-visie, juiste-voornemen/intentie, juiste spraak etc. Want "juist" betekent mijns inziens hier "recht uit het hart". Als je echter met mentale intentie handelt, niet recht uit je hart, dan ontwikkel je als het ware heel erg de drang om te handelen, mentaal gezien. Ik denk dat dit de basis is van hunkering. Zo gewend om alles voortdurend te beoordelen en er iets mee te willen, dan komt er een moment dat je geest niet anders meer kan. "Willen-handelen" rijpt voortdurend in je geest zelfs wanneer het eigenlijk niet hoeft. Dus verslaafd geworden aan handelen. Anders vertaald: als we te mentaal leven, teveel met (bij)bedoelingen, ook goede bedoelingen, dan lost zulke hunkering ook niet op. Een handeling recht uit het hart heeft geen effluent, is 'juist' in de zin van karmavrij. Dit is zuiver. Dus tanha, de hunkering heeft volgens mij ook te maken met het opstapelen van bezoedeling, de wrange vrucht van het beoefenen van mentale intenties.

Het hunkeren heeft naar mijn gevoel ook te maken met een soort (dag)dromerij, een romantisch verlangen. Een romantische aanleg hebben. Hoe sterker je dit hebt hoe sterker hunkeren waarschijnlijk in je leven speelt. Het heeft in die zin denk ik ook te maken met een soort onvermogen om hier en nu werkelijk open te zijn. Weer dat hart dat niet echt open is. Daar zijn we mee bezig. Ontdooien, ruimer worden, loslaten, ontspannen.

Hunkering zorgt er eigenlijk voor dat je zelfs met leuk gezelschap en in een mooie omgeving, terwijl je eigenlijk alles hebt, je toch maar niet tevreden bent.

Boeddha splitste de hunkering op in drie soorten en die zijn voor mij zeer herkenbaar. Ja, ik ben wel te beschrijven als een hunker-bunker. Ik geloof wel dat als je hart werkelijk open is, hunkering ook minder is.
Hoe dat hart werkelijk opent dat weet ik niet precies. Ik denk dat boeddhisme hierin één van de moeilijkste wegen is maar ook één van de grondigste. Het ruimt alle wantrouwen op, alles wat het hart kan sluiten, bezwaren, versmallen, verontrusten etc.

De kern van het eindigen van hunkeren lijkt me toch het geleidelijk omschakelen van een leven vooral uit je hoofd, mentaal, naar een leven vanuit het hart/de geest. Je kunt denk ik mentaal hunkeren niet oplossen. Het gaat om de cultivatie van het hart of geest volgens mij. Vertrouwen lijkt me hierbij essentieel.

Siebe

teksten Siebe:
De oorzaak van lijden:

"Het is de hunkering (tanha) die zorgt voor verder worden -vergezeld van hartstocht en vergenoegen, nu eens hier & nu eens daar genietend, namelijk, hunkering naar zintuiglijk genoegen, hunkering naar worden, hunkering naar niet-worden”.

De begeerte is volgens mij concreet de honger naar beloning. De geest zoekt telkens naar vormen van beloning. Er is een hongerprikkel. Een begeren. De geest wil steeds iets in het vooruitzicht hebben. Wil zich ergens in verheugen. Zoekt beloning. En dat is een soort vastklampen. Vastklampen aan beloning.

Traditioneel worden er drie soorten beloningsprikkels genoemd:

-zintuiglijke genoegens, je zoekt beloning in lekkere smaken, mooie uitzichten, fraaie muziek, etc.
ja, de geest is er constant op uit.

-worden/bestaan: Alles wat draait om ego-beloning. Dus beloning in de vorm van het krijgen van lof, eer, aanzien, ego-plezier...iets wat ego beloont.
 
-niet worden/niet-bestaan; dit is de beloning die je ziet en krijgt door slapen, er niet zijn, in vluchten, in de dood, in roes, in bedwelming. De beloning die wordt gezien in niet-bestaan.

Begeerte is uit op beloning. Maar uit zijn op beloning zorgt niet voor vrede maar voor onvrede. Het zorgt niet voor vrijheid maar voor toenemende afhankelijkheid (denk aan een junk).

Begeerte, de honger naar beloning, is iets van het brein, van de stof. Dat sterker makend, dat volgend, maakt ons meer en meer afhankelijk van dat brein, van de stof, van het beloningscentrum van het brein. Het bevrijdt geest niet maar ketent deze.

De honger naar beloning zit diep verankert in de geest maar helpt niet. Het is een slechte manier om voor je eigen en andermans welzijn te zorgen. De stof wordt de baas.

groet,

teksten Siebe:
Ik denk dat tanha herkenbaar is als de neiging in jezelf om je geluk/heil/bescherming in de toekomst te plaatsen. "Als ik nu maar dit of dat heb, dan ben ik gelukkig, gered, beschermt, etc." Je verwacht dat, straks.... Het ligt voor het grijpen, als het ware. Je hangt je geluk/welzijn/redding/bescherming ergens aan op wat er nog niet is.  Je plaatst het in de toekomst, ziet er naar uit, en jaagt het na. Genot, een ander bestaan of niet-bestaan (de dood). Je ziet ergens naar uit omdat je er--natuurlijk---iets positiefs van verwacht.

Wat de Boeddha aangeeft, volgens mij, is dat wat je ook najaagt ook maar weer iets tijdelijk is. Genotprikkels zijn vluchtig en verdwijnen zo weer. Een ander bestaan komt ook weer met moeilijkheden, wordt ook weer sleur, en na de dood komt weer geboorte. Komt er een einde aan onvrede, aan lijden? Lost het de honger op?

Het plaatsen van je geluk, heil, bescherming, redding, in de tijd, dat is wat bij tanha hoort, wat het doet. Je zou kunnen zeggen, lijkt me, dat dit het kenmerk is van tanha. Het drijft ons ook voort natuurlijk. Een wortel voor onze neus.

Boeddha behandelt tanha niet als de oplossing van lijden terwijl je dat zelf vaak wel zo ziet, nietwaar?
Boeddha behandelt het als de oorzaak van lijden. Het maakt er geen einde aan.
Hij roept op tot bezinning.

Wat overwegingen over tanha.

Navigatie

[0] Berichtenindex

[*] Vorige pagina