simpele waarheid

[Gouden middenweg & de wilde natuur]

Boeddhisme positioneert zich  als een middenweg tussen eternalisme en nihilisme.

veel wetenschappers bestudeerden de wereld met de expliciete notie dat materie werkelijk onafhankelijk van onze geest bestaat. In de traditionele boeddhistische analyse zijn ze daarom eternalisten .
Dezelfde wetenschappers concluderen echter meestal dat er geen hiernamaals is en dit is traditioneel een nihilistische visie.

Een sleuteltekst is de Kaccānagotta Sutta , die de toepasbaarheid van de begrippen ‘het bestaat’ ( atthi ) en ‘het bestaat niet’ ( n’atthi ) ontkent bij het bespreken van de wereld [van ervaring] ( loka ).
Ervaringen ontstaan en verdwijnen zonder dat er iets substantieels ontstaat en niets uit het bestaan verdwijnt. Hieruit volgt dat de Middenweg zelf alleen in ditzelfde domein van toepassing is.


Een standpunt is dat paṭicca-samuppāda (Afhankelijk Ontstaan) alleen werkelijk van toepassing is op het ontstaan en vergaan van ervaringen, met name in onze niet-ontwaakte staat op het ontstaan en vergaan van dukkha (teleurstelling). Dit wordt in feite expliciet vermeld in een aantal teksten, maar met name in de Vajirā Sutta (SN 5:10; S i.136).

Geboren worden is zeker een ervaring – hoewel een waar niemand van ons zich iets van herinnert, juist omdat onze hersenen bij de geboorte nog niet volledig ontwikkeld zijn.
Het lijkt niet zo te zijn dat  dukkha (ook bekend als de vijf khandha's ; ook bekend als ervaring ) niet ontstaat en vergaat; sterker nog, zie de Vajira Sutta  alleen dukkha ontstaat en vergaat.

Als ik mijn ogen sluit, is mijn waarneming veranderd en is mijn ervaring van 'de wereld' veranderd. Dit laat de wereld zelf  onveranderd. (waarschijnlijk, er is geen zeker weten, de wereld is enkel te ervaren via de zintuigen).

Als we een object, de zintuigen of het bewustzijn  verwijderen, houdt onze ervaringswereld op of ontstaat niet meer (dat zijnde, dit wordt, enz.). Zolang de drie factoren aanwezig zijn, is er zowel de ervaring als degene die ervaart.

Alle ervaringen, inclusief de ervaring van zichzelf-zijn, worden op deze manier gevormd: vanuit een interactie tussen onze geest, zintuigen en zintuiglijke objecten. En alle ervaringen worden gekarakteriseerd als vergankelijk, teleurstellend en niet-zelf (niet waard om zich aan vast te houden).

"De werkelijkheid is onuitsprekelijk". Woorden kunnen we goed gebruiken over objecten en ideeën. Maar als het om ervaringen gaat... kan geen enkele ervaring in woorden worden gecommuniceerd. We kunnen zeggen dat we een ervaring hebben gehad ; we kunnen zeggen hoe we die ervaring verklaren en/of interpreteren ; we kunnen zeggen hoe we ons voelen over het hebben gehad van die ervaring; we kunnen zeggen hoe de ervaring ons heeft veranderd : maar met louter woorden kunnen we de ervaring die we hebben gehad niet communiceren.

Dit geldt voor elke ervaring. Dus ervaring, alle ervaringen, zijn onuitsprekelijk. En waarschijnlijk hebben we allemaal levensveranderende ervaringen gehad waarna we nooit meer dezelfde zijn geweest.
De onuitsprekelijke ervaring is een simpele waarheid, geen diepe waarheid.

vrij vertaald

[Gouden middenweg & de wilde natuur]

Het absolute.

Toen het boeddhisme opkwam en zijn bloeitijd bereikte blijkt dat de "filosofen" van India zich vooral bezighielden met een zoektocht naar absoluut zijn. Absoluut zijn wordt door verschillende groepen op verschillende manieren genoemd: brahman , ātman , Brahmā,  puruṣa , jīva,  amṛta , sattva , enzovoort.

Absoluut zijn is een constructie; een abstractie van louter bestaan. Het idee lijkt te zijn dat als er iets bestaat, we daarvan een soort bestaansprincipe kunnen abstraheren , met (min of meer) alleen de eigenschap van zijn.

De redenering lijkt als volgt te gaan: als twee dingen rood zijn, dan hebben ze roodheid gemeen, dus moet er een eigenschap "roodheid" bestaan boven elk gegeven geval van rood. Evenzo, als twee dingen bestaan, dan moet bestaan een eigenschap zijn die dingen kunnen bezitten, en kunnen we ons een absoluut zijn voorstellen - een object waarvan de enige eigenschap zijn is. Het zijn dat alle wezens zijn geeft.

Het absolute is in deze zin vergelijkbaar met Plato's noumena . (Fenomenen, verschijnselen zijn de verschijningen die onze ervaring vormen; noumena zijn de (veronderstelde) dingen zelf, die de realiteit vormen .)
 Het ondersteunt verschijnselen, in de zin dat verschijnselen als projecties van de noumena zijn, een beeld dat voortkomt uit Plato's beroemde analogie van schaduwen die op de wand van een grot geworpen worden wanneer echte dingen voor een lichtbron langs bewegen. Veel boeddhisten lijken een platonisch wereldbeeld te hebben waarin een hogere of transcendentale realiteit bestaat en onze ervaring van verschijnselen een illusie is.

In India ontstond het idee in een milieu van gevorderde meditatie. Naar alle waarschijnlijkheid konden ze regelmatig de volledige stopzetting van zintuiglijke en cognitieve ervaring observeren terwijl ze bij bewustzijn bleven. Wanneer men zich in een dergelijke staat bevindt, is er wel bewustzijn, maar het is inhoudsloos.

 De Sāṃkhya-visie was dat er achter of onder de fenomenale wereld een passieve waarnemer bestaat, de puruṣa . Fenomenen bestaan in een onzekere staat, maar kunnen zich door onwetendheid ontvouwen tot een volwaardige fenomenale wereld ( prakṛti ).
Religieuze praktijken draaien die fenomenen terug om de puruṣa te onthullen .

Het is puur bewustzijn: het geniet van en getuigt van de activiteiten van Prakṛti , maar veroorzaakt ze niet. Het wordt gekarakteriseerd als het bewuste subject: het is onveroorzaakt, eeuwig, alomtegenwoordig, deelloos, zelfvoorzienend en onafhankelijk. Het is verstoken van de [kwaliteiten] en daarom inactief en steriel (niet in staat om te produceren).

Dit is in feite een beschrijving van het zich in een staat van leegte bevinden. Niets ontstaat of vergaat, er is geen besef van tijdverloop, geen ruimtelijk besef. Er is slechts een puur bewustzijn dat niets doet. Het wordt vaak beschreven als "stralend" en soms ten onrechte aangezien voor "oorspronkelijk" of de "grond van het bestaan", enzovoort.
Het is duidelijk dat niet-boeddhisten deze toestand ervoeren. Beschrijvingen die er verwant uitzien, zijn bijvoorbeeld ook te vinden in de vroege Upaniṣads.

Brahmanen spraken op twee manieren over absoluut zijn. Vanuit een universeel gezichtspunt, als Brahman , en vanuit een persoonlijk gezichtspunt als ātman . En deze dichotomie leidt ons tot het bekijken van de tekortkomingen in het geloof in absoluut zijn. _{(Een dichotomie is een verdeling in twee tegengestelde of uitsluitende groepen of concepten. Het woord komt van het Griekse "dichotomia", wat "halvering" of "verdeling in tweeën" betekent. In de praktijk wordt een dichotomie vaak gebruikt om situaties te beschrijven waarin er twee duidelijke, tegenovergestelde kanten zijn}

Het moderne boeddhistische discours over absoluut zijn is sterk beïnvloed door theosofie, vooral door zulke prominente figuren als DT Suzuki en Edward Conze. _{Theosofie was en is een mysteriecultus die losjes gebaseerd is op een beperkt aantal Indiase teksten in Engelse vertaling. Madam Blavatsky leunde bijvoorbeeld sterk op Wilsons Vishnu Purana en Dowsons Hindu Classical Dictionary  (Vidal 1997: 11). De invloed van theosofie op het moderne boeddhisme is waarschijnlijk vergelijkbaar met de invloed van geleerden in de indologie.}

Waarom is dit problematisch voor boeddhisten ?

Het woord ‘absoluut’ betekent letterlijk iets dat op geen enkele manier relatief is, met andere woorden iets dat de mogelijkheid van relaties en onderlinge relaties met wat dan ook in manifestatie overstijgt en elke gelijkenis van welke aard dan ook met het gemanifesteerde en objectieve zijn overtreft.

Het fundamentele probleem met alle absolute waarden is dat alle mensen relatief zijn. Absolute waarden zijn eeuwig en veranderen niet. We zijn tijdelijk en contingent. Als zodanig ligt het absolute "buiten de mogelijkheid van relaties en onderlinge relaties". Dus hoe verhouden we ons tot iets dat buiten de mogelijkheid van relaties ligt? Hoe ervaart een mens het absolute als alle ervaring tijdelijk en contingent is? En het zijn niet alleen boeddhisten die met dit probleem kampen. Hoe komt een christen in een relatie met God? En zo verder. Als het toppunt van je religie het absolute zijn is, hoe zou je dat dan als mens kunnen weten.

Een soort interface die beide werelden overspant is één antwoord. Engelen bijvoorbeeld. Sjamanen zijn een ander antwoord. Of messiassen in menselijke vorm.
Een andere benadering is te stellen dat het absolute op de een of andere manier "manifesteert" wordt of avatars heeft (van het Sanskriet ava-tara "neerdalen").
Deze manifestatie van het absolute vindt meestal plaats via een soort black-box-proces, en wordt soms ondersteund door wetenschappers - bijvoorbeeld via het idee dat ons universum een holografische projectie is vanuit een hogere dimensie (een fantasierijke versie van Plato's grot).
 Merk ook op dat het absolute meestal wordt geassocieerd met bepaalde cognitieve metaforen. Het Absolute is BOVEN in de hemel; en de engelen, messiassen en avatars DAALDEN AF naar de aarde; van geest naar materie, enz.

Het vermogen van meditators om leegte – inhoudsloos bewustzijn – te ervaren, lijkt dit probleem kort te sluiten. In leegte ( śūnyatāyām ) vallen de grenzen van het zelf weg, vervaagt het onderscheid tussen subject en object, voelt men zich verbonden met alles of dat men alles is , de tijd staat stil. Er zijn geen oorzaken en geen gevolgen. Niets ontstaat, niets vergaat. Kortom, we lijken  het absolute te worden . Of toch niet?

Vroege boeddhisten, die al bekend waren met het begrip 'ophouden', stonden zeer kritisch tegenover het idee dat men het absolute in ervaring kon vinden.
Ze moedigden sommigen aan om in hun ervaring naar iets onveranderlijks te zoeken, wetende dat het nooit gevonden kon worden.

Ze adviseerden anderen om niet te zoeken. Ervaring wordt gekenmerkt door constante verandering, zo wezen ze erop. Daarom kun je het absolute niet ervaren .

Zelfs als je door meditatie de staat van leegte bereikt, eindigt de meditatie op een gegeven moment en begin je opnieuw te ervaren, tenzij je sterft in meditatie. Die meditatieve ervaring is dus ipso facto niet absoluut.
Anderen beweren dat, zelfs als ze niet blijft duren, men 'in contact' is met het absolute terwijl men zich in die staat bevindt.
We mogen dan tijdelijk zijn, maar het absolute is er altijd om in te duiken.

Latere boeddhisten ontwikkelden geraffineerdere kritieken op deze visie. Als iets absoluut bestaat, moeten we het altijd ervaren, of nooit ervaren. Dat de ervaring komt en gaat, ontkent dat het absolute ervaren kan worden. Met andere woorden, als het absolute op welke manier dan ook ervaren zou kunnen worden, zouden we het ipso facto altijd ervaren en niets anders.


 Dit is min of meer het Advaita Vedanta-argument, behalve dat zij stellen dat we deze ervaring van het absolute met iets anders verwarren.
Hoe men het absolute met het relatieve zou kunnen verwarren, is een raadsel. De aard van het absolute zelf betekent dat er een absoluut en onmiskenbaar onderscheid bestaat tussen absoluut en relatief. Dergelijke fouten zouden onmogelijk moeten zijn, in plaats van alomtegenwoordig.

Echter, na in een staat van leegte te zijn geweest, kan men merken dat de wereld niet meer is zoals hij was. Men zou het gevoel kunnen hebben dat het begrensde zelf, het gevoel van eigenaarschap, de interne monoloog allemaal verzwakt of afwezig zijn. Zonder een gevoel van eigenaarschap over ervaring, hebben de aan- en afstoten van verlangens en afkeer geen momentum. Mentaal lijden ( cetasika-dukkha ), in tegenstelling tot fysieke pijn ( kāyika-dukkha ), kan wel degelijk ophouden. Men kan achterblijven in een staat van voortdurende gelukzaligheid. De transformatie die teweeggebracht wordt door de ervaring van (wat wij) leegte noemen, blijft de Indiase religieuze cultuur zelfs vandaag de dag nog beïnvloeden. En het begint de moderne boeddhistische cultuur in veel grotere mate te beïnvloeden, nu meer mensen openlijk spreken over de ervaring van beëindiging/leegte.

vrij vertaald

[ervaringsgetuige]

Geboren worden is zeker een ervaring – hoewel een waar niemand van ons zich iets van herinnert, juist omdat onze hersenen bij de geboorte nog niet volledig ontwikkeld zijn.

Psychiater Stanislav Grof heeft kritiek op het materialistische paradigma en zou vraagtekens zetten bij de aanname dat de hersenen bij de geboorte "niet ontwikkeld genoeg" zijn voor betekenisvolle ervaringen. Hij betoogt vaak dat bewustzijn niet louter een product van de hersenen is, maar een breder, mogelijk niet-fysiek fundament heeft.


Hieronder via Artificiële-intelligentie  een reactie van Stanislav Grof aan jou:


Stanislav Grof zou in gesprek met forumlid "Gouden middenweg & de wilde natuur" het volgende benadrukken:

• Grof zou de boeddhistische vaststelling dat ervaring onuitsprekelijk is en dat herinneringen aan vroege ervaringen (zoals geboorte) moeilijk toegankelijk zijn, herkennen en respecteren. Maar hij zou de aanname dat ervaringen aan het begin van het leven onbetekenend zijn vanwege “onvolgroeide hersenen” kritisch bevragen.
  
  
• Hij vertrekt namelijk vanuit het idee dat bewustzijn niet beperkt is tot enkel hersenprocessen. Volgens Grof kunnen mensen in holotrope bewustzijnstoestanden (zoals diepe meditatie, ademwerk of psychedelische ervaringen) toegang krijgen tot ervaringslagen die verder reiken dan het persoonlijke en biografische – zelfs tot prenatale en geboorte-ervaringen, maar ook tot wat hij het transpersoonlijke domein noemt.
  
  
• Grof zou aanvoeren dat het geboorteproces en andere vroegkinderlijke ervaringen diepgaande sporen nalaten, ook als die niet via het rationele, verbale geheugen toegankelijk zijn. In therapie kunnen die indrukken als lichamelijke, emotionele of symbolische ervaringen herbeleefd en geïntegreerd worden, wat volgens Grof helend is.
  
  
• Aan het forumlid zou hij wellicht vragen: is het nodig “iets substantieels te herinneren” of is het juist zinvoller te erkennen dat diepe ervaringen zich ook via gevoelens, lichamelijke patronen en symbolische beelden melden? Voor Grof is de betekenisvolle ervaring niet afhankelijk van expliciet, verbaal geheugen, en kunnen transformationele inzichten, heling en zelfs mystieke eenheidservaringen spontaan of in therapie ontstaan – los van of deze ervaringen als “absoluut waar” of slechts “subjectief werkelijk” worden beoordeeld.
  
  
• Tot slot: Grof zou de nadruk leggen op het belang van een open, niet-reductionistisch mensbeeld waarin zowel individuele, biologische als universele, transpersoonlijke lagen van bewustzijn geldig en waardevol zijn. Voor hem is het “absolute” geen abstract concept, maar een directe existentiele realiteit die in bepaalde bewustzijnstoestanden ervaren kan worden – zonder dat dit per se constant of absoluut in filosofische zin hoeft te zijn.

Samengevat:

Grof zou het reductionisme van “hersenen = ervaring” betwijfelen en de boeddhistische nuance van ervaring als proces waarderen, maar pleiten voor een veel ruimer kader waarin bewustzijn óók transpersoonlijke en niet-alledaagse dimensies omvat, mét transformerende mogelijkheden via directe ervaring.


Volledige schatbron > https://www.perplexity.ai/search/in-dat-topic-https-www-boeddha-K45ilF33TwmRdwljFvfyGQ

[Gouden middenweg & de wilde natuur]

Geboren worden is zeker een ervaring – hoewel een waar niemand van ons zich iets van herinnert, juist omdat onze hersenen bij de geboorte nog niet volledig ontwikkeld zijn.

Psychiater Stanislav Grof heeft kritiek op het materialistische paradigma en zou vraagtekens zetten bij de aanname dat de hersenen bij de geboorte "niet ontwikkeld genoeg" zijn voor betekenisvolle ervaringen. Hij betoogt vaak dat bewustzijn niet louter een product van de hersenen is, maar een breder, mogelijk niet-fysiek fundament heeft.

Ik zie in het citaat niets staan of bewustzijn al dan niet een product is van de hersenen.

Ik lees wel dat, dat het zich niet kunnen herinneren een gevolg is van nog niet volledig ontwikkelde hersenen.
Tenzij dat je wil zeggen dat "zich herinneren" en "bewustzijn" één en hetzelfde is.

[ervaringsgetuige]

Geboren worden is zeker een ervaring – hoewel een waar niemand van ons zich iets van herinnert, juist omdat onze hersenen bij de geboorte nog niet volledig ontwikkeld zijn.

Psychiater Stanislav Grof heeft kritiek op het materialistische paradigma en zou vraagtekens zetten bij de aanname dat de hersenen bij de geboorte "niet ontwikkeld genoeg" zijn voor betekenisvolle ervaringen. Hij betoogt vaak dat bewustzijn niet louter een product van de hersenen is, maar een breder, mogelijk niet-fysiek fundament heeft.

Ik zie in het citaat niets staan of bewustzijn al dan niet een product is van de hersenen.

Ik lees wel dat, dat het zich niet kunnen herinneren een gevolg is van nog niet volledig ontwikkelde hersenen.
Tenzij dat je wil zeggen dat "zich herinneren" en "bewustzijn" één en hetzelfde is.

Stanislav Grof maakt een duidelijk onderscheid tussen "bewustzijn" en "zich herinneren", waarbij hij niet automatisch zegt dat deze twee hetzelfde zijn. Grof pleit juist voor een veel ruimere en diepere definitie van bewustzijn dan die van het simpele cognitieve proces dat we met geheugen verbinden. Volgens hem is bewustzijn een fundamenteel en universeel fenomeen dat niet beperkt is tot hersenactiviteiten of aan cognitieve functies zoals herinneren en verbaal ophalen van ervaringen.

Het feit dat de hersenen bij de geboorte nog niet volledig ontwikkeld zijn, betekent volgens Grof niet dat het bewustzijn toen niet aanwezig of betekenisvol was. Integendeel, hij ziet bewustzijn als iets dat onafhankelijk van hersenstructuren kan bestaan en ook kan functioneren buiten de grenzen van rationeel, verbaal geheugen. Het niet kunnen herinneren van de geboorte in woorden of beelden is dus een beperking van het cognitieve geheugen, maar niet van het veld of de dimensie van bewustzijn zelf.

Grof pleit ervoor dat ervaringen en indrukken uit vroege levensfases, waaronder de geboorte, als non-verbale, lichamelijke, emotionele of transpersoonlijke ervaringen kunnen worden ervaren, vooral via holotrope bewustzijnstoestanden zoals diepe meditatie of ademwerk. Deze ervaringen worden niet per se als “herinneringen” in de gewone zin opgevat, maar als betekenisvolle bewustzijnsinhouden die in staat zijn helend en transformerend te zijn.

Samengevat in Grofs geest:

• Bewustzijn is niet gelijk aan geheugen. Herinneren is een cognitieve functie van het brein; bewustzijn is een fundamenteler, mogelijk niet-fysiek fenomeen.
  
  
• Het niet kunnen herinneren van de geboorte komt voort uit de beperkte ontwikkeling van het cognitieve, verbale geheugen bij de geboorte, niet uit afwezigheid van bewustzijn.
  
  
• Vroege ervaringen kunnen als gevoelens, indrukken of transpersoonlijke ingevingen wel "ervaren" worden in vormen die buiten rationeel herinneren liggen.
  
  
• Daarom is het vanuit Grofs perspectief correct om te zeggen dat hersenen niet voldoende ontwikkeld zijn voor herinneren, terwijl bewustzijn zelf toch al aanwezig en betekenisvol kan zijn.
  
  

Met deze nuance geef ik aan dat Grof zowel als ik het materialistische paradigma doorbreken door bewustzijn buiten de hersenstructuren te plaatsen, en dat herinneren slechts één aspect is van bewustzijn, niet het geheel ervan.

[Gouden middenweg & de wilde natuur]

Is er eigenlijk een verschil tussen
"zich bewust zijn van"
en
"het bewustzijn"

Het kan perfect zijn, dat er inderdaad een bewustzijn is, maar dat je ergens niet bewust van bent.
bv je reageert altijd op eenzelfde wijze op een bepaalde situatie.
het bewustzijn is er wel, maar je bent er niet bewust van.

[ervaringsgetuige]

Is er eigenlijk een verschil tussen
"zich bewust zijn van"
en
"het bewustzijn"

Het kan perfect zijn, dat er inderdaad een bewustzijn is, maar dat je ergens niet bewust van bent.
bv je reageert altijd op eenzelfde wijze op een bepaalde situatie.
het bewustzijn is er wel, maar je bent er niet bewust van.

Dat is een heel goede vraag die door niemand beter uitgelegd kan worden als de internationaal erkende bewustzijnsonderzoeker psychiater  Stanislav Grof.
Zie...


Stanislav Grof zou uitleggen dat er inderdaad een belangrijk verschil is tussen "het bewustzijn" als universeel, fundamenteel principe en "zich ergens bewust van zijn" als individuele, concrete ervaring.

• "Het bewustzijn" beschouwt Grof als een diepste grondslag van alle bestaan — iets universeels en oerverbindends, niet beperkt tot het individuele zelf of het dagelijkse denken. Voor Grof is bewustzijn een ruim veld waaruit al onze ervaringen, gevoelens en gedachten kunnen opkomen, inclusief die waar we ons niet direct bewust van zijn.
  
  
• "Zich bewust zijn van" verwijst naar de aandachtige, concrete beleving van iets, bijvoorbeeld een gedachte, gevoel of waarneming waar je op dit moment op reflecteert. Dit is een beperkte vorm van bewustzijn, verbonden aan jouw subjectieve gewaarzijn binnen het grotere veld van bewustzijn.

Grof zou zeggen dat veel inhoud van onze psyche — patronen, emoties, herinneringen, zelfs traumatische ervaringen — zich afspeelt aan de randen of zelfs buiten het bereik van ons gewone waakbewustzijn. Je bent dan niet "bewust van" deze delen, maar ze bestaan wél binnen het grotere veld van bewustzijn en kunnen via dromen, lichaamsgevoelens of holotrope therapie alsnog naar boven komen.

Dus:

• Het is mogelijk dat je handelt vanuit bewustzijn (het grote veld), zonder dat je je er expliciet van bewust bent (bewustzijnsinhoud).
  
  
• Veel van ons gedrag, zoals steeds weer op dezelfde manier reageren, komt voort uit onbewuste (maar wel bestaande) lagen van het bewustzijn die alleen indirect waarneembaar zijn.
  
  

Samengevat in Grofs geest:

• Bewustzijn is het universele veld (alles overkoepelend).
  
  
• Zich bewust zijn van is het selectief gewaarzijn van een aspect binnen dat veld.
  
  
• Je kunt ergens niet bewust van zijn, maar het werkt alsnog door — juist omdat het in het grote veld van bewustzijn altijd aanwezig is, bewust of onbewust.

Dit onderscheid erkent Grof als essentieel om de complexiteit en rijkdom van de menselijke psyche, en het potentieel voor groei en heling, te begrijpen.


https://www.perplexity.ai/search/in-dat-topic-https-www-boeddha-K45ilF33TwmRdwljFvfyGQ#6