Geleerdheid, Ervaringen, Loslaten.

[teksten Siebe]

Mijn ideaal is iemand die geleerd is in de Dhamma, en ook ervaren en gerealiseerd. Iemand die de vrucht van bevrijding smaakt. En ik ga er vanuit dat dat kan ook, die combi. Ik denk dat Sariputta zo iemand was. Zo iemand kan vloeiend en in heldere taal spreken over de anusaya, asava, tanha, asmi mana, avijja, de vier edele waarheden, Paticca Samuppada, de rol van voeding, juiste visies, alles. Iemand kent de Dhamma als zichzelf en zichzelf als de Dhamma in alle uitgebreidheid, vertakkingen en diepten. Briljant. Bravo! Ere wie Ere toekomt.  Ik ervaar dit als ideaal. Hier heb ik erg veel respect voor. Ik vind dit mooi.

Ik ervaar het niet zo dat je geleerdheid met je mee torst als een last. Juist als je iets leert, en het is helemaal duidelijk voor, laat je dat vanzelf los want dan weet je het. Dan is het geen punt meer. Het is begrepen. Leren en loslaten gaan samen. Vaak kun je zaken juist niet goed loslaten omdat het vaag is, onduidelijk, niet helder. Dan blijft dat je bezig houden, zelfs ongewild en onbewust. 

Het idee dat geleerdheid zo'n enorme hindernis zou zijn, komt nergens voor in de Pali sutta's. Sterker, geleerdheid wordt beschreven als een kwaliteit en iemands schat. Waar komt dan het idee vandaag dat geleerdheid een hindernis is?

Je zou kunnen zeggen dat het nadeel van geleerdheid is dat het vraagt om erkenning, maar dat geldt volgens mij ook voor ervaringen. Vooral als mensen speciale dingen meemaken, gaat dat enorm vragen om erkenning, status, eer, inkadering in visies. Er wordt van alles opgehangen aan die ervaringen. Is dat dan loslaten?
Iedereen kan toch ook zien dat zo'n ervaring vaak iemand niet loslaat? Kunnen die ervaringen dan niet hindernissen zijn?

Ik denk dat je dit soort duidingen van ervaringen nog veel meer met je mee torst dan geleerdheid. Het vormt gaandeweg een soort rugzak die je overal mee naar toeneemt.

Mij lijkt de combi van geleerdheid, ervaring, realisatie het allerbeste zoals belichaamt door o.a. Sariputta.

[Bodhiboem]

Als je denkt aan de Boeddha, of Christus, die waren geen geleerden. Er zijn talloze Boeddhistische academici geweest, en geen van hun was een Boeddha. Dus academische kennis van de sutra’s is geen pad naar realisatie per se.

Wat wij wel horen van bekende, misschien verlichte boeddhisten zoals Ajahn Chah is “luister naar je eigen hart, leer jezelf kennen”. De Dalai Lama zegt “my religion is very simple, my religion is kindness.” Als je kijkt naar verlichte mensen uit India zoals Osho, Krishnamurti of Ramana Maharshi, dan zijn het sterke individualisten met speciale kwaliteiten en niet academici.

Nergens hoor ik, leer zoveel mogelijk sutra’s en dan word je verlicht. Wat ik wel hoor is het Zen verhaal over de professor en zijn kopje thee. Ik hoor ook de leer over de “proliferation of views”, dat het hebben van veel views een hindernis zou zijn.

Dat sluit niet uit dat een verlicht iemand een geleerde zou kunnen worden. Osho had een persoonlijke bibliotheek van 100.000 boeken en er werd van hem op zijn universiteit gezegd “hij is een Einstein van de filosofie”, de Dalai Lama heeft een Geshe diploma (Doctor of Divinity). Maar ik denk wel dat realisatie moeilijker is met een hoog ontwikkelde geest die veel feiten bevat, want je kan meer tegenstellingen in brengen in wat je ervaart — wat je tegenkomt aan ervaringen moet voldoen aan bepaalde verwachtingen, en als het dat niet doet dan zou je het niet accepteren.

Als je het over loslaten gaat hebben, dan lijkt het mij dat er veel meer is dat men kan loslaten van het gros van wat de religie leert, dan van de eigen ervaring. Als je terugkeert naar je staat zoals je was voordat je iets leerde van andere mensen (die allemaal goed kunnen liegen) dan word je onschuldig, warm, zacht. Dat is een echte ervaring die je iets vertelt over de grondslag van de mens.

Maar het word mij zo langzaam duidelijk dat verlichting best individueel is. Wat Eckhart Tolle heeft ervaren is niet gelijk aan de Boeddha, en hun leer komt ook niet overeen. Dus het zou kunnen zijn dat het is zoals Krishnamurti zei, “truth is a pathless land”.

[teksten Siebe]

Bedankt Bodhiboom. Leren van de sutta's is voor mij niet echt anders dan leren over mezelf, over wat er te zien is, hoe je functioneert, hoe de mechanismen werken,
ook over wat ik nog niet ziet en weet maar anderen wel hebben gezien en hebben gerealiseerd. Dus ik zie het niet als enkel academische kennis. Ik ben op geen enkele manier de sutta's uit mijn hoofd aan het leren ofzo. 

Ik wist niet dat Osho zo'n geleerde filosoof was. Ik ben nooit bij hem uit gekomen. Wel bij Krishnamurti. Ik heb een lange Krishnamurti tijd gehad en ben zeker door hem geïnspireerd.

Ik denk ook dat je niet perse er van moet uitgaan dat elke spirituele leraar hetzelfde heeft ontdekt als de Boeddha of hetzelfde Pad heeft afgelegd of bij dezelfde vrucht is uitgekomen. Er wordt vaak gezegd dat er vele wegen naar Rome zijn, of naar de Berg, maar er zijn ook meerdere bergen waar mensen kunnen aankomen volgens mij. Trouwens, dit speelt zelfs binnen boeddhisme.

[Bodhiboem]

Dus je gebruikt de sutra’s als een gids tot je eigen geest. En zolang je blijft bij principes zoals ehipassiko (het zien voor jezelf) kan dat ook heel goed, de Dharma kan je absoluut dingen vertellen over hoe je functioneert. Maar dat is slechts inzicht in de geest, niet wat de Zen mensen noemen satori, dus als dat je doel is kan je moeilijk op die manier gegidst worden.

Het is zeker niet gezond om zo maar aan te nemen, te geloven, wat de sutra’s jou vertellen over je eigen geest. Het moet observeerbaar en juist blijven, en iedereens geest verschilt nogal. Geloof is ook geen goede zaak, het is het voor waar aannemen van datgene dat je niet echt weet.

Voor mij is het hele doel van het boeddhisme om mensen aan te sporen tot meditatie. De beoefening daarvan is de katalysator van de rest van het gebeuren. De sutra’s zijn eigenlijk maar leuke verhaaltjes die je ernaast kan zetten en waar je een beetje wijsheid uit kunt halen.

Omdat je niet precies kan weten hoe jou pad naar de verlichting zal lopen, of wat die verlichting in zal houden, is alles wat je kunt doen stapje voor stapje jou pad bewandelen. Meditatie kan je daarbij helpen, en een gerichtheid op bewustzijn ook.

[teksten Siebe]

En hoe zit het dan met de vier edele waarheden en visie? 

[Bodhiboem]

En hoe zit het dan met de vier edele waarheden en visie?

Het kan je helpen, of het kan je niet helpen. Het is zeker een van de dingen die heilzaam zijn om kennis van te nemen, over de jaren. Je word je naarmate de tijd verstrijkt meer bewust van de verschillende vormen van dhukkha. Het zal je het leven beter leren begrijpen, dat wel, maar als de schok van het eerste contact je niet veranderd dan zal het je niet voorbij de geest brengen.

Maar bijvoorbeeld het lezen van Papaji’s satsangs kan ook een spirituele schok teweeg brengen. Hij stond er wel om bekend dat zijn aanwezigheid ervaringen in anderen teweeg bracht, en in zekere mate kan je dat nu nog zien bij zijn boeken. En Papaji was toch geen boeddhist.

Ik denk dat juiste visie iets van de geest is, dat ook verschillende vormen aanneemt. Het is niet zo simpel als juiste visie is kennis van de Dharma, alhoewel dat wel een pad kan zijn naar een soort juiste visie.

[lushan3]

Geleerdheid, veel kennis hebben hoeft geen enkele belemmering te zijn tot spirituele realisatie. Absoluut niet. Osho was professor in de filosofie, hij had duizenden boeken gelezen. Het probleem is niet de geleerdheid, maar het feit dat veel academici of geleerden menen dat de kennis die ze hebben zo'n beetje zaligmakend is. En daar wringt de schoen, ze vereenzelvigen zich met de "waarheid" van hun kennis. Als je echter hebt doorzien dat kennis niet alles is, eerder een soort geestelijke gymnastiek, dan kijk je wel goed uit wat je als onwrikbaar aanneemt. Kennis hoeft namelijk geen ware ervaring te zijn. Vrijwel alle kennis is immers geleend, maar mensen baseren daar hun visie en mening wel op. Alsof ze alles zelf hebben ervaren!

Geloof is weer een ander verhaal. Geloof in spirituele zin is vertrouwen. Het wordt vaak afgedaan als blind geloof, waarbij je je afhankelijk opstelt ten opzichte van een goeroe, Meester of zelfs van God. Maar daadwerkelijk geloof is niet volledig blind, ook via de Bijbel wordt onderricht gegeven. Je wordt wel degelijk aangemoedigd om zelf na te denken. Er is echter een verschil hoe je in elkaar zit. In het Westen wordt kennis beschouwd als het allerhoogste. De wetenschap is er mee doordrenkt. Cerebrale gerichtheid dus. Maar mensen die meer emotioneel zij ingesteld (zoals ik) zijn meer devotioneel gericht. Ik vind kennis belangrijk, maar devotie ligt mij beter. En devotie vooronderstelt geloof, vertrouwen dus. Het vertrouwen dat we niet alles kunnen weten, dat de kosmos een eigen werkelijkheid heeft, die verder gaat dan dat wij kunnen beseffen.

Gurdjieff zei al dat er grofweg 3 menstypen bestaan: de fakir is lichamelijk ingesteld, de monnik is emotioneel gericht (devotie) en de yogi is meer gericht op het denken, de geest. Vandaar dat de Oosterse religies hier in het Westen zoveel aantrekkingskracht hebben verworven. Het boeddhisme is logisch en navolgbaar. En je hoeft niks te "geloven", er is helemaal geen God nodig. Mensen zijn moe van het voorgeschreven geloof in godheden, ze willen liever zelf zoeken naar waarachtige antwoorden. En het boeddhisme lijkt die antwoorden te kunnen geven, een richting te duiden die de hedendaagse mensen persoonlijk aanspreekt. Dit laat onverlet, dat er verschil is en blijft tussen mensen onderling. De indeling van Gurdjieff is wellicht grof, maar geeft toch wel te denken...

[Bodhiboem]

Geloof in spirituele zin is vertrouwen. Het wordt vaak afgedaan als blind geloof, waarbij je je afhankelijk opstelt ten opzichte van een goeroe, Meester of zelfs van God.

Daar is nogal wat verschil tussen. Geloven in een boek waarvan je de oorsprong niet kent, de auteurs niet weet is een grote stap, en moeilijk te verantwoorden. Geloven in een mens lijkt mij beter, maar veel mensen die zich openstellen voor zo een relatie blijken priesters, mondstukken voor herinnerd geloof dat uit de oudheid komt. Om een ware bron van ervaring te vinden is heel moeilijk.

Ik vind kennis belangrijk, maar devotie ligt mij beter. En devotie vooronderstelt geloof, vertrouwen dus. Het vertrouwen dat we niet alles kunnen weten, dat de kosmos een eigen werkelijkheid heeft, die verder gaat dan dat wij kunnen beseffen.

Toch zijn de twee aan mekaar verwant, vertrouwen veronderstelt vertrouwen in een selectie van feiten, kennis dus. Uiteindelijk lijkt het mij dat devotie, als je niet misleid wilt worden, leid tot een geloof in alle paden, de Philosophia Perennis. Dus dat het je niet meer uitmaakt welke God word aanbeden, of hoe men precies een spiritueel pad bewandeld, maar dat je je devotie aan alle paden openstelt. Niet neti, neti maar het tegenovergestelde.

Gurdjieff zei al dat er grofweg 3 menstypen bestaan: de fakir is lichamelijk ingesteld, de monnik is emotioneel gericht (devotie) en de yogi is meer gericht op het denken, de geest.

Dat klinkt heel aannemelijk, alhoewel een wetenschapper zou zeggen dat alle mensen een proportie van alle drie hebben. Een beetje identificatie met het lichaam, een beetje identificatie met de emoties, en een beetje identificatie met de gedachten.

Het boeddhisme is logisch en navolgbaar. En je hoeft niks te "geloven", er is helemaal geen God nodig. Mensen zijn moe van het voorgeschreven geloof in godheden, ze willen liever zelf zoeken naar waarachtige antwoorden. En het boeddhisme lijkt die antwoorden te kunnen geven, een richting te duiden die de hedendaagse mensen persoonlijk aanspreekt.

Het boeddhisme is zeker een pad dat door begrijpen vertrouwen opwekt, en het zit logisch in mekaar. Maar toch het neemt niet weg dat je bepaalde dingen moet geloven: de verlichting, het ontwaakt kunnen worden, de kennis die is doorgegeven door de Boeddha. Het centrale principe van geloof word er niet anders op.

[teksten Siebe]

Ervaringen worden menselijkerwijs ook geduid, uitgelegd, van betekenis voorzien, op een bepaalde manier begrepen. Daarmee worden ervaringen meer dan ze zijn.
Je treedt dan toch weer de wereld van kennis/weten binnen.

De kans is heel groot, denk ik, dat mensen die hetzelfde ervaren, dat op grond van hun verschil in opvoeding en hun verlangens etc. anders gaan duiden.
Iemand die eigenlijk verlangt naar God zal denk ik ervaringen ook richting die manier uitleggen.

Dat duiden van ervaringen wordt volgens mij vaak een soort gehechtheid. Het wordt erg belangrijk voor je. Niemand mag in dat woud van visie een boom omhakken.
Duidingen worden heel goed beschermt. Als je iemands duiding van ervaringen in twijfel trekt ligt dat heel gevoelig.
Die betekenisverlening is voor ons enorm belangrijk. Daar hangen we veel aan op.

[lushan3]

Gurdjieff zei al dat er grofweg 3 menstypen bestaan: de fakir is lichamelijk ingesteld, de monnik is emotioneel gericht (devotie) en de yogi is meer gericht op het denken, de geest.

Dat klinkt heel aannemelijk, alhoewel een wetenschapper zou zeggen dat alle mensen een proportie van alle drie hebben. Een beetje identificatie met het lichaam, een beetje identificatie met de emoties, en een beetje identificatie met de gedachten.

Ik schreef "grofweg", waarmee ik aan probeerde te geven dat de indeling in verschillende centra van Gurdjieff niet als elkaar uitsluitend is bedoeld. Iedereen heeft volgens Gurdjieff een denkcentrum, een gevoelscentrum en een lichaamscentrum. Het woord "centrum" kan ook verkeerde associaties oproepen, maar het is bedoeld om het op een bepaalde manier voor te stellen, zodat mensen het begrijpen. Het lijkt enigszins op wat in de yoga chakra's worden genoemd, maar ook weer niet precies dat. De fakir heeft een zwaartepunt in het lichaamscentrum, de monnik heeft het zwaartepunt in het gevoelscentrum en de yogi draagt het zwaartepunt in het denkcentrum. Dat is als het ware het type mens, maar uiteraard zijn alle centra in elk mens aanwezig. Alleen is bijvoorbeeld in de monnik het gevoelscentrum over het algemeen oververtegenwoordigd in vergelijking met de andere centra. Gurdjieff probeerde met zijn leer zijn leerlingen via speciale beoefening om alle centra met elkaar in overeenstemming te brengen. De mens zoals hij of zij is, opereert namelijk uit steeds een ander centrum, waarbij één van de centra qua type mens dus het zwaartepunt kent. Dat betekent dat de mens zoals hij of zij is, geen eenheid is, maar een veelheid. Het ene moment is hij of zij emotioneel, het volgende moment gecenterd in het hoofd en vervolgens in het lichaam. Iemand die seks heeft, wordt daardoor tijdelijk als het ware gedomineerd en is dus niet in alle centra tegelijkertijd aanwezig, maar vooral in ééntje die op dat moment op de voorgrond treedt. Gurdjief stelde dat metaforisch voor als dat ieder mens een vat is met 3 soorten poeders, die boven op elkaar liggen. Wanneer de mens een eenheid zou zijn, is hij (idealiter) de vierde mens, waarbij alle poeders door elkaar zijn geschud en hij of zij dus één is, en niet velen.

Elk "ik" is op een bepaald moment dominant in de mens zoals hij is, waardoor het hele wezen afhankelijk is van dat "ik" dat dominant is op een bepaald moment. Dat "ikje" neemt namelijk besluiten namens het geheel, waardoor het zo kan zijn, dat men spijt heeft van iets wat men de vorige dag heeft gedaan, bijvoorbeeld ruzie heeft gemaakt, een strijd om woorden. Hij of zij heeft de ander gekwetst, maar nu is er weer een ander "ik" actief, dat lijdt onder de beslissingen van de dag er voor. Dat is geen eenheid, maar een veelheid. Maar niemand let goed op het komen en gaan van zijn of haar "ikjes", iedereen meent dat men altijd ongeveer dezelfde is (die denkt, emoties heeft en een lichamelijkheid) en dat is de grootste illusie die er bestaat in een mensenleven. Niemand is één. Maar als je dat tegen een psychiater zou zeggen, denkt hij wellicht dat je een gespleten persoonlijkheid bent en opgenomen moet worden voor behandeling. Maar de waarheid is dat iedereen een gespleten persoonlijkheid heeft, bestaande uit weet ik veel hoeveel verschillende "ikjes". Elk moment veranderen we in geestelijk, lichamelijk of emotioneel opzicht.

[Bodhiboem]

Mij lijkt de combi van geleerdheid, ervaring, realisatie het allerbeste zoals belichaamt door o.a. Sariputta.

Ik vind het erg moeilijk te zeggen wat ik het beste zou vinden. Ergens is iets in mij dat geen oordeel wil vellen over wat beter is of wat slechter, en zo kijk ik eigenlijk ook niet naar andere mensen, ‘deze is beter en die is slechter.’

Geleerdheid kan goed zijn, maar de meeste kennis blijft niet lang hangen. Als iemand een boek leest, dan kan hij meestal na een paar maanden niet veel meer zeggen over de inhoud. Kennis is dus een functie van het geheugen, niet iemands inzichtelijke kwaliteiten.

[teksten Siebe]

Mij lijkt de combi van geleerdheid, ervaring, realisatie het allerbeste zoals belichaamt door o.a. Sariputta.

Ik vind het erg moeilijk te zeggen wat ik het beste zou vinden. Ergens is iets in mij dat geen oordeel wil vellen over wat beter is of wat slechter, en zo kijk ik eigenlijk ook niet naar andere mensen, ‘deze is beter en die is slechter.’

Geleerdheid kan goed zijn, maar de meeste kennis blijft niet lang hangen. Als iemand een boek leest, dan kan hij meestal na een paar maanden niet veel meer zeggen over de inhoud. Kennis is dus een functie van het geheugen, niet iemands inzichtelijke kwaliteiten.

Duidelijk. Ik besef dat onderscheid ook heel goed.

Leren is voor mij echt geen geheugenoefening of stampwerk. Ik leer niet om alles te onthouden maar eerder te vergeten. Ik ben echt geen kei in onthouden. Het is zelfs zo erg dat als iemand mij op straat zou aanspreken en me zou vragen: "wat zijn ook al weer de vijf vermogens, de 7 anusaya, de verlichtingsfactoren?"... dat de kans groot is dat ik ga stamelen en dit allemaal niet meteen perfect opsom, terwijl ik al jaren met boeddhisme bezig ben en over dit soort zaken post. Ik ben echt niet bezig om alles er in te stampen.